|
| |
| |
| |
De Boekweit.
Den wijze is niets gering.
Bilderdijk. Buitenleven.
Wat een wolk van balsemgeur
Heft zich walmend in den hoogen!
Welk een pracht van bloesemkleur
Biedt zich overal aen de oogen!
Zyn we in Morgenlandsche lucht,
Waer de geur der rype vrucht
Onder versche bloeisels wademt?
Zyn we 't welig oord omtrent,
Waer de Araeb in zyne tent
Ambrozyn en reukwerk ademt?
Zyn we in de eeuwig groene lent',
Waer, in Hyblaes zachte streken,
Bloem en blaên van honig leken?
Wat een wolk van balsemgeur,
Welk een pracht van bloesemkleur!
| |
| |
In Morgenland en zyn wy niet,
Waer, onder 't groene suikerriet,
De vale schorpioenen kruipen;
Hier ryst geen Hybla, geen Hymet,
Maer ook geen wasem, die besmet,
Geen boomen, die van giftzap druipen.
Wy zyn in Vlaendrens schoone streek,
Waer menig kabbelende beek
Door menig vette weide kronkelt;
Waer menig boomgaerd staet en prykt,
Met menig soort van ooft verrykt,
Dat gloeijend door de blaedren vonkelt.
In Vlaendren, waer het lomrig woud
Den gloed des zomerbrands weêrhoudt,
En koelte wuift op vruchtbre voren; -
Waer 't breede veld een zee ontvouwt,
Een volle zee van golvend koren; -
In Vlaendren, waer de boekweit groeit.
Die daer die wolk van balsemgeuren
Doet stygen uit haer bloezemkleuren,
Die kiemt en rypt en - altoos bloeit!
De boekweit! de boekweit! o vlugge Sylfieden!
Die fladdert en wiegelt in dwarlende vlugt,
Gy dartelt voorzeker wel liefst in de lucht,
Waer ge over en weder in boekweit kunt vlieden,
Want gy maer alleen zyt zoo lief als die vrucht!
Komt, rept uwe wiekjes, o blonde Sylfieden!
En fladdert en wiegelt en dartelt om my;
| |
| |
De toon, dien de lier aen de boekweit wil bieden,
Moet even zoo luchtig en zacht zyn als gy!
Hoe overschoon is de aerd' getooid!
Hoe ryk ligt haer gewaed ontplooid!
De velden, breed en uitgestrekt,
Staen in hunn' zomerdos gedekt:
Een prachtig kleed van bont fluweel.
En 't oog, waerheen 't zich wende of keer',
Poost zacht als op een glansend meer
Van geel en groen en groen en geel!
Van zulk een meer staen ginds, als duinen,
De heuvlen met hun bladerkruinen,
En groeten dus de lage dalen,
Met de orgelstem der nachtegalen:
‘Al schutten we u voor 't buldrend weder,
Al zien wy ras uw' wasdom sneven,
Al staen wy pal en hoog verheven,
Toch zien wy goedig op u neder!’
En hooger dan der heuvlen top,
Stygt uit het koorn de leeuwrik op,
En brengt dus aen den overmoed
Van 't woud der dalen wedergroet:
‘Schoon gy op ons met meêly ziet,
Daer 't schepslendom in onzen schoot
De schatten vindt van 't daeglyksch brood,
Benyden wy uw grootheid niet!’
| |
| |
O wouden! laet de velden bloeijen;
O velden! laet de wouden groeijen,
En wydt uw' geur en uw geluiden
Den Heer van schepselen en kruiden;
Gy beelden van zyn mild- en kloekheid!
Wie toch zou ooit zich durven roemen,
Al zyne weldaên op te noemen?
Wie telt de bloemen op de boekweit?
En wie telt de byen op al dat gebloemt'?
En wie meldt het wonder, dat zy daer verrigten?
De mensch, om vernuft en vermogen beroemd,
Wat kan hy by 'tgeen de natuer weet te stichten!
Wat 's pracht van vorstinnen by leliënschoon,
En maetklank van snaren by vogelentoon!
Wat 's kleur van 't paneel by den vuerglans, die wiegelt
Op 't water, wanneer er de maen zich in spiegelt!
En wat ooit de scheikunst te mengen bestond,
Om 't fyne verhemelt' des menschen te streelen,
Om wellust te plengen in d'openen mond,
Om vreugde des herten voor laefnis te deelen;
Nog nooit schiep de onmagtige een korrelke graen,
Nog nooit deed ze een enkele wyndruif ontstaen;
Zy perste nog nooit uit de kelken der bloemen
Dat godengeschenk, dat wy honigraet noemen!
Welnu, deze honig, dat manna der aerd,
Zoo ryk in het bloeisel der boekweit verborgen,
| |
| |
Wordt dáér door de nyvere byen gegaêrd.
Zy streven en zweven van vroeg in den morgen,
En dwalen en dalen in gretige luim,
En domlen en schomlen als homlen door 't ruim,
En kruipen en sluipen in kelken en bladen,
En vliegen dan heen met haer' buit overladen! -
Dus opent de boekweit, zoo haest als de zon
Den tengeren knop op haer' stam doet ontbloeijen,
Totdat zy verdort, eene levende bron,
Waer kostbare beken van honig uit vloeijen!
En als men op d' akker geen garven meer telt,
Blyft zy nog de lust en 't sieraed van het veld;
Kleedt zy nog de beemden in lachende kleuren,
Volt zy nog den omtrek met smeltende geuren!
Maer wat daevrend gerucht
't Is een dreunend geklank
Leidt de juichstemmen op.
Wordt een veldfeest gevierd
Door de schaer, die zoo tiert,
Dus den akkergrond slaet?
Neen, de landman is thans
Noch aen feest noch aen dans,
Maer aen arbeid en zweet,
| |
| |
Die den regenvloed ducht,
Ligt gemaeid op den grond,
Op het zeildoek getorscht,
En met vlegels gedorscht,
Dat weêrgalmt in de lucht,
Die de dorschvlegel slaet.
't Is de zoon van het veld,
't Is de schat der natuer,
Dien hy bergt in de schuer! -
Dan, de zomer is geweken,
Uit de kille noorder streken,
Heerscht alleen op 't barre veld.
Waer huist thans de gulle vreugde,
Die den veldeling verheugde
| |
| |
Pleegde men ooit feestvermaken
Onder gindsche strooijen daken?
Kom, en treed er in met my!
Zie, de mutserd ligt te kraken
Aen den breeden, warmen haerd,
En 't gezin, met gloênde kaken,
Zit er by en rond geschaerd.
Flus was 't aen den disch gezeten,
Waer 't een feestgeregt mogt eten,
Daer noch specery noch wyn
By behoefde, om alle smerten
Te doen vliên uit aller herten;
En wat mogt dit feestmael zyn?
O! wat zou het anders wezen
Dan 't aertsvaderlyk gebak,
In ons Vlaendren steeds geprezen
By de kindren der beschaving
Kent men zulk geen hertenlaving,
Als de boekweitblom hier biedt,
Wen, in de yzren pan gedreven,
En tot malsche koek gesteven,
Wen met melk haer overgiet!
Daer mogt ook ten disch verschynen
Iets meer kostbaer dan de rest:
| |
| |
't Witte vleesch der vette zwynen,
Die men met de boekweit mest,
En nu drinkt men er in 't ronde
't Zoetste, dat de honig gonde,
D'echten vaderlandschen most;
En men laet in forsche kooren,
't Oude feestlied er by hooren:
‘Ik en vraeg niet wat hy kost!’
En by 't wisslen van de teugen,
Hoort ge, in onbedorven tael,
Spreuken, die de ziel verheugen,
En zoo menig vreemd verhael.
Nu, de huisman groet zyn magen:
‘Vrienden,’ zegt hy, ‘gure vlagen
Meldt de wind, die buiten loeit.
Laet ons dat geloei verdooven,
Door al jueblend God te loven,
Dat by ons de boekweit groeit!’
1844.
|
|
Auteursrechtvrij