De wiskunstenaars of 't gevluchte juffertje

Tiende tooneel

Urinaal, Filipyn, Eelhart, Anzelmus, Raasbollius, Izabel, Katryn (op 't bed)

Urinaal

 

Ja, ja, dat zeg ik! en ik ben niet eens beducht

 

Dat gy myn argument kontrarie zulkt bewyzen;²⁷³

 

En al wie kennis heeft moet myn gedachten pryzen.

273 myn argument kontrarie bewyzen: mijn bewering ontzenuwen, aantonen, dat mijn bewijskrachtige redenering verkeerd is.

[p. 58]

Raasbollius

275

De zon zou stil staan?

Urinaal

 

Ja. En al begryp jy 't niet,

 

Ik hou het staande dat het evenwel geschied.

 

't Lust my niet langer met een dwaas te disputeeren.

Eelhart

 

Behandel tog malkaâr met wat meer achting, heeren.²⁷⁸

(De Waard en Griet dekken de tafel, brengen daar een ham op, een schotel slaa, en andere spys, mitsgaders drie of vier boeteltjes wyn, terwyl de andere voort spreeken)

Raasbollius

 

'k Loof dat gy nooit geen spheer of globus hebt gezien.²⁷⁹

280

Weet gy wat sinus is, of tangens?²⁸⁰

Urinaal

 

Ja.

Raasbollius

 

Misschien.

 

Den klootsen driehoek, vriend, weet jy die te berekenen?

Urinaal

 

Jy weet van de Algebra, zo min als hemeltekenen!

Anzelmus

 

Maar heeren, weest gerust.²⁸³

278 boeteljes: flessen.

279 spheer: open hemelglobe.

280 sinus en tangens zijn twee wiskundige termen uit de goniometrie (hoekmeetkunde).

283 gerust: kalm.

[p. 59]

Urinaal

 

Die lompe botmuil praat

 

Met my, en weet niet van triangel noch quadraat!²⁸⁴

Eelhart

285

Myn heeren heb ik de eer dat gy met my zult eeten?

Anzelmus

 

De eer zou aan ons zyn: maar myn heer geliev' te weeten

 

We hebben flusjes al ons avondmaal gedaan.²⁸⁷

Raasbollius (ziende op zyn horologie)

 

Laat zien hoe laat is 't? ... 't is eklipsis in de maan!²⁸⁸

 

Koom dokter Urinaal, koom buiten 'k zal u toonen

290

Dat uw' koncepten zyn onmoog'lyk te verschoonen!²⁹⁰

 

Myn heeren zyt gy ook nieuwsgierig om te zien?

 

De eklipsis van de maan zal datelyk geschiên;²⁹²

 

Drie vierde parten zal zy heden zyn verduisterd.²⁹³

Eelhart

 

Ik heb het meer gezien.

Raasbollius

 

Het is de kunst ontluisterd²⁹⁴

295

Zo gy 't niet observeert; geen één Astrogolist

 

Heeft ooit zyn tyd, wanneer 't eklipsie was, verguist.

Eelhart

 

Myn heer, 'k vertrouw my op uw oordeel, gaa maar kyken,

 

Ik zal van uw dispuut daar na wel vonnis stryken.

284 triangel: driehoek.
quadraat: vierkant.

287 flusjes: zo even.

288 eklipsis in de maan: maansverduistering.

290 koncepten: opgeworpen meningen, opinies.
verschoonen: goed praten, verdedigen.

292 datelyk: dadelijk, direct.

293 drie vierde parten: voor driekwart.

294 astrologist: sterrekundige.
zyn tyd verquist: zijn tijd verdaan, ongebruikt gelaten (nl. door niet naar de verduistering te gaan kijken).