Komme dy kepers? Boef fan Rys

[p. 104]

17

Hûndert-en-ien persoanen binnen útnoege foar de offisjele feestlike gearsit fan de skaakmasters mei de gemeente. De stuollen stean yn de foarm fan in trapezium. It hat der oars danich yn hinge en fyn de definitive opstelling. De Amerikanen woene de stuollen yn in rútfoarm del sette, de Russen yn in trijehoeke, de Nederlanners yn in parallelogram en de Friezen yn in fjouwerkant. Nei in wike lang konferearjen is by eintsje beslút in kompromisfoarstel oanfurdige. De stuollen yn de foarm fan in trapezium. De gearsit dêr't men safolle fan ferwachtet, kin gelokkich trochgean. De proseduerekwestje is oer.

As Jimmy Angler mei in houten skonk ûnder de earm der yn komt, ferstommet it rûzemoezjen. In stedhûsboade sjit op him ta. ‘Wol ik jo bagaazje even oernimme?’

Jimmy skoddet fan nee. Hy lit him troch in oare boade syn plak wize. Hy komt op de basis fan it trapezium te sitten, neist Tobnivkin. De Rus stoarret tryst foar him ut. As wrâldkampioen sil it syn lêste feestlike gearsit wol wêze. Hy skrillet út syn brieden op as Jimmy him del set. Se fûstkje mei-inoar. De Rus kriget in skaakboekje út de binnenbûse en lit Jimmy de stelling nei de santjinde set fan swart yn har lêste partij sjen.

‘Dat hie ik spylje moatten,’ seit Tobnivkin heas en ferskoot in pion fan h2 nei h3.

Jimmy besjocht de ferbettering flechtich. Hy knikt.

In hear bûcht en freget: ‘Is Nice der net?’

‘Griperich,’ antwurdet Jimmy.

[p. 105]

Hy kit de skonk op in taffeltsje foar him. De oanwêzigen sjogge wol wat frjemd. Se witte lykwols, de jonge Amerikaan feroaret him nearne om en telt protokol gjin byt. De minsken dy't noch net sitte, sykje har plak op. In pear stuollen bliuwe leech en in tritichtal persoanen moatte stean. Sa is it altiten. Lege sitten fan lju dy't wat wichtigers te dwaan ha, meie net brûkt wurde troch guon dy't mei lijen der yn kaam binne.

De wethâlder fan Kultuer, Rekreaasje en Sport iepent de gearsit. Op syn boarst bongelje mear fersiersels as oan in krystbeam.

‘Achte oanwêzigen!

Ik hyt jim hjir allegearre tige wolkom. Yn it foarste plak de beide kombattanten sels, de hearen Tobnivkin en Angler. Ek yn it besûnder de bûtengewoan folmachtige fan it russysk buro foar koöperaasje, koördinaasje en koöptaasje, de hear Werkotatar, de ôffurdige fan de waarnimmer bûten tsjinst foar it ferhelp fan freonlike betrekkings mei de feriene staten, de hear Apple, en de presidint fan it nederlânsk oerkoepeljend orgaan ta befoardering fan organisearjende kommitees yn de bûtengewesten, de hear De Heer...’

De doar giet iepen en in man komt der yn. Hy giet tusken de omstanners stean. Nimmen slacht acht op him, mar Jimmy en hy werkenne inoar direkt. Se ha inoar earder moete. Op in keal stik dyk boppe Ljouwert, doe't de ien mei syn eigen suster frijde en de oar swierblessearre foar syn auto lei.

...‘Fierders de fertsjintwurdigers fan it frysk bûn foar planmjittich oparbeidzjen, de hearen Rypma en Van Deutekom, de saaklêstige fan it algemien ferbân foar frijetiidsbestegingsuterings, ingenieur Tentij, de skriuwer fan it kristlik ferbân foar frijetiidsbestegingsuterings, doomny Wakker, en de foarsitter fan it katolyk ferbân foar frijetiidsbestegingsuterings, pater Delnoye O.S.B...’

Opnij komt in âlde kunde troch de doar. De earste helpman dy't Jimmy syn M.G. meinaam hat. Syn lege foarholle ûnder it stikelige boarstelhier wurket in swier probleem út. Hy smyt skieppeëagen op de houten skonk. Mar nimmen hat him yn de gaten,

[p. 106]

men harket mei sân pear earen nei it wurd fan wolkom.

...‘Ek noch mejuffrou Ter Laan, assistinte by de ôfdieling spulterapeutyske yntegraasje op basis fan selsstannige persoanlikheidsûntjouwing fan de Grinzer Universiteit, de hear Prins dy't de foarstap naam hat by de stipersaksje en de hear Van Maarseveen dy't syn kostbere tiid oan de útlânske korrespondinsje spandearre hat...’

Twa tagelyk komme der yn. Münster & Keulen. Dy jouwe wol wat opskuor, want der binne stuollen foar har reservearre. Keulen, mei in gesicht dat tusken de mangel sitten hat, gniist en bûcht alle kanten út. Hy hat in swaaier op, it wyt foar, in hokseflapper oan. Frou Münster is klaaid yn in trochskinend chamoiskleurich gewaad fan crèpe-de-chine-georgette mei bypassende gielgoufearren prúk, oranje netstola en krokodillelearen pumps. Se gean rjocht oer Jimmy sitten en sjogge him mei izige eachopslach oan. ...‘Net te ferjitten de dames Fruin fan de Rapportsintrale dy't alle gegevens stelselmjittich analisearre, ferifiëarre, kombinearre en synkronisearre ha, de hear Bakker de Boer, haad fan de ôfdieling sport en spul fan de ljouwerter mienskip yn syn hoedanichheid fan adjunktadviseur foar de ûnderôfdieling tinksporten, de direkteur fan de stifting ideale ideële regionale reklame en foarljochting, de hear Luitenbach, en de ynspekteur foar bûtentsjerklike net eroatyske aktiviteiten yn fryslân, de hear Van der Hoek...’

In plysjeman komt de seal yn en bliuwt by de doar stean. Hy fersûpt yn syn unifoarm, mar nimmen makket dêr regaad op. Hy is ek gjin plysjeman. Hy is Mûs.

...‘In wurd fan wolkom ta de kommisje Tolman, besteande út de hearen Bruin, Blommers en Durksz, ta de kontaktman foar it parsewêzen, master-dokter Frijling, en ta de hear Weissenburgch, lid fan it deistich bestjoer fan de F8, de feriening fan fasiliteiten ferstrekkende ferdragen foar fergetten fermiddens. Dan de ynternasjonale kamprjochter, de hear Ogmolkeb, en syn ferfanger, de hear Den Hertog, de Fryske ynternasjonale master, de hear H. Remarque, earelid fan de Ljouwerter Skaakklup De La

[p. 107]

Bourdonnais, en de direkteur fan it Nijssintrum Perspoart, de hear Witteveen...’

Noch hâldt de stream fan barske kunden oan. De nije ynkommer harket nei de namme Rútsjeshimd. Hy skoot efter de omstanners lâns en giet lofts fan Jimmy stean. Dy kriget it njonkenlytsen benaud. De rôfdieren komme earder op it ies ta as er tocht hat. Foar alle wissichheid omklammet er de houten skonk. Soe de taksy al foar stean? 10 oere 41. Noch fierstente betiid. Wie Nier hjir mar.

...‘Hertlik wolkom oan de hearen Bronsbergen en Dinkela, dy't foar de tarieding fan de oersetting fan de kommunikees war dien ha, de hear Fikkert, fertrouwensman fan de Provinsjale Kredytbank, en mefrouw Feenstra-Beiker, korrespondinte fan de groep mienskiplik bûtenskoalsk ûnderrjocht yn ludike gedrachs- en libbenspatroanen, kring Ljouwert en Omkriten. Hjir krij ik noch in briefke tatreaun dêr't op stiet dat ek oanwêzich binne de hear Schoutenmark, statistikus, de hear Buma, kursuslieder fan it ynstitút foar ynterminsklike ynfrastruktuer, en de bruorren Otto, taaktaskikkingsspesjalisten. Hertlik wolkom, hearen...’

It lêste bist komt op it lokies ta. No binne wy kompleet, tinkt Jimmy. 10 oere 42.

...‘Dêr sjoch ik wrachtich de hear Nice, non-playing captain fan grutmaster Angler, der yn kommen! Wat in ferrassing! Wy hiene jo al ôfskreaun, hear Nice. It docht ús tige deugd dat jo it opbringe kinne en ferlit it sykbêd om griperich as jo binne dizze gearsit by te wenjen. Dêr stiet jo stoel. Last but not least moatte neamd wurde de hearen Rholf, Boro-Snoskowsky en Serek, respektyflik coach, begelieder en sekondant fan de wrâldkampioen, en de hear Tinker, sekondant fan de útdager. Ik ferklearje de gearsit foar iepene! Ik ha sein!’

In kletterjend applaus foar dizze meinimmende wurden klinkt troch de riedseal. 10 oere 43.

Jimmy hâldt it net mear. Mei de skonk ûnder de earm fleant er op de needútgong ta. Fuortendaliks sette syn fijannen de efterfol-

[p. 108]

ging yn. Hy stoot in pear hoeken om en rint rjocht yn de earms fan twa mannen mei wite jassen oan. Se sette him klam yn de hâldgreep.

‘Dopingûndersyk. Hjoed is it lot op jo fallen. 't Is mar in formaliteit. Kin it no even? Of skikt it net?’

Jimmy sjocht Rútsjeshimd om de hoeke giseljen. ‘Ik ha alle tiid,’ andert er.

‘Moai sa.’

De mannen lizze him op in brankaar, gaspje de riemmen fêst en drave op in ambulânse-auto ta. Se skowe him der yn, flappe de doar ticht. Dêr giet it hinne! Under muzyk fan de trijetoanige hoarn.

As er syn holle omheech docht, kin er krekt troch de rútsjes sjen. In motorplysje knalt de Grutte Heechstrjitte út en knettert efter him oan. It is gjin plysje. It is Mûs.

De ambulânse sûzet troch it reade stopljocht. Ut de Piperstrjitte springt in iepen M.G. tusken motor en sikewein. De man mei it boarstelhier oan it stjoer. De montere swierblessearre keardel neist him.

Op it Suderplein wit de sjauffeur fan Münster & Keulen syn Bentley yn de staasje te foegjen. Mefrou & menear sitte der harkerich by.

Yn de Ferlinge Skrâns krije ek de Volvo fan Rútsjeshimd en de Chrysler fan Nice oansluting.

Foar de rotonde strûst de ambulânse opnij troch it reade stopljocht. De sjauffeur fan Münster & Keulen is in hear. Hy trapet op de rem. Menear & mefrou sjitte hast diagonaal troch it koetswurk hinne, Mûs komt op in harmoanika te sitten en Nice syn lange strampeis reitsje betiisd yn de grill.

As it ljocht op grien floept en de ferknûkele staasje wer geande rekket, sakje de hekken fan it laboratoarium efter de ambulânse ticht.

De mannen drave mei Jimmy troch de ûntsmettingstunnel, plakke in etiket op syn foarholle en lizze him mei brankaar en al op de rinnende bân. Oan de ein sit in suster. Se lûkt oan in keat-

[p. 109]

ling, de brankaar skoot nei lofts en rôlet in kontrôlekeamer yn. Dêr stean trije dokters him op te wachtsjen. De riemmen wurde los makke, dwyl komt Jimmy oerein. Hy is suver siik fan de nije yndrukken.

Ien fan de dokters jout him de flesse. ‘Doch mar even in miel.’

Hy wifelt. As er seit: Ik kin net, sille se sizze: In lyts bytsje is genôch. As er seit: Ik kin net yn in flesse, sille se sizze: Wy ha wol in ûnderstek. Pimelt er überhaupt, dan sille se útfine hy is fan it froulik geslacht. It is noch lêstiger as op de Olympyske Spelen.

‘Hjir?’ freget er om tiid te winnen.

‘As jo jo skamje, yn dat gonkje, tredde doar rjochts, is in sel. Druk mar op it beltsje as jo ree binne.’

Jimmy docht de doar fan de kontrôlekeamer goed efter him ticht, stapt de sel yn en slút dy ek soarchsum ôf. Hoe no?

De sel is folslein leech. Allinne in smel tûmelrút. Jimmy kin der krekt by. Hy set de houten skonk tsjin de muorre en lûkt him op. Hoe't er ek wjirmet, mear as syn holle kriget er net nei bûten ta.

Efter it laboratoarium lizze de greiden yn hear en fear. In boerefeint is oan it sleatheakkeljen, stikelstekken en sompsnijen.

‘Hela!’ ropt Jimmy.

De boerefeint smyt it wurk del en sjocht ferheard op. ‘Hela, kom hjir!’

De feint knopet syn overal ticht en springt mei de hannen yn de bûsen oer de sleat. Hy giet ûnder Jimmy stean.

‘Kinst pisje?’

De kommunikaasje stiket noch. Jimmy seit syn frage wer.

‘Ik ha krekt dien,’ antwurdet de feint.

‘Toe, eventsjes, foar my.’

‘Oars altiten, mar ik ha krekt dien.’

‘Toe, ik bin in frou...’

Yn de trouwe hûne-eagen fan de feint ferskynt it wurd steuring. Tsien tellen letter is it mankemint ferholpen.

‘Dat feroaret de saak,’ seit er. Hy wol mei-iens begjinne.

‘Ho, ho!’ warskôget Jimmy. ‘Hjiryn.’

De feint kriget de flesse oan, draait him om en docht syn mielhalden.

[p. 110]

‘Fan de waarme irriger,’ seit er grutsk. 't Is noch in flinke bats ek.

‘Tige betanke.’

Jimmy jout him in tsientsje foar it lijen. De feint springt oer de sleat werom nei syn wurk.

Jimmy set mei de flesse nei de dokters ta. ‘Sa genôch?’

‘Dat duorre in skoft,’ seit ien fan har. ‘Hingjende it ûndersyk meie jo frij rûn rinne. De útslach heare jo achttjin oere tritich, pleatslike tiid. Folgje de kraplakreade pylkjes en jo komme by de útgong.’

‘De hearen wurde betanke,’ groetet Jimmy yn syn bêste Ingelsk. En hy swaait mei syn skonk.

Hy folget lykwols net de kraplakreade, mar de kobaltgriene pylkjes en komt by in sydútgong. As er bûtendoar stapt, leit de wrâld der fredich hinne. Gjin spoar fan doerakken en deasjitters. Oan de ein fan de strjitte is in parkje. In telefoansel stiet yn it beskûl fan in pear konifearen. Jimmy der op ta. Amper hat er de hoarn fan de heak om in taksy te skeljen, dêr swaait de doar iepen.

Op de drompel stiet in famke dat sels syn froulik wêzen yn tizen bringt. Mar it hat syn jurk oan en dat ferknalt alles.

‘Kinst my noch?’ freget it famke wylst se har eagen ta spjalten knypt. ‘Of leit Dynte Planteit nofliker?’

‘Op de rêch stean foar Nier Hinnebruier is noch nofliker,’ antwurdet Jimmy. ‘Dyn jurk bin ik net kapot fan. Silst mear hormoanen brûke moatte.’

‘Dyn molkbussen stekke suver troch de klean hinne,’ seit Kiki, wylst se de terpen fan Jimmy syn froulikens betaast.

‘Opjaan, ik fyn it sa noflik!’ warskôget dy.

‘Swyn!’ Kiki jout him in flik oer it wang.

‘Soertût!’ Jimmy jout har ek in flik oer it wang.

Kiki reaget Jimmy de mûtse ôf. Se set har klauwen yn syn ljochte hier en lûkt sa fûl as se kin. Hy slacht syn neils yn har fel en betreurt se binne sa koart ôf knipt. Sy skopt feninich tsjin syn skynbonke, hy hout har mei de telefoanhoarn om de earen. Sy hellet har alumium kaam ûnder syn noas troch, hy byt yn har groede dy't wat langer wat witer wurdt. Sy grypt him by de kiel dat hy sjocht read ljocht fanwegen it bloed yn syn eachballen, hy

[p. 111]

pakt har fingers en lûkt se ien foar ien út it lid.

In grimmitich gefjocht op de fjouwerkante meter dêr't gjin kik by jûn wurdt. Net ien wol om lyk, alles giet nei de knoppen en by eintsjebeslút sige in bêdslije siperse sekspoes en in ûntmanne ferdivedaasjefamke yn it neaken oer de flier. Mei de holle op de knibbels sitte se neistinoar út te hymjen.

Dynte komt it earst op azem. ‘Ferhip do,’ glimket se.

‘Ferhip do sels,’ seit Kiki en slacht in earm om har skouder.

‘Wy ha allebeide ús sin hân. No tegearre ús jonges opsykje,’ stelt Dynte út.

‘Ik wit net wêr't Jimmy is.’

‘Ik tink dat ik it wit.’

De doar swaait iepen en Rútsjeshimd leit twa revolvers mei lûddimper op de famkes oan. Mûs dûkt foar him lâns en nimt de houten skonk yn beslach.

‘Trije miggen yn ien klap,’ pipet er tefreden.