De gedichten. Deel 2

[p. 138]

Voorbericht.

Korts quam myn spel genaamd het Wederzyds Huwelyksbedrog ten tweedemaal in 't licht, van veele drukfeilen gezuiverd. Boven al zyn de geslachten der naamwoorden naauwkeuriger waargenomen, het welk men in deezen derden druk meede zo zal vinden. Indien 'er evenwel hier of daar iets mochte mis gezien zyn, verzoek ik den Lezer het zelve te verbéteren. Ik tel my niet onder die Dichters welke waanen dat men hunne vaerzen voor orakels moet houden, als quamenze uit den drievoet van Apol; neen ik hoor gaern het oordeel van alle kunstkenners. Maar hoe schaars zyn die heden te vinden! Zwermen van Vaerzemaakers, die met een ydel gesnor, en woorden van een' halven vaam den zangberg verveelen, komen genoeg te voorschyn, en vertoonen de waereld wat ze zyn, naamelyk zotten. Vitters die de zaaken over 't hoofd zien, en aan de woorden knabbelen zyn 'er ook geen gebrek; maar mannen die der Nederduitsche taal kundig, de tooneeldichtkunst zelf luister by zetten, zyn 'er, helaas! weinig over. Boven al schynt het blyspél den geest te geeven, verdrukt door een menigte historiespelen, weinig dienende tot verbétering der zeden, 't welk de grootste eigenschap is, die het tooneel luister byzet. Hoe weinig dichters trachten het voetspoor van de voortreffelyke mannen naa te volgen, die de gierigaarts, verwaanden, zotte doktooren, beursschraapende Advokaaten, jaloersche knorrepotten, schynheilige bedriegers, losse minnaars, en minnaressen, koppige dwarsdryfsters, zwetsende pofhanzen, doorslepen vleyers, domme boeren, geestige knechts, nydige buurlieden, raazende geleerden, malle poeëten, en meer andere eigenschappen, zo leevendig ten tooneele gevoerd hebben, dat hunne naam lang door de nakomelingen zal geroemd worden. Sommige willen Vrankryk de eere toeschryven dat Moliére ons eerst de oogen geopent heeft, in 't verbeelden van de aartgebreken der menschen: maar zy zyn verdoold; Holland heeft den roem dat de do rluchtige Drost, Pieter Kornelisz: Hoosd een spel van dat slag dichtte; naamelyk: Warenar met de pot, en de

[p. 139]

Geestige Bredero zynen Spaanschen Brabander, die wel haast gevolgd wierden van verscheidene onzer landgenooten. Wel is waar dat de schikking deezer spelen in deezen tyd gebreklyk is: maar de natuur hunner Personaadjen wykt nergens van haar eigenschap, noch doet zulke buitenspoorige sprongen als men in Moliére vind. Ik breng dit niet by om dien Dichter te verachten, geenszins; wy houden hem in waardy, en geeven hem gaern de eer dat hy de grootste blyspéldichter zyner eeuw is geweest. Onze Poëten zullen hem niet ligt op zyde komen, ten zy datze de Romansche verbeeldingen verlaaten, en de kentekenen (Karakters.) der ondeugden op zyn spoor gade slaande, met kunst op 't tooneel bespotlyk maaken; waar toe hen geene eigen vindingen noch vertaalingen ten voorbeeld ontbreeken. De Franschen geeven onzen Landaert de eer, dat zy in boertige vaerzen (Burlesque) voor onze dichters moeten zwichten, en ook in hoogdraavenheid der heldendichten, gelyk in 't Journal Literaire opentlyk is te boek geslagen. Wat zou den Nederlander dan beletten om hen in het blyspél, ja ook in het treurspel te boven te streeven, indien men in het eerste de ongebondenheid, en in 't laatste de hoogdraavendheid wat maatigde, misgaders de onkuische uitdrukkingen, en snorkeryën verbandde, die niemant dan het graeuw, en de losbollen kunnen behaagen. Het Treurspél begint gelukkiger te worden. Ik zal de braave Dichters niet noemen die 'er een grooten stap in gedaan hebben, en moedig voortgaan ten luister van den Hollandschen naam: zy maaken zig zelf genoeg bekend. Wat in dit blyspél is te wege gebracht, laat ik aan het oordeel der kunstverstandigen. Lees, en aanschouw het, tot leering, en verfoeijing van een gebrek dat al te veel by onzen Landaart is ingekropen, naamelyk: kaal en groots te zyn, en het. laatste door bedrog staande te houden.

Vaar wel.

[p. 140]

Vertooners.

Lodewyk, een Edelman, minnaar van Charlotte.

Jan, een verloopen' Soldaat, Vriend van Lodewyk.

Een Waard.

Charlotte, een Adelyke Juffer.

Klaar, Meid van Konstance en Charlotte.

Een Bode.

Konstance, Moeder van Charlotte.

Hans, Vryër van Klaar.}Lakkeijen.

Fop, Broeder van Klaar.}Lakkeijen.

Karel, een Kapitein, zoon van Konstance.

Hendrik, een Winkelier.

Joris, een Kleermaker.

Sofy, Vrouw van Karel.

Zwygers.

Een Knecht van den Waard.

Twee Lakkeijen van Karel.

Twee of drie Lakkeijen van Lodewyk en Jan.

In 't eerste en derde Bedryf verbeelt het tooneel een' Straat, voor de huizen van Konstance en den Waard, die tegens malkander overstaan; in 't tweede, vierde en vyfde Bedryf eene Kamer, in het huis van Konstance, te Uitrecht.

De geschiedenis begint voor den Middag, en eindigt des Avonds ten negen uuren.