De zinnelooze
(1841)–Karel Lodewijk Ledeganck–
Auteursrechtvrij
[pagina 21]
| |
De zinnelooze. (1837.) | |
[pagina 23]
| |
I.
| |
[pagina 25]
| |
De menschheid! de menschheid! o God van hier boven,
Wat raedsel, waer Gy slechts 't geheimwoord van kent!
Wat eeuwige stof om uw goedheid te loven!
Wat afgrond van boosheid en ramp en ellend!
Hoe zalig een telg uit uw' boezem gerezen,
Zoo lang als uw licht haer geleidt en haer sterkt!
Hoe aeklig een beeld van verschrikking en vreezen,
Zoo haest als uw straffende vinger haer merkt!
| |
[pagina 26]
| |
't Is zoet en verheugend die telg te beschouwen,
Wanneer zy in deugd en in liefde zich kleedt;
Wanneer zy den glans van haer' geest mag ontvouwen,
Een glans waer zy d'engel op zyde mée treedt.
Hoe schoon in den traen van den troostenden broeder,
Die ook in ellendigen broederen ziet;
Hoe treffend in 't oog van de teedere moeder,
Dat stroomen van liefde op den zuigeling giet!
Maer heillooze menschheid, zoo haest haer de driften
Bestormen en jagen op 't spoor van het kwaed;
Als hoogmoed of haet haer het leven vergiften,
Als gansch hare wellust in 't misdryf bestaet!
o Vreeslyk, wanneer zy, uit wraek ongenadig,
Op 't bloedige slagveld zich-zelve verscheurt;
Wanneer ze op 't schavot of in kerkers, misdadig,
De vryheid of 't schuldige leven verbeurt.
Doch heilloozer nog en al meer te beklagen,
Wanneer haer het licht van de rede is ontzegd;
Wanneer zy het lot van de dieren moet dragen;
Wen zinneloosheid op haer' schedel zich hecht!
Ja, slagveld en kerker zyn nare tooneelen,
Maer 't akelig Godshuis biedt droever gezicht,
Waer de ergste der rampen die de aerde kan teelen
Op 't hoofd van rampzalige onschuldigen ligt!
| |
[pagina 27]
| |
Daer toont zich de menschheid in al hare ellende,
Verdreven tot 's levens verwyderdste grens;
Gelyk aen de plant die haer leven nooit kende,
Verbryzeld, vernietigd, een spot van den mensch.
Daer scheuren de bitterste pynen de harten,
Met doornen geworteld in 't diepst van 't gemoed,
Die heviger vlymen dan tastbare smarten,
Dan wonden des vleesches, dan stroomen van bloed.
Men hoort er geluiden, men ziet er gebaerden
Te voren nog nimmer gezien of gehoord;
En echter geen een van die schuldlooze ontaerden
Kan melden wat dolk hem den boezem doorboort.
Ontzettend tooneel! wen de heillooze kranken,
Die onder de schokken des lydens vergaen,
De lucht doen weêrgalmen van juichende klanken,
En meenen dat andren hun lyden verstaen!
Van waer dan die wanorde in 't edelst vermogen
Door God aen de kindren der aerde bedeeld?
Is dan onze geest niet een vonk uit den hoogen,
Onstoflyk geschapen naer 's Eeuwigen beeld?
o Ja, maer eilaes! aen het ligchaem verbonden,
Onmerkbaer vereenigd zoo lang dit bestaet.
Dat ligchaem is broos, wordt zoo schielyk geschonden,
En wie telt de bronnen, de vormen van 't kwaed?
| |
[pagina 28]
| |
Wat heiliger deugd dan de vreeze des Heeren!
Zy geeft van den hemel een' voorsmaek op aerd.
Maer wee, zal in schrik deze vrees ooit verkeeren;
Die schrik wordt een ramp die de zielen ontaerdt -
Wat zaliger heil dan de zuivere liefde!
Doch als haer het voorwerp des minnens verliet,
Hoe menig een hart dat zy doodelyk griefde,
Hoe menig een geest dien zy krookte als een riet!
En worden zelfs deugden een bron van gevaren,
Kan 't reinste gevoelen in waenzin vergaen,
Wat zullen de stoflyke rampen dan baren,
Wat zal er uit brandende driften ontstaen!
Wat zullen de krankten die 't ligchaem beroeren,
Wat zal de fortuin die hoogmoedigen slaet,
Wat de eerzucht, de waen, die de zinnen vervoeren,
De wanhoop, de wellust, en 't looze verraed? -
Doch zie, in den drang wat verteedrende wezens:
Daer zyn er met blinkende deugden versierd,
Wier daden, geen voorwerp des schrikkens of vreezens,
De zachtste, de vleijendste liefde bestiert.
Daer zyn er van wie men geneigd is te vragen
Of wel hunne ziel nog verblyft op deze aerd;
Of zy niet de kroone der heil'gen reeds dragen,
Die God in den hemel voor hen heeft bewaerd.
| |
[pagina 29]
| |
Daer zyn er die niets van den mensch meer behouden
Dan enkel de vorm nog waerin zy bestaen:
Die even als 't brullende dier uit de wouden
't Gebit in hunne yzeren traliën slaen!
Daer zyn er die driftig naer gruwelen haken,
Die dorsten naer 't bloed van een weereloos kroost;
Daer zyn er wie schendige hartstogten blaken,
Waervoor zich de zangster omsluijert en bloost!
En echter zy hebben geen misdaed bedreven;
Of kunnen onnoozelen 't misdryf begaen?
Neen! meest uit een ramp van 't rampzalige leven
Is dees hunne onheelbare ramp eens ontstaen.
Hun geest was voor 't yzeren noodlot te teeder,
Te teêr voor hun gloeijend en smeltend gevoel;
Één slag dezes lots viel te hard op hen neder,
En stortte ze op eens in der jammeren poel!
o Ryken, gelukkigen, grooten der aerde!
Die al de genoegens des levens geniet,
Vergeet niet dat ook eene moeder hen baerde,
Vergeet deze onschuldige ellendigen niet!
Vergunt hun een wyk voor de guerheid des weders,
Vergunt hun by nooddruft wat lucht en wat licht;
En zyt gy gestemd tot iets roerends en teeders,
Verneemt wat ik hoorde in het somber Gesticht!
|
|