Haerlemmermeerboeck

[p. 35]

Kort Verhaal

Van de Meeren die in Noort-Hollant bedykt zyn,

tegen Saardam ende den Huigen-dyk, het welke al te zamen geschiet is na Datum van het Jaar 1608, ende ook mede van de Sluizen ende uit-wateringen die om dier oorzaken gemaakt ende geleit zyn, het welke de nieuwe bedykte Meeren hebben doen maaken, ende bekostigen.

136.

IN den eersten zo is den Beemster bedykt, is groot zuiver lant 7545. Morgen.

Nog de Purmer bedykt, is groot 3000 Morgen.

Nog de Wormer bedykt, is groot 1790 Morgen

Nog de Schermer bedykt, is groot ontrent 6000 Morgen.

Nog de enge Wormer bedykt, 190 Morgen.

Nog de Schalsmeer bedykt, 75 Morgen.

137.

Dit alles bedraagt 18600 Morgen, dat nu tegenwoordig den boezem aldaar kleinder is als te voren, al eer die Meeren bedykt waren.

138.

Hier tegen hebben de Heeren van de Beemster doen maken een canaal oft uitwatering, beginnende van de Schermer af, voor Urzem, langsde Walegs-dyk, lopende mede voorby Avenhorn ende den ouden Dyk, tot aan de kant van de Zuider-Zee, met nog een nieuwe Sluis of Duyker aldaar in de Zee-dyk geleit, om het water te lossen.

139.

Nog heeft den Beemster doen maaken de groote steenen Duiker op Saardam.

140.

De bedykers van de Purmer hebben doen maken het Sas, op het Oost-einde van de Haven van Edam.

141.

De Heeren bedykers van de Schermer hebben doen maken het canaal ofte uitwatering, door het Krommenyer en Wessaner velt, strekkende tot aan Nauwerna toe, met nog mede de steenen sluis die op Nauwerna geleit is, op het Y.

142.

De dycazye van de Wormer hebben doen maaken een Sluis op de Nieuwen-dam, dewelke uitwatert op de Wyker-Meer.

143.

Tegen deze nieuwe gemaakte sluizen ende uit-wateringen malen nu tegenwoordig 45 Water-Molens meer, als te voren op de groote boe-

[p. 36]

zem deden, die nu ontrent 18600 Morgen kleiner is als te vooren, eer die Meeren bedykt waren, welke drie sluizen gantsch tegen de natuer geleit zijn. Het een dat is een Duiker op Saardam, met de sluis op Nauwerna, en de sluis op Nieuwerdam.

144.

Veel luiden in Noord Holland zijn deze gelegentheit en uitwateringen wel bekent, en weten wel dat meest altyt en doorgaans in deze quartieren de winden Zuit-west, Zuiden en Zuit-oost waaien.

145.

Dat zelve maakt wel laag water op het Y, maar daar en tegen parst altyt de Saan afwaarts ende Noort aan. Desgelykx doet mede de Nieuwe vaart van Nauwerna, als ook mede de uitwatering na den Nieuwen Dam die dog zeer weinig nut ende profijt kan doen, ende dat om oorzaake dat de uitwatering door de Wyker-Meer altoos vol geslikt en verdroogt is.

146.

Alzo ist ook mede met meest alle de Polders die in Zuid hollant leggen, die op de Schie en Rotte malen, ende hare uitwatering hebben op de Maze, hebben een kleinen boezem, ende met Zuit weste winden weinig water door hare Sluizen konnen lossen, door ’t aanparssen van de Maze, en afparssen van de Canalen.