Dye hystorien ende fabulen van Esopus

(2013)–Gheraert Leeu– rechtenstatus



[Folio c4v]
§ Die achtienste hystorie maect mencye ende vertelt hoe dat esopus van xanc- \| § tus in die vanghenisse ghestelt ende gheworpen wert ende terstont daer \| § nae wt der vanghenisse verlost wert ende hoe xanctus hem beloefde te stel- \| § len in sijn vrijheyt nae dat hij den scadt van gouden gheuonden hadde \| [5] ENde als xanctus wederomme in sijn huys ghecomen was vander stede daer esopus \| den scadt alsoe ghenomen hadde ouermits sijn groot verstant ende subtijlheyt \| doer die litteren die hij voir der poerten hadde ghesien ghescreuen staende Doe was \| xanctus seer verwonderende vanden consten die in hem waren. mer ouermits der vry- \| heyt die esopus van hem begheerde soe was hij seer tonvreden ende droeuich Ende want \| [10] hij verduchtende was die tonghe van esopus als dat hij hem tot eenigher tijt melden \| soude. zoe dede hij hem steken in die vanghenisse hem seer scarpelijck in boeyen settende. \| Waeromme esopus tot hem seyde Siet hier een suuerlijke beloeffenisse van eenen phy \| losophe. Ghij weet wel dat ghij my beloeft hebt te gheuen die gaue der vryheyt \| Mer voir die belofte der vryheyt zoe werdick ghesteken in die vanghenisse. Ende als \| [15] xanctus hem hoorde aldus sprekende. zoe verwandelde hij sijne sentencye ende dede hem \| ontslaen Ende daer nae sprack hij tot esopus. Eest sake dat ghij ghestelt wilt werden \| in uwe vryheyt zoe bedwinghe dijn tonghe ende en wilt mij niet beschuldeghen. Ende \| esopus antwoirdede hem Doet dat ghene dat ghij wilt ende dat v belieft want weder ghij \| wilt oft niet en wilt ghij sult mij stellen in vrijheyt Ende corts daer nae op die selue \| [20] tijt ghebuerde een alte wonderlijcken dinck in die stadt van Samye Want alzoe \| men daer speelde openbaer batementen ende andere spelen Alst in meer anderen \| goeden steden te doen ghewoenlijcken is Een aern hem onuersienlijcken openbaerde \| ende heeft gheuloeghen in mydden van alle die ghemeynten des volcks Ende nam den \| gulden rinc ende den zeghel vanden ghenen die alre hoechlijcksten voirde die macht van \| [25] der stadt Ende lietse vallen in een slotGa naar voetnoot146 van eenen man die in vrijheyt ghestelt was. \| omme welcke dinghen alle die ghemeynte der stadt van samyen seer tonvreden \| ende verwonderende was Alsoe dat onder den volcke vander stede groot ghescal \| gherufte was want sij hem seer beduchtende waren omme te lyden ende te hebben eene- \| ghe persecucye oft plaghen Ende en wisten niet wat dese dingen beduyden mochten. \| [30] Waeromme dat sij waren in grooten laste twyuel ende verdriet. Ende daeromme \| terstont soe quamen sij tot xanctus als tot den ghenen die sij rekende te wesen \| die vroetste vander stede van Samyen hem te kennen gheuende ende vraghende \| wat dese wonderlijckheyt beduyden mochte Ende wat hier af naemaels soude mogen \| toe comen Ende want xanctus hier af niet te segghen en wiste Soe begheerde hij eenen se \| [35] keren tijt binnen den welcken hij hem luyden antwoirde mochte gheuen ghe \| lijck dat noch daghelijcks die menschen van verstande doen sijn Ende want \| hij was in groote banghicheyt sijns moets omme dat hij niet en wyste wat hij \| den volcke ter antwoirde gheuen soude moghen Soe ghinck esopus tot hem \| ende vraechde hem Waeromme eest dat ghij in dijnen moet dus droeuich sijt. \|
[Folio c5r]
Laet varen droefheyt ende weest vrolijck. gheeft my den last om te antwoirden \| den volcke van samyen. ende morghen suldij hem luyden toe spreken aldusdane- \| ghe woirden Segghende aldus Mijn lieue heeren ende vrienden Ick en ben gheen \| waerseggher oft beduyder van alsulcke wonderlijcken dinghen. die welcke toeco- \| [5] mende sijn Mer niet te min ick hebbe eenen dienare binnen mynen huyse die hem \| vermeet te weten aldusdaneghe dinghen Ende daeromme indien dat v belieft Ick \| sal hem hier laeten comen voir v luyden Ende hij sal v segghen wat alsulcke dinghen \| beteykende sijn Ende esopus seyde hem in deser manyeren Eest sake dat ghij ouer \| midts mynen raet voldoet den volcke van Samye. ghij sult daer af hebben glo \| [10] rie gracye profijt ende eere. Ende al eest dat ick hem niet en can voldoen nochtans \| sult ghij daer af onbescaemt blyuen ende ick sal die blamacye op my hebben. ende \| als dit xantus hoorde hadde hij goet betrouwen in die woirden van esopus. So is \| hij ghegaen des anderen morghens aen die plaetse der stadt van samyen. ende ver- \| gaderde alle tvolck te samen clymmende op eenen hooghen stoel daer die rech- \| [15] ters vander stede op te sitten pleghen Ende tghene dat hij van esopus gheleert \| ende ontfanghen hadde seyde hij den ghemeynen volcke al daer vergadert sijn- \| de Die welcke dinghen aldus gheseyt wesende baden sij allegader xanctus dat hij \| Esopus wilde laten comen. dwelck alzoe ghedaen wert ende esopus wort voirt ghe \| bracht Ende als hij ghecomen was voir alle dat gheselscap Alle dat volck van sa \| [20] myen te wonder hem aensach om dat hij also leelijc was ende soe mysmaect Ende sey \| den tot malcanderen Siet hier een suuerlijcke personnagye omme waer te seggen \| ende hebben te mael seer haer spot met hem ghehouden Ende esopus sittende int hoech- \| ste vanden volcke begonde te doen teykenen metter hant dat sij swyghen souden. ende \| sprack tot hem in deser manyeren Mijn heeren ende lieue vrienden. Waeromme eest dat \| [25] ghij met mijnder figueren ende persone spottende sijt En weet ghij niet dat men \| niet alleen aensien en sal dat aensicht des mensches mer sijnen goeden moet en- \| de conste die in hem is Want men en sal niet alleen aensien dat van buyten is. Maer \| tghene datter inne is Die reden is dese want hij wijlen eest alzoe dat een leelick \| vat vol is van zeere goeden wyne § Ende daer nae terstont als dat volck van \| [30] Samyen hoorden die woirden die Esopus sprack. seyden sij tot esopus in de- \| ser manyeren Eest dat sake dat ghij ons cont gheuen goeden raet voir dat ghe- \| meyn goet ende profijtelijckheyt wij willent v alle gader bidden dat ghijt doen \| wilt. Ende esopus in hem seluen goet betrouwen hebbende seyde aldus Die na \| tuere vander welcker alle goet coemende is. heeft huyden des daghes twyste \| [35] ghemaeckt tusschen den heere ende den knecht. want die ghene die verwinder \| wesen sal niet euen ghelijck betaelt werden en sal. Want eest sake dat die heere \| verwinder is ende victorie heeft. zoe sal hij dan van v luyden gracye ende victorie \| ghecryghen ende hebben Mer eest dat ick dye een dienre ben victorie ghecryghe: \| ick en soude gheen vryheyt moghen ghebruyken als gherechtelijcken waer is. mer \| [40] soude werden gheslagen vermaledijt ende gheuanghen Ende hieromme in dien ghij wilt \|
[Folio c5v]
dat ic v luyden beduyde tghene dat ghij eysschende sijt. zoe begheere ick van v dat \| ghij my die gaue der vryheyt stellen doet. op dat ick ghetrouwelijcken ende met \| gheloeue met v spreken mach Ende ick beloeue v dat\|ickGa naar voetnoot147 v luyden beduyden sal die be- \| teykennesse vanden wondere voirghenoemt Ende dit hoorende die ghemeynten \| [5] seyden met eenre stemmen alte samen Hij eyscht dinghen die redelijcke sijn ende oick \| mede dat hem xanctus vry make Dat sijn dinghen die wel betaemlijcken sijn dwelc \| xanctus weygherde te doen Dit siende die ouerste vander wet seyden tot xanctus \| in deser manyeren Eest sake dat ghij\|ommeGa naar voetnoot148 esopus vrij te maken den volcke niet ghe \| hoorsamych en sijt Soe sal icken nemen ende ouermits mijnen dienst ende auto- \| [10] riteyt wt dijnre onderdanicheyt ende dij vernederen inden tempel van Iuno on \| ser goddynne. \|	voetnoot146 Het gedeelte van het lichaam van het middel tot aan de knieen bij een zittend persoon.[...] schood naast schoot en ndl. dial. slooien (uit sloden, naast sloten, mv. van „slot”. MNW s.v. SCHOOT (2). voetnoot147 dat\|ick: er staat een verticale streep tussen dat en ick. voetnoot148 ghij\|omme: er staat een verticale streep tussen ghij en omme.

Vorige Volgende



[Folio c4v]
§ Die achtienste hystorie maect mencye ende vertelt hoe dat esopus van xanc- \| § tus in die vanghenisse ghestelt ende gheworpen wert ende terstont daer \| § nae wt der vanghenisse verlost wert ende hoe xanctus hem beloefde te stel- \| § len in sijn vrijheyt nae dat hij den scadt van gouden gheuonden hadde \| [5] ENde als xanctus wederomme in sijn huys ghecomen was vander stede daer esopus \| den scadt alsoe ghenomen hadde ouermits sijn groot verstant ende subtijlheyt \| doer die litteren die hij voir der poerten hadde ghesien ghescreuen staende Doe was \| xanctus seer verwonderende vanden consten die in hem waren. mer ouermits der vry- \| heyt die esopus van hem begheerde soe was hij seer tonvreden ende droeuich Ende want \| [10] hij verduchtende was die tonghe van esopus als dat hij hem tot eenigher tijt melden \| soude. zoe dede hij hem steken in die vanghenisse hem seer scarpelijck in boeyen settende. \| Waeromme esopus tot hem seyde Siet hier een suuerlijke beloeffenisse van eenen phy \| losophe. Ghij weet wel dat ghij my beloeft hebt te gheuen die gaue der vryheyt \| Mer voir die belofte der vryheyt zoe werdick ghesteken in die vanghenisse. Ende als \| [15] xanctus hem hoorde aldus sprekende. zoe verwandelde hij sijne sentencye ende dede hem \| ontslaen Ende daer nae sprack hij tot esopus. Eest sake dat ghij ghestelt wilt werden \| in uwe vryheyt zoe bedwinghe dijn tonghe ende en wilt mij niet beschuldeghen. Ende \| esopus antwoirdede hem Doet dat ghene dat ghij wilt ende dat v belieft want weder ghij \| wilt oft niet en wilt ghij sult mij stellen in vrijheyt Ende corts daer nae op die selue \| [20] tijt ghebuerde een alte wonderlijcken dinck in die stadt van Samye Want alzoe \| men daer speelde openbaer batementen ende andere spelen Alst in meer anderen \| goeden steden te doen ghewoenlijcken is Een aern hem onuersienlijcken openbaerde \| ende heeft gheuloeghen in mydden van alle die ghemeynten des volcks Ende nam den \| gulden rinc ende den zeghel vanden ghenen die alre hoechlijcksten voirde die macht van \| [25] der stadt Ende lietse vallen in een slotGa naar voetnoot146 van eenen man die in vrijheyt ghestelt was. \| omme welcke dinghen alle die ghemeynte der stadt van samyen seer tonvreden \| ende verwonderende was Alsoe dat onder den volcke vander stede groot ghescal \| gherufte was want sij hem seer beduchtende waren omme te lyden ende te hebben eene- \| ghe persecucye oft plaghen Ende en wisten niet wat dese dingen beduyden mochten. \| [30] Waeromme dat sij waren in grooten laste twyuel ende verdriet. Ende daeromme \| terstont soe quamen sij tot xanctus als tot den ghenen die sij rekende te wesen \| die vroetste vander stede van Samyen hem te kennen gheuende ende vraghende \| wat dese wonderlijckheyt beduyden mochte Ende wat hier af naemaels soude mogen \| toe comen Ende want xanctus hier af niet te segghen en wiste Soe begheerde hij eenen se \| [35] keren tijt binnen den welcken hij hem luyden antwoirde mochte gheuen ghe \| lijck dat noch daghelijcks die menschen van verstande doen sijn Ende want \| hij was in groote banghicheyt sijns moets omme dat hij niet en wyste wat hij \| den volcke ter antwoirde gheuen soude moghen Soe ghinck esopus tot hem \| ende vraechde hem Waeromme eest dat ghij in dijnen moet dus droeuich sijt. \|
[Folio c5r]
Laet varen droefheyt ende weest vrolijck. gheeft my den last om te antwoirden \| den volcke van samyen. ende morghen suldij hem luyden toe spreken aldusdane- \| ghe woirden Segghende aldus Mijn lieue heeren ende vrienden Ick en ben gheen \| waerseggher oft beduyder van alsulcke wonderlijcken dinghen. die welcke toeco- \| [5] mende sijn Mer niet te min ick hebbe eenen dienare binnen mynen huyse die hem \| vermeet te weten aldusdaneghe dinghen Ende daeromme indien dat v belieft Ick \| sal hem hier laeten comen voir v luyden Ende hij sal v segghen wat alsulcke dinghen \| beteykende sijn Ende esopus seyde hem in deser manyeren Eest sake dat ghij ouer \| midts mynen raet voldoet den volcke van Samye. ghij sult daer af hebben glo \| [10] rie gracye profijt ende eere. Ende al eest dat ick hem niet en can voldoen nochtans \| sult ghij daer af onbescaemt blyuen ende ick sal die blamacye op my hebben. ende \| als dit xantus hoorde hadde hij goet betrouwen in die woirden van esopus. So is \| hij ghegaen des anderen morghens aen die plaetse der stadt van samyen. ende ver- \| gaderde alle tvolck te samen clymmende op eenen hooghen stoel daer die rech- \| [15] ters vander stede op te sitten pleghen Ende tghene dat hij van esopus gheleert \| ende ontfanghen hadde seyde hij den ghemeynen volcke al daer vergadert sijn- \| de Die welcke dinghen aldus gheseyt wesende baden sij allegader xanctus dat hij \| Esopus wilde laten comen. dwelck alzoe ghedaen wert ende esopus wort voirt ghe \| bracht Ende als hij ghecomen was voir alle dat gheselscap Alle dat volck van sa \| [20] myen te wonder hem aensach om dat hij also leelijc was ende soe mysmaect Ende sey \| den tot malcanderen Siet hier een suuerlijcke personnagye omme waer te seggen \| ende hebben te mael seer haer spot met hem ghehouden Ende esopus sittende int hoech- \| ste vanden volcke begonde te doen teykenen metter hant dat sij swyghen souden. ende \| sprack tot hem in deser manyeren Mijn heeren ende lieue vrienden. Waeromme eest dat \| [25] ghij met mijnder figueren ende persone spottende sijt En weet ghij niet dat men \| niet alleen aensien en sal dat aensicht des mensches mer sijnen goeden moet en- \| de conste die in hem is Want men en sal niet alleen aensien dat van buyten is. Maer \| tghene datter inne is Die reden is dese want hij wijlen eest alzoe dat een leelick \| vat vol is van zeere goeden wyne § Ende daer nae terstont als dat volck van \| [30] Samyen hoorden die woirden die Esopus sprack. seyden sij tot esopus in de- \| ser manyeren Eest dat sake dat ghij ons cont gheuen goeden raet voir dat ghe- \| meyn goet ende profijtelijckheyt wij willent v alle gader bidden dat ghijt doen \| wilt. Ende esopus in hem seluen goet betrouwen hebbende seyde aldus Die na \| tuere vander welcker alle goet coemende is. heeft huyden des daghes twyste \| [35] ghemaeckt tusschen den heere ende den knecht. want die ghene die verwinder \| wesen sal niet euen ghelijck betaelt werden en sal. Want eest sake dat die heere \| verwinder is ende victorie heeft. zoe sal hij dan van v luyden gracye ende victorie \| ghecryghen ende hebben Mer eest dat ick dye een dienre ben victorie ghecryghe: \| ick en soude gheen vryheyt moghen ghebruyken als gherechtelijcken waer is. mer \| [40] soude werden gheslagen vermaledijt ende gheuanghen Ende hieromme in dien ghij wilt \|
[Folio c5v]
dat ic v luyden beduyde tghene dat ghij eysschende sijt. zoe begheere ick van v dat \| ghij my die gaue der vryheyt stellen doet. op dat ick ghetrouwelijcken ende met \| gheloeue met v spreken mach Ende ick beloeue v dat\|ickGa naar voetnoot147 v luyden beduyden sal die be- \| teykennesse vanden wondere voirghenoemt Ende dit hoorende die ghemeynten \| [5] seyden met eenre stemmen alte samen Hij eyscht dinghen die redelijcke sijn ende oick \| mede dat hem xanctus vry make Dat sijn dinghen die wel betaemlijcken sijn dwelc \| xanctus weygherde te doen Dit siende die ouerste vander wet seyden tot xanctus \| in deser manyeren Eest sake dat ghij\|ommeGa naar voetnoot148 esopus vrij te maken den volcke niet ghe \| hoorsamych en sijt Soe sal icken nemen ende ouermits mijnen dienst ende auto- \| [10] riteyt wt dijnre onderdanicheyt ende dij vernederen inden tempel van Iuno on \| ser goddynne. \|	voetnoot146 Het gedeelte van het lichaam van het middel tot aan de knieen bij een zittend persoon.[...] schood naast schoot en ndl. dial. slooien (uit sloden, naast sloten, mv. van „slot”. MNW s.v. SCHOOT (2). voetnoot147 dat\|ick: er staat een verticale streep tussen dat en ick. voetnoot148 ghij\|omme: er staat een verticale streep tussen ghij en omme.