|
| |
| |
| |
Tot het Boecxken,
ende den
Ionstighen Leser.
In alle werck, in alle saeck,
En vindt een-ieder gheenen smaeck.
HOE sien ick u nu soo smoken,
Soo sorghvuldigh heden koken,
Meester Lambrecht goeden knecht,
Die ons dagh'lyx spyse recht?
VVaer toe dese leckernyen,
En dit Peper noch gheheel?
VVilt ghy dit gaen t'samen kraken,
En een nieuwe sausse maken,
VVel ghemengelt, heel ghesondt,
Smaeckelyck, naer ieders mondt?
Ey! VVilt dese sorghe laeten,
Die u gheensins en sal baeten;
VVant een saus naer ieders beck,
En bereyt maer eenen Geck.
| |
| |
'K weet dat ghy seer wel het eten
Kont bereyden aen de speten,
Dat ghy zijt een konstigh man,
Aen den pot, en in de pan.
Dat ghy door uw' lecker vonden,
Koken kont naer vele monden,
Dat ghy door uw' rappe handt,
Spys bereyt naer menigh tandt.
Maer een saus te willen maken,
Die aen ieder-een moet smaken,
Dat is een belach'lyck feyt,
VVaerom tracht ghy, myn Sot Boecxken,
Soo te kruypen uyt uw' hoecxken?
VVaerom wilt ghy sien het licht,
Ende komen in't ghesicht?
Meynt ghy door uw' Sotte slaghen,
Aen een-ieder te behaghen;
En al zijt ghy sonder gal',
Ey! En wilt hier op niet bouwen,
En vast stellen uw' betrouwen;
VVant de Sotheydt is ghebrilt,
Over-al niet wel ghewilt.
Viese Griecken, drooghe Grollen,
Die van outheydt suyssel-bollen,
En nu lanck zijn van den tandt,
VVerpen u strax uyt de handt.
Momus sal u gheven grepen,
Segghen met veel' harte nepen,
| |
| |
Dat uw' Veersen sonder klanck,
Niet en deugen een half-blanck:
Maer en wilt hier-om niet suchten,
Ander, die beminnen kluchten,
En ghenoechte sonder quaet,
Thoonen u een blyd' ghelaet.
Dese sult ghy seer behaeghen,
Dese sullen naer u vraeghen,
VVesen ionstigh, thoonen eer,
Boecxken en vereyscht niet meer.
VVilt veel liever Sotte dinghen
Als te hooghe driften singhen,
Zyt veel liever wat te mal,
Ieder-een die komt gheloopen
Om de kluchtiens op te koopen,
Voor de Boetsen wordt ghetelt
Heden-daeghs het meeste gelt.
Hooghe Philosoophsche treken
VVorden in den hoeck ghesteken;
Luttel sien die boecken in,
VVant te spits is hunnen sin.
Te verheven zyn die saken,
Selden sy den gheest vermaken,
Plato, soo ick meyn, heel kranck.
Het zyn boecken die verrotten,
Spyse worden van de Motten;
Al te doncker, al te swaer,
zyn hun' schriften al-te-gaer.
| |
| |
Siet de VVysheydt die moet wycken,
En aen Moria zeyl strycken;
Pallas die wordt wegh-gheiaeght,
'T is de Sotheydt die behaeght.
'T is de Sotheydt die de menschen
Heele daghen by sich wenschen,
'T is ghenoeghte sonder quaet,
Dat de VVeireldt nu aen-staet.
Al te wys hier willen wesen
Is van niemandt oyt ghepresen,
Sot te zijn op synen tydt,
Is gheen kleyn bevallyckheydt.
| |
| |
VVilt dan aerdigh, kluchtigh Boecxken
Terstondt kruypen uyt uw' hoecxken,
Sult ghy wesen aenghenaem.
Laet de oude Griecken praesen,
'T is een loffelijcke daet,
Van dit volck te zijn ghehaet.
Ende het is in der waerheydt alsoo, Beminden Leser; het is heden-daeghs ghestelt met de Schryvers, ghelijck met de ghene die koken. Ick soude wel willen sien eenen Kock, die een sausse soo aerdigh soude maecken, oft een spys soo wel toe-beryden, de welcke de Gasten altemael soude smaecken, ende naer een-ieders tandt ende mondt ghekockt wesen. Desgelycx en vindtmen niet eenen Schryver, die met sulck een gheluck een Boecxken laet uyt-gaen, het welcke niet en ghevoelt de steken van den nydighen Momus, ende de lasteringhen van die welcke alle schriften, oock de alderbeste, gewoon zijn met hun venynighe tonghe te schaeden ende te verdrucken.
| |
| |
Soo veel vindtmen van die Sotten,
Die een anders werck bespotten,
Soo veel sietmen van die Simmen,
Die een-ieders Boeck begrimmen.
Maer niet teghenstaende alle dese nydighe Spotters, ende vinnighe Lasteraers, sullen wy even-wel dit ons eerste Boecxken laeten in druck gaen; al-waer wy openen een Tonneel, het welcke af-beeldt de gansche weirelt vervult met Sotten; het welcke thoont dat de menschen meesten deel, oock de alderwyste, onder het ghetal der Narren moeten gherekent worden. Laet ons hooren den goddelycken, al-hoe-wel heydenschen, Philosooph Seneca in synen 50. brief. Si quando Fatuo delectari volo, non est mihi longè quaerendus: me rideo. Als ick (seght hy) my wil vermaecken met eenen Sot, ick en moet hem niet verre gaen soecken, ick lach met my-selven. VVaer-uyt wy seer wel besluyten, dat oock de vermaerste Phi-
| |
| |
losophen, ende Godts-gheleerde somtydts een Sot-caproen aenhebben.
Gheen soo groot, soo hoogh vernuft,
Dat niet menigh mael en suft:
Gheen verstandt soo kloeck, soo wys,
Dat niet lotert menigh rys.
Het zyn de woorden van den wel-sprekenden Cicero, Epist. Famil. lib. 9. Stultorum plena sunt omnia. Alle plaetsen zyn vol van Sotten. Het welck oock schryft den grooten Vader Augustinus, lib. 1. cont. Acad. cap. 1. met dese woorden: Stultorum hominum :::::: immensa turba est. Oneyndigh is het ghetal der Sotten. Alwaer wy door de Sotheyt, de sonde, de misslaeghen ende feylen van den mensch moeten verstaen. Ende aenghesien datter niet eenen mensch en is, oft hy sondight, ende hy heeft syn ghebreken: soo ist dat wy met reden segghen, dat de weirelt is vòl Sotten, dat de menschen meesten-deel iet uytrechten, het welck
| |
| |
is strydende teghen de wysheydt. Solus sapiens non peccat: Stultus ergò omnis peccat: seght wederom den Arent der Doctoren, den H. Vader Augustinus, cont. Manich. cap. 12. Den wysen man alleen en sondight noyt; het zyn dan alleen de Sotten de welcke sondighen. Sapientes autem voco, non cordatos & ingeniosos homines, sed eos quibus inest, quanta inesse homini potest, ipsius hominis Deiq́ue firmissimè percepta cognitio, atque huic cognitioni vita moresq́ue congruentes. Id. ibid. VVyse menschen die noyt en sondighen, zijn die de welcke hebben volle kennis van den mensch ende van Godt, daer-en-boven het leven, ende de manieren van doen, met dese kennis over-een-komende. Alle de menschen die dese kennis niet en hebben (al-hoe-wel sy met veele ende wondere wetenschappen begaeft zijn) zijn enckel Sotten ende Gecken. Sy zijn ervaeren
| |
| |
in alle konsten ende wetten, sy hebben kennis van alle dinghen, Godt alleen en-kennen sy niet. Ende dierghelycke voghels zijn meestendeel de wyse van dese weirelt.
VVaerachtigh is dan dese spreuck: Stultorum plena sunt omnia. Alle plaetsen zyn vol van Sotten. VVy bidden u, Beminden Leser, dat ghy dese alsoo wilt verstaen, ende de Sotheydt daer-en-tusschen van de weirelt, oft met Heraclitus beweenen, oft met den bootsighen Democritus belacchen.
Nopende den Geck hier bouen afghemaelt, op de weirelt sittende; dit is gheweest het Blasoen van het Broederschap der Gecken, inghestelt in het iaer 1381. op den dagh van den H. Cumbertus, by Adolf Graue van Cleue, ende noch andere 35. Heeren ende Ridderen: die dit Blasoen oft desen Geck, aenhebbende
| |
| |
een kappe, ende rocxken, Eschiqueté d'argent & de gueules, met bellen d'or, gheele kaussens, swerte schoenen, ende een vergulde schotel met fruyt in de handen, moesten draeghen ghestickt, oft gheborduert op hun kleedt. De oorsaeck was de besondere liefde, die sy malkanderen droeghen. Den dagh hunder by-een-komste, was den eersten Sondagh naer Sinte Michiel, de plaets, de stadt Cleue. Niemant vermocht van die vergaederinghe te blyuen, ten waere by sieckte, oft dat hy ses dagh-reysens van syn woon-plaetse was; met noch meer andere wetten, volghens den bezeghelden brief, die noch heden wordt bewaert in de Brief-kamer van de Graeven van Cleue. Vyt den Nederlandtschen Herauld, pag. 159.
Dit vruchtbaer Broederschap, is als nu gheraeckt tot het hooghste: want (soo wy sullen pooghen te thoonen) de gan-
| |
| |
sche weirelt by-naer is onder hun vendel ghekomen.
Al de menschen die nu leven,
Worden hier al ingheschreven;
Van soo menigh Loter-bol,
Zyn al hunne boecken vol.
Ey! en wilt dan met ons Sotten,
Bidden wy, soo seer niet spotten;
Leest die sonder haet en nyt,
Peyst dat ghy oock eenen zyt.
Myn Leen
Is Godt den Heer.
|
|
Auteursrechtvrij