|
| |
| |
| |
Don Quichot op de bruiloft van Kamácho.
Blyspél.
Eerste bedryf.
Eerste tooneel.
Bazilius, Valasko.
'k Weet dat Quiteria, myn Lief, my nog bemint,
En geen behaagen in haar' dwaazen Bruîgom vindt.
Dit is de plaats daar ik die schoone moet verwachten,
Om te overleggen wat wy hebben te betrachten.
Ik hoop dat ik haar hart wel haast beweegen zal.
Myn vrind Bazilius 'k beklaag uw ongeval:
Want nu haar Vader zyn belofte u niet wil houwen,
Baat u haar weêrmin niet.
Hoe moet ik dan aanschouwen,
Dat zulk een lompe boer, ten spyt van myne min,
Die schoone Juffer trouwt, in weêrwil van haar' zin?
ô Neen Valasko, 'k hoop dat huw'lyk te beletten.
Het is vergeefs dat gy u daar wilt tegen zetten;
Haar Vader wil het, zy kan hem niet wederstaan.
Vergeet de min, myn Heer, ik bid u, laat u raên.
Hoe kan ik? neen ik denk myn opzet niet te staaken.
| |
| |
Ik ben van zins om haar te schaaken.
En waant gy dat gy haar daar toe bewegen zult?
Helaas! ik weet het niet! 'k wacht haar met ongeduld
Om 't vonnis van myn' dood of leeven aan te hooren.
'k Weet dat Kamacho haar in 't minst niet kan bekooren;
Dit doet my hoopen dat ik haar tot myn besluit
Maar zy is alreeds zyn Bruid.
Had gy een week of twe hier eerder kunnen komen.
Ik heb zo dra als ik de zaaken had vernomen
Het hof verlaaten, en begaf my herwaart aan.
Myn Schoone had zo dra myn aankomst niet verstaan,
Of heeft my op dees plaats, door Laura, doen bescheiden.
't Is u bekend dat zy 't geheim weet van ons beiden.
Dus quam ik hier, daar ik u by geval ontmoet;
Het geen, ô waarde vrind, myn hart verheugen doet.
Ik koom op deeze plaats, om iemand op te spooren,
Die zyne zinnen door het leezen heeft verloren,
Een doolend Ridder, daar een ieder staag me spot.
Ja, de dapp're Don Quichot.
My is een Boek, 't geen zo genoemd wordt aangeprezen:
Maar wie zou denken dat 'er zulk een mensch kon weezen;
Men zegt dat 't is gemaakt door eenig gaauw Poeët.
Zo hoor ik dat gy mê van zyne daaden weet?
Kan ik gelooven dat hy zou met schaapen vechten
ô Ja myn heer wat rechten
Voor eenig sterk kasteel, daar hy op t'huis moet gaan?
Verliesd zyn op een mensch die nergens is te vinden,
Noch op de waereld leeft? zich zelven onderwinden
Met meulens, (die hy voor zeer groote reuzen neemt)
Te vechten? neen myn Heer het dunkt my al te vreemd.
Hy kreeg die zotheid door het leezen van de boeken:
Gy hoeft hem niet te zoeken:
| |
| |
Want alzo min als die ter waereld zyn geweest,
Is Don Quichot 'er nu. Ik zeg 't komt uit den geest
Van eenen Dichter, die deez' boeken wil bespotten;
Gemaakt tot tydverdryf voor kinderen, en zotten.
Myn heer, hy is van daag op deeze plaats gezien,
Met zynen Schildknaap: ik heb zelf twe edelliên
Gesproken, die met hem zyn herwaart aangekomen.
'k Geloof zo min als gy aan 't geen de dichters droomen:
Maar deeze hebben my zo veel van hem verhaald,
En Sanche Pance, die met hem als Schildknaap dwaalt,
Dat ik niet twyf'len kan.
Dan moet ik het gelooven.
Maar eene zaak gaat myn gering verstand te boven:
't Welk is, dat Don Quichot zeer geestig redeneert
Van veele zaaken; dat hy kloek is en geleerd;
Zodat men hem zomtyds zou voor verstandig achten,
En geene spoorloosheid in 't minst van hem verwachten:
Maar als hy redeneert van zyne Ridderschap,
Klimt zyne zotheid tot den allerhoogsten trap.
Ziet hy een boer, dien waant hy straks een prins te weezen.
En geeft hem naamen die hy ergens heeft geleezen.
Zo dees hem tegenspreekt, dan tast hy na zyn zwaerd,
En stygt, vol gramschaps, op zyn Ronzinant: een paerd,
Dat door den ouderdom het loopen heeft vergeeten,
Daar hy al dikwils is met steenen afgesmeten.
Hy vecht schier nooit of 't koomt met hem op slagen uit;
Daar Sanche Pance mede in deelt, in plaats van buit.
't Is wonder dat hy dan wil langer by hem blyven:
Want altyd slagen, en geen voordeel....
Noch leezen, en hy is een zeer onnoz'le bloed;
Die juist geen zin heeft in al 't geen zyn meester doet;
Maar wyl hy hem beloofd tot Gouverneur te maaken,
Zo hy eens meester van een koningkryk kan raaken,
Blyft hy hem by, op hoop of zulks eens mocht geschiên.
| |
| |
Ik kan niet rusten, voor 'k die gekken heb gezien.
Ik zie Leontius, myn Liefstes Vader, komen.
Ik zie Kamacho ook. Laat ons by deeze boomen
Ons wat verschuilen tot zy zyn voorby gegaan.
Zy hebben moog'lyk van myn aanslag iets verstaan.
Gy vreest het ergste; 't zal misschien zo slim niet weezen,
Zy wand'len hier wel meer, gy moet zo licht niet vreezen.
| |
Tweede tooneel.
Kamacho, Leontius. Bazilius en Valasko, ter zyde.
Dit is de plek, daer ik van daeg je Dochter mien
Ik beken, gy hebt wel uitgezien;
Maar waarom hebt gy 't juist hier in het Bosch begrepen?
Dat 's op zyn edelmans, we weeten van de kneepen,
Ik bin nou ryk 'enoeg, het geldje van kezyn,
Die in Westinje sturf, is allemael nou 't myn'.
Toen jonker smalpens met de vrouw van platbeurs trouwde,
('Et gien 'em naederhangt zo euvelik berouwde,)
Was 't hiele zelschip, als je weet, op deuze plek,
En 't ging 'er ong'dieft wel. We binnen ook niet gek.
Waer zou ik al het volk, dat ik genooit heb, laeten,
Men huis is veul te klein.
Laat ons hier niet lang praaten.
Kom gaen we dan....daer is myn liefste of'k ben een guit!
| |
| |
| |
Derde tooneel.
Leontius, Kamacho, Quiteria, Laura. Bazilius en Valasko ter zyde,
Wel myn snoeperige Bruid?
Wel heer, wat binje mooij, ik durf je pas iens raeken,
Je zelt my deuzen dag nog gek van liefde maeken.
Ei Bruîgom laat dat staan.
Wat zo dat smaektme, hae!
Laat ons nâ huis toe gaan.
De kok zel 't allemael wel zongder ongs beschikken,
En laeten wy terwyl met 't Bruiloftsvolk wat flikken.
Ik met de kaert, in 't kort, al menig Patakon.
Wat, troeven? by de Boeren.
Hoo, hoo, mit troeven, kan gien mensch my ummers loeren.
Ik speel nooit met de kaert.
Ei hoor, wel waerom niet?
Om dat daar somtyds quaad of moeite door geschied.
Wel paeij, bin jy zo vies? loop maer in Steê iens kyken,
Daer zelje 't zien van volk dat fyne knevels lyken.
't Verkeerbord gaet 'er wel in zwang, zo 't niemant weet,
Als maer de schyven fraeij met laeken zyn bekleed.
Het zy zo 't wil, 'k zal hen daar niet te meer om pryzen.
Het geest'lyk kleed bedekt veel' gekken, en veel wyzen.
Heer Vader, ik verzoek dat ik in eenzaamheid
Wat zou je lui hier doen?
Myn and're speelnoots wachten.
Leontius en Kamacho binnen.
't Ging buiten myn gedachten,
| |
| |
Dat ik hier Vader en myn Bruîgom vinden zou.
Maar is Bazilius my waarlyk nog getrouw?
Zyn min is al te groot dat hy u zou vergeeten.
Hy heeft den tyd aan 't hof met ongeduld versleten.
‘Myn vrind Bazilius, daar is Quiteria.
Gy spreekt haar best alleen, vaar wel, myn Heer, ik gaa.
| |
Vierde tooneel.
Bazilius, Quiteria, Laura.
't Mag my in 't eind gebeuren
Myn Liefste weer te zien! maar ach zy schynt te treuren!
Daar achter gindzen boom.
Ja lief, ik wierd al bang,
Toen ik zo onverwagt myn' Vader hier ontmoette.
Hoe treurig ik vertrok, wanneer ik van u scheidde,
Te meer om dat ik aan het hof zo lang verbeidde;
Eén dag scheen my een maand, één uur een gansche dag;
Om dat ik daar myn lief Quiteria niet zag.
Ik was afkeerig van 't vermaak der hovelingen,
En hoorde ik in 't zalet een Juffer konstig zingen,
Dagt ik aan uwe stem, die zonder wedergaâ
Myn zinnen streelen kon. Voorts quam uw ongenâ,
Door 't lang vertoeven, my te binnen. Gy hebt reden
Om met Kamacho in den echten staat te treeden.
My zy de schuld alleen. Maar ach! hoe beeft myn hart!
Gy zult dan trouwen? my verlaaten? ach! wat smart!
| |
| |
Ja myn Bazilius, ik kan het niet beletten.
't Is my onmoogelyk myn' vader te verzetten;
'k Ben nog niet buiten raad,
Indien gy myn verzoek, zo billyk, niet versmaadt.
Gy kunt die trouw ontgaan, wanneer we t'zamen vlugten.
Maar ach! gy zwygt, myn lief! en antwoordt my door zuchten.
Daar 's volk. Wy zyn bespied. Vaar wel.
Quiteria! ei hoor myn' klachten en gebeên.
| |
Vyfde tooneel.
Don Quichot te paerd, Sanche op een ezel, schielyk uit.
Staa Ridder, wat heeft die....
Wou jy die veugel in zyn vlucht zo makk'lyk stuiten?
Dat 's miskoot. Maer myn Heer, wat zellen wy nou doen?
Zo ras als 't moog'lyk is, naar Saragossa spoên,
Op hoop van nog in tyds het fteekspel by te woonen.
Wat waer ik ook een gek, dat ik me meê liet troonen!
Sanche zegt tegen den Ezel.
Myn lieve Graeuwtje wat heb ik al deurgestaen;
Wat hebben, jy en ik, al menig droeve traen
Op deezen tocht'estort! myn hart! mynlust! myn leeven!
Myn zeun! myn graeuwtje! jy bent in myn hart 'eschreven.
Wat zyn we trouwe broêrs, in lief, in leet, in nood!
'k Zal jou in goud beslaen, myn keuning, nae jou dood.
Laat myne Ronzinant, met Graauwtje ginder weiên.
Ik zel ze gunter, daer het beste gras groeijt, leiên.
Sanche brengt de beesten weg.
Gaa allereêlste beest, getrouwe Ronzinant;
| |
| |
Gaa opperpronkjuweel der paerden van dit Land.
Uw naam zal in het kort met grooter luister praalen,
Gy zult nog meerder roem als Bucefal behaalen,
Die groote Bucefal, held Alexanders paerd,
Daar gy in trouwheid en grootmoedigheid naar aard,
Heeft door zyns meesters arm nooit grooter roem verkregen,
Als gy verwachten kunt, door myn' gevreesden degen;
Myn degen, dien ik heb aan myn Princes gewyd,
Myn lief Dulcinea, het pronkbeeld van deez' tyd,
De zoetste roofster van myn' zinnen en gedachten,
Om wie ik eenzaam dool, by dagen en by nachten.
Wanneer, ô schoone! zal 't gelukkig uurtje zyn,
Dat gy uw' Don Quichot zult helpen uit de pyn!
Wanneer, ô wreede! zult ge ophouden my te plaagen?
Of moet ik doolen om uw' liefde al myne dagen?
Heb ik vergeefs gestreên met menig' kloeken held?
Sloeg ik vergeefs dan den Biskaijer uit het veld?
En heeft u Pafsamont, met ketenen belaaden,
En and're boeven, niets verhaald van myne daaden?
't Is zeker, maar gy blyft, ô wreede! nog versteend,
En lacht, helaas! wanneer uw droeve ridder weent.
Ik zal, indien 't u lust, de bekkeneelen kneuzen,
Van schelmse tovenaars, en schrikkelyke reuzen;
Al quam hier Sakripant, een reus van d'ouden tyd,
Hy moest bekennen dat gy de allerschoonste zyt,
Het pronkstuk der natuur, de paerel aller vrouwen;
Of 'k zou hem met myn zwaerd den kop van 't lichaam houwen.
Och Ridder Don Quichot, 'k verlang al weer naer huis!
Geduld, myn zoon, geduld.
Ja 'k zie vast munt, noch kruis,
Won ik nog geld, met al dat hongerige doolen.
ô Sanche! Sanche! gy begind al weêr te toolen;
Waar heeft een Schildknaap van een doosend Ridder geld
| |
| |
Tot loon van dienst geëischt? zeg eens wat boek vermeldt,
Dat Roeland, Amadis, of Palmeryn de Olyven,
Ik kan niet leezen, noch niet schryven,
Wat bruid me Roeland, met jou hiele ridderschap,
Schelm! ik dagt u op den trap
Van eer, en hoog geluk, door mynen arm te zetten.
Loop naar uw wyf, loop heen, ik zal 't u niet beletten.
Gaa werken om de kost, gy zyt myn gunst niet waard.
Zo ik een koninkryk kan winnen door myn zwaerd,
Zal ik een ander, u ten spyt, tot koning maaken;
Bedenk dan, Sanche, hoe die euvel u zal smaaken.
Och, och, vergeef het my, 'k en hebt zo niet 'emiend.
Myn heer, ik hebje met men Graeuwtje lang 'ediend,
En overal gevolgd. Beloofje nog te geeven
Een eiland veur myn loon; ik zel jou al myn leeven
Ja, het eerste dat ik win.
In 't admirantschap, heb ik ook al vry wat zin.
Of maek memaer zo'en graef, of prins, 't ken jou niet scheelen,
Al wierd ik Keuning; als je tog bent an het deelen,
Zo leg me maer wat toe, van d'eenen brui, of d'aêr.
Hy kan ligt knippen die een lap heit met een schaer.
Maer 'k wou dat ik het zag gebeuren, zei de blinde.
Zie myn heer, zie door die linde.
Geef myn schild en myn geweer:
Neen, het is een boer, myn heer.
'k Zeg 't is een Ridder, haal myn lancie, niet te draalen.
Het is een boer, heer, of de drommel moet me haelen.
Ik ken hem aan de veer, die op zyn helmtop zit,
't Is Ridder Splandor, zoon van Medor.
Maek tog gien questie, je bend zekerlyk bedrogen.
Merlyn de Tovenaer draeijt weer een rad voor je oogen.
| |
| |
| |
Zesde tooneel.
Don Quichot, Sanche, Kamacho, met een veer op zyn boeremuts.
‘Dat wangd'len van myn bruid in't bosch staet my niet an;
De boeren zeggen datze met dien edelman,
Die zy bemint heit, stond op deeze plek te praeten;
En dat verstae ik niet; dat zel ze moeten laeten....
En doolend Ridder, daar Turpinus pen van meldt;
Aanschouw hier Don Quichot, den ridder van de leeuwen.
Gans bloet, wat vent is dat! och, och! ik moet iens schreeuwen,
Of hy vermoord me hier. Help! help! Wat ziet hy fel!
't Is Symen langdarm, of de pikken uit de hel.
Och sinte langdarm, of hoedat je naem mag weezen,
'k Zel alle daegen, drie van je amerietjes leezen,
Voor al de zongden, die je in 't leeven hebt 'edaen.
Ei laet me leeven, en zo lang naer huis toe gaen;
Tot ik men testement 'emaekt heb. 'k Laet me hangen,
Zoo 'k niet weêrom kom, op parool, als krygsgevangen.
Heer Ridder, hoe, gyspreekt of gy betoverd waart,
Dat zyn geen blyken van uw' ouden heldenaard.
Gy zyt het, die wel eer het Turksche heir verheerde,
En in Stoelweissenburg zo heerlyk triumfeerde.
Och ja heer langdarm, 'k bin betoverd! 'k bin bedrild!
Ik bin bezeeten, ik bin al wat datje wilt.
Och myn gesuikerde sinjeurtje! laet me loopen!
Geef hier! maer bloed! ik zou niet hoopen
Dat hy betoverd was, en dat hy iens uit klucht,
As ik er geld uit kreeg, zou vliegen naer de lucht.
| |
| |
Heer Splandor, hou uw geld, ik ben geen dief of roover.
't Za, Sanche, geef het weêr.
Wel dat komt zeker pover,
Zo 'n schoone beurs, en die 'k zo mak'lyk houwen kan!
En dat regtvaerdig; want ik krygze van den man.
Wat draalje! geef terstond.
Het zinne spaense matten.
Heer Ridder, zyt gerust; ik staa niet naar uw leeven:
Maar wil dat gy me uw' helm tot dankbaarheid zult geeven.
Och jonker, 'k heb gien helm ooit op myn kop 'ehad,
't Is maer een boere muts, met veeren, dat je 't vat;
Wil jy hem hebben? 'k wil hem gaeren' an je schenken.
Heer Splandor, groote held, ik kan my niet bedenken,
Hoe uw' doorlugte geest, en groote schranderheid,
Van 't spoor der reden, door de tov'naars is geleid,
Dat gy dien zwarten helm, dien Rocland plag te draagen,
Kamacho geeft hem zyn muts.
‘Och hy zoekt me wat te plaegen!
Hou daer, daer is myn helm, ast dan een helm moet zyn.
'k Ben dankbaar, groote held.
Of ik nou mag vertrekken?
Hoe vaart Angelika? wil my 't geheim ontdekken:
Waar zy zich nu onthoud. Leeft uw heer vader nog?
Het moortje Medor, dat held Roeland met bedrog
De schoone Angelika, uit minneliefde ontschaakte?
Waar door die groote held, uit spyt, aan 't raazen raakte?
Meld alles maar aan my, den dapp'ren Don Quichot,
| |
| |
Ik heb gien Vaer noch Moêr, heer Ridder dronke zot.
Is dan de schoone Moor, uw vader reeds gesturven?
Myn vaertje was gien moor. Och, och! ik ben bedurven,
Hy ziet me veur een Turk, of voor een Heijen aen.
Zo hier gien volk en koomt, zel 't mit me slegt vergaen.
Is dan Angelika, uw moeder, reets ter aarde?
Die zulken braaven held, als u, ô Splandor, baarde?
Ik heb Jan Geeleslae men leeven niet 'ekent,
Ik hiet geen plankoor, en we bennen niet 'ewent
De kei'ren in ongs dorp mit zukken naem te doopen.
Ei Ridder dronke zot, ik bidje laet me loopen.
Je hebt me muts al weg, zeg maer, wat wilje meer,
Men wammes, en men broek?
Neen, neen, verdwaalde heer
Dien schoonen wapenrok zal ik u niet ontrooven;
'k Wil liever voor uw' helm een koninkryk belooven;
Indien gy 't maar begeert.
Och, och, 'et is de droes,
Is dat geen paerdevoet? neen, maer een karrepoes!
Nou merk ik 't eerst, och zo'n hiel keuninkryk, sint felten!
Zen kop die rydt op stelten.
Kamacho schryft een streep.
'k Bezweerje by den geest, van houte sint Michiel.
Al waerje nou de droes, of Steven zongder ziel,
Nagtmerri, bietebauw, of ongeboore heintje.
Al wierje nou zo klein, datje in een tinne peintje
Kon kruipen, zo je nou gien mensch bent, ken je nou
Don Quichot over de streep trappende.
Ik voel myn hart vol rouw;
ô Eedle Splandor, om het missen van uw' zinnen;
't Verstand schynt u van 't spoor, door 't al te hevig minnen.
'k Omhels u, als myn vrind.
Ik loof werentig, dat je lui wat kortswil lust.
| |
| |
Maer alle gekken op een stokje, laet me wangdelen....
Daer 's Vetlasoep, de Kok, wat of die wil verhangdelen.
| |
Zevende tooneel.
Don Quichot, Sanche, Kamacho, Vetlasoepe.
Monsieur Kamakko, ha! ze eb jou al lang kezoek.
Ze wist niet waar hum stak, ze wist niet van dit hoek.
Dat? dat zin al raere snaeken,
Kortswillig volk, bequaem de bruiloft te vermaeken.
We leijen in 'et ierst 'eweldig overhoop.
Maer, waer 's men bruiloftsvolk?
Hum 'eb de kroon kemaak, hum doet nou niet as zingen,
Hum dans nou seer kurieus, ensemble, ronde kringen.
De folke is opkeskikt, zo mooij kelyk de droes.
Ze skreeuw tout allemaal, à vous! à vous! à vous!
Zy heb jou lang kewak, ze is bly, en 't is wel koete,
Dat hum jou na lang zoek, hier in de bosch ontmoete.
Heb jy zo lang 'ewagt? 'et is me seper leet.
Maer heb jy al 'eweest om Jochem de poejeet?
In Roel de muizekand? laet vraegen waer ze blyven.
Fort bien Monsieur, ze zel.
Sanche, tegen Don Quichot.
Maer seldrement! gansch vyven!
Wat is dat veur een vent?
Ik ken 'em niet verstaen,
Als hier en daerien woord.
Ha! ha! ze lakker om, ze lyk warak wel zotte,
Hy ruikt braef na gebraed.
Bin jy de Kok, ik hou jou veur men beste maet,
| |
| |
Je hebt een lucht die ik bezonder graeg mag leijen:
Me dunkt je ruikt ook wat na korsten van pasteijen?
Oui, pastey, Monsieur, keen beter in de land,
Dan ben je een kaerel van verstand.
Hoor hier iens Vetlasoepje.
Maek dat'er ook een troepje
Bon, ze zel ze jou beskik.
Oui, die dans ken op een prik.
Zingende binnen.
| |
Achtste tooneel.
Don Quichot, Sanche, Kamacho.
Dat lykt een raere haen, die Prins van de Indiaenen,
Een Kok en Prins mit ien!
Hoe Sanche, zoudt gy waanen
Dat zulks niet meer geschied?
Kom geef me muts nou weer.
Met wie myn waarde vrind?
Ik mien van daeg te trouwen;
Hier zel 'et zelschip zyn, 'k zel hier de brulloft houwen.
Wie zal uw Ega zyn, ô Splandor, wat Princes?
Ei schecr de gek niet meer.
Is wis van prins'lyk bloed, of koningklyke looten?
Een halleve boerin, uit d'adel voort'esproten,
Heur Vaertje boert zo wat: maer hy 's van adel.
Wat is uw eêl verstand betoverd! groote Goôn!
Hoe is haar naam, hoe wordt de Infante toch geheeten;
Ze is gien Infangte: maer ze is mooij, dat motje weeten,
Zo blank als schaepenmelk. Heur wangetjes zyn rood,
| |
| |
Ze is niet te dik, te dun, te klein, noch niet te groot;
Heur veurhoofd blinkt puur, puur, gelyk een barbiers bekken.
'Er hiele bakkes is vol wongerlike trekken.
Ze 'et nooit misschien een naem 'ehadt,
Ze hiet Quiteria, heer Ridder, dat je 't vat.
Maer zie, verstae je wel, daer quam 'er nog ien vreijen,
Die hiet Bazilius. Zy mocht hem vry wel leijen,
Maer 't hulp niet: wangt hy is een arme kaele neet,
Zo'n edelmannetje, dat graeg wat lekkers eet,
Patrysjes, hoendertjes, kon hy ze maer betaelen.
Hy krygtze wel: maer moetze eerst op de jagt gaen haelen;
Daer leeft hy miest van; maer 't is al een raere vent,
Hy ken latyn as een pastoor; 't is een student,
Dat jy het vat Sinjeur. ô Hy kan wongdre zaeken.
Ik heb 'em van een aeij een kaerteblad zien maeken;
En hy kan dangsen as een ekster op het veld;
Hy kan ook sling'ren mit 'et vaendel, als een held.
En hy kan schermen, en ook kaetzen, mit de boeren;
En mit verkeeren kan hy elk zyn geld afloeren;
Hy kan ook speulen op de veel, en de schalmy.
De blind'mans zeun, is maer een botterik 'er by.
Hy is wel gaeuw: maer, ik heb geld, om van te kluiven.
Hy niet; en daerom zel hy 'an de veest niet snuîven.
Ik kryg de bruid, en 't is zyn neusje effen mis.
Maer appropo, Sinjeur, weet je ook hoe laet of 't is?
'Et was ezaid, dat ik presies te zeuven uuren
Most by de vrinden zyn, en deur je malle kuuren
Is 't laet 'eworden, geef men muts me maer weêrom,
En gae mit my, Sinjeur, ik hiet je wellekom,
'k Noô jou te Brulloft; wangt jy lykt een snaek der snaeken,
Je kent de boeren op de Brulloft wat vermaeken.
Te brulloft broertje? gaet dat zeker? wel is 't waer!
| |
| |
Je bent een man as spek, dat lyktme, zoete vaer.
Ik heb (och harm) lang uit men knapzak motten bikken.
Te Brulleft! weetje 't wel? gut kaerel, 'k ken zo slikken.
Stae vast nou hoendertjes, en snipjes met je drek.
't Is tyd dat ik vertrek:
Ei geef me muts weêrom, je kent 'em niet gebruiken.
Gut Splandor, ik begin 't gebraed alriets te ruiken.
Ik hiet gien plankoor, broer, Kamacho is myn naem.
Men vaertje sageles, was Lopes Pedro daam,
In Lombrigje men moer, 'ebooren te Bregance....
Maer hoe is jou naem, broêr?
'k Bin deur dien goejen heer; puur uit den drek 'eraekt.
Hy heit me van een boer een Gouverneur 'emaekt,
Een Gormandeur, wel zo, wie drumpel zou het denken!
Een Gormandeurschop kan jou Heer dat an jou schenken?
Ja, van een Eiland, en 'k kreeg zeuven ezels toe.
Wel neen: 'k heb de ezels nog te goê,
En 't Eiland zel men Heer in korte daegen winnen.
De vent is zeker gek, wie drommel zou 't verzinnen?
Hoe hiet dat ailand, en waer laitet? an wat kangt?
't Leit in Jaerabien, digt by het heilig land,
't Hiet mikrosko.pi.pi.pium....'t is me al vergeeten,
Daer weunde een groote Reus de mallenbrui geheeten,
Zo groot gelyk een boom. Maer hy 's al lang kapot;
Een Reus! wel dat 's niet rot!
Een Reus? hoe vindt men nou nog reuzen? hoe ken 't weezen?
Ja Broertje, mien je dat wy veur de Reuzen vreezen?
Veur twintig Reuzen, zou men Heer staen als een pael.
Ik word waratjes aêrs van zulk een vreemd verhael.
Ja Reuzen alzoo groot als meulens mit vier armen,
Die steekt men Heer maer mit zyn lansie in de darmen.
In al de Legers daer hy komt, daer maekt hy schrik:
't Is kip ik hebje! steek! slae, in een oogenblik
| |
| |
Is 't hiele veld bezaeid, mit armen, en mit beenen:
Hy slaet terstongt maer deur een hiel slagorden heenen.
Gangs ligters, is dat waer! heb jy het zelfs 'ezien?
Ja 'k; 't is omtrent 'eleen, nae 'k gis een maend, of tien,
Toen heit hy teugen een hiel leger nog 'evochten;
Ze vlugten al; maer juist die beesten, die gedrochten,
Van schelmse Tovenaers, die quaemen op 'et mat.
Ze gooijden al 'er best mit steenen naer ons gat,
En maekten van 'er volk een hiele kudden schaepen!
Wel langsje, viel daer niet wat buit veur jou te raepen?
Ja steenen op ons bast, dat 's tovenaers manier.
Men Heer verloor dien tyd ook wel een tand drie vier.
Je Heer lykt wel bedroefd: hy is diep in gedachten.
Men Heer? ja die 's verliefd, hy klaegt gehiele nachten;
Je hoort niet anders als: ô schoone ondankbaerheid!
Dulcinea, princes, ô noordstar die me leid!
Wanneer zel jy me veur men trouwe dienst beloonen!
Dan zucht hy weer, en roept: ô schoonste van de schoonen,
Wanneer genaekt den tyd, dat ik....exceterae.
't Is al Dulcinea ondankbaer veur en nae.
Is die Dulcinea dan veur zo mooij te houwen?
Ik wed ze mooijer is, die ik van daeg zel trouwen.
Wat zegt gy Splandor? ha dat liegt gy, door uw' hals.
Och heer Ridder, 'et is vals,
Jou liefste is mooijer: maer wie pikken zou 'et droomen!
Had ik 'eweeten dat je 't qualyk had 'enomen,
Dat ik myn Bruid wat prees, ik had 'et wel 'emyd.
Neen ik wil vechten, 't za berei u tot den stryd,
Ik geef u keur van grond.
'k Hou niet een brui van vechten.
Och! Ridder wees te vreên!
Zeg hoe gy 't wil beslechten,
'k Geef keur, te paerd, te voet, met lancie, of het zwaerd.
| |
| |
Gena, genade, och! och! ik zweer je by myn baerd,
Dat ik niet vechten kan...Och! och! hoe zel 't hier daegen?
Moord! brangd! moord! brangd! help! help! ô ongehoorde plaegen,....
Daer 's Vetlasoep met volk!
't Za, 't za, waar 's uw geweer?
Help mannen! mannen! help!
Hoe schreeuwt gy zo myn Heer?
| |
Negende tooneel.
Vetlasoepe met eenige boeren, Kamacho, Don Quichot, Sanche.
't Sa, lustig jongens, pas nou louter wat te raeken!
Wel brui 'er veur 'er kaeken.
Sla toe maer mannen! pas te raeken mannen! 't sa.
Don Quichot en Sanche krygen stokslagen, waar op zy vallen.
Oei! oei! men billen, en men kop, gena! gena!
Och! sinte Tovenaers, 'k heb niemendal bedreven.
Ei zie dien Gormandeur, dien reekel, nou iens beeven.
Hoe smaektje deuze koek? scheer nog de gek erais.
Wel de pikken op je vlais!
Daer Plankoor, Plankoor, daer! je zelt van Plankoor heugen.
Myn lieve Splandertje ik mag 'er gansch niet teugen,
Kamacho slaat Sanche.
Wel dat 's een drommel van een vent.
Nog scheert de beest de gek.
Och! och! och! seldrement!
Och! Princesse van Toboze!
Kroondraagster van myn hart, ô verse ontlooken' rooze!
Hier ligt uw Ridder van de Tovenaars gewond!
| |
| |
Wat sekse rek'le? zyn hum Tovenaars, jou hond?
Wat obstinaater folk! terwyl dat s'hum zo kloppen,
Zo scheer ze nok de gek, en durven ons nok foppen.
'k Zal heur betaelen, laet men nou maer iens betien.
Kamacho neemt zyn muts wederom.
| |
Tiende tooneel.
Bazilius, Valasko, Kamacho, Vetlasoepe, boeren, Don Quichot, Sanche.
Hou op Kamacho! zeg, wat is 't dat wy hier zien?
Hoe komen deze twe zo bont en blaauw geslaagen?
't Zyn fielen allebai, wie drumpel zou 't verdraegen.
Die, met het harnas, noemt zich ridder dronke zot,
En de aêre gormandeur; ze noemden my uit spot,
Heer Ridder Plankoor, zeun van Geelesla; geen smeeken,
Of bidden hulp; die guit die wou me op 't lest deursteeken;
Had ik dat volk hier niet, ik was 'er al om koud.
Bazilius tegen Don Quichot.
Dat 's al een vreemde zaak. Zeg, wat maakt u zo stout,
In 't harnas op den weg de menschen aan te randen?
Wie zyt gy? Spreek; of 'k geef terstont 't geregt in handen.
Een Ridder voor wiens arm het alles beeven moet,
Gelyk een Amadis in 't harnas opgevoed.
Och, jy lykt noch een mensch. Ei word mit ons bewogen;
We zyn onnozel van die tovenaers bedrogen!
Den vroomsten ridder, voor wiens arm de Turk zo vreest,
Den trouwsten schildknaep, die in Spanje ooit is 'eweest,
‘Heer Valasko, 't zyn die menschen,
Daar gy me flus van spraakt. Myn heer, ik zou wel wenschen
Dat gy me uw naam ontdekte.
| |
| |
Zo zyt gy Don Quichot! wees welkom roem der helden,
De faam quam ons al lang uw groote daaden melden.
ô Doolend ridder, voor wiens arm en kloek gelaat,
't Gespuis der tovenaars als asch en rook vergaat,
Koom, doe my de eer aan en vernacht in myne wooning.
Zyt gy 't Arsipanpan? ô mededoogend koning,
Die my verlost hebt uit 't geweld der tovenaars?
Hy noemt Bazilius een keuning, watte streeken!
Verzorg de heeren van al wat hen mag ontbreeken
Valasko, zo 't u b'lieft, ik volg u zo terstond.
Die knevels zinnen 't eens. ô Bloed! 'et is een vond
Van de edelliên, om ons wat schrik op 't lyf te zenden.
Och! och! men ouwe lenden,
Wat bin je braef 'esmeerd! ô vrinden 'k zweer 'et jou,
Dat ik niet veul van zulk een tov'naers bruiloft hou.
Valasko, tegen Don Quichot.
Kom Ridder laat ons gaan.
'k Mot eerst men Graeuwtje haelen
't Is wel: maar niet te lang te draalen,
'k Gaa met uw' Heer vooruit.
| |
Elfde tooneel.
Bazilius, Kamacho.
Zo'n edelman te slaan; zeg, waar by koomt dat toe?
Ei lieve zie, hoe mal dat hy 'em 'an kan stellen,
Puur of hy 't niet en wist. Hoor, wil ik 't je eens vertellen?
| |
| |
't Is ien van jou konsoort, jy hebt 'em op 'emaekt
Om my te bruijen. Heb ik 't op zyn kop 'eraekt?
Ik heb hem nooit gezien; maar van zyn dapper leeven,
En wonderlyk bedryf is korts een boek geschreven,
Valasko heeft het, en vindt groote smaak daar in.
Wat is dat veur een boek? wat heit 'et veur een zin?
Van vechten en van slaan, en reuzen te overwinnen,
Jonkvrouwen by te staan, getrouw'lyk te beminnen,
En honderd dingen meer die hy nog dag'lyks doet.
Hy is een Ridder van een groot verstand en moed.
Maer komje hier ook om de Bruiloft te verstooren?
Ik wou wel graeg iens hooren,
Hoe 't jou al 'an staet, dat de Bruid jou is ontvryd.
'k Hoop dat die zwaarigheid zal slyten door den tyd.
Ik wensch u veel geluk, dewyl 't nu zo moet weezen.
Je bent bylo een borst uit duizend uitgeleezen.
Hou daer, daer is myn hangd, 'k denk ummers dat je 't mient?
Voorzeker; 'k hou u voor myn' allerbesten vriend.
Kom meê te bruiloft, 'k zel je helder doen trakteeren;
'k Moet juist gaan by zek're heeren.
Zo ik tyd vind, zal ik 't doen.
Hadie dan, dat gaet na myn liefstentje om een zoen.
| |
Twaalfde tooneel.
Bazilius, alleen.
ô Hemel! zal die lompe Boer erlangen
Een schoone Maagd, wiens aangenaam gezicht
Myn noordstar is, myn eenig levens licht,
En die ik dagt voor myne Bruid te ontvangen.
Quiteria, hoe vaak hebt gy beloofd
| |
| |
Met hand en mond, my nimmer te begeeven:
Maar steets met my in zoete min te leeven!
Heeft dan het goud uw trouwe min verdoofd?
Neen 't was geveinsd, gy doet my eeuwig treuren,
'k Zink in een poel van jammer, en verdriet!
'k Zal sterven: want my lust het leeven niet,
Nu my 't bezit van u niet mag gebeuren.
't Is ydel met myn zuchten, en geween;
Ik strooij vergeefs myn' klagten voor de winden.
Daar is geen trouw ter waereld meer te vinden:
Men mint om 't goud, 't geld is de liefde alleen.
Men agt verstand, noch aangenaame zeden,
Men vraagt naar konst, noch eêlheid van gemoed:
Maar naar 't genot van schatten, geld, en goed.
't Geld maakt een dwaas behaag'lyk in zyn reden.
Vaar wel, vaar wel, ô overschoone maagd!
Mogt ik voor 't laatst van u dien troost verwerven,
Dat gy bedenkt wat minnaar gy doet sterven;
Een minnaar, dien u eertyds heeft behaagd.
Waar loop ik heen? waar vliegen myn gedachten?
Behaagde ik u? neen, gy behaagde my.
Myn min was ernst: maar de uwe veinzery.
Ach, kon ik dit van u, van u verwachten!
Rampzal'ge min, gy hebt my, laas! verleid;
Quiteria was voor my niet gebooren.
ô Min! gy laat my in uw' strikken smooren!
Quiteria vaar wel in eeuwigheid!
| |
| |
| |
Dertiende tooneel.
Bazilius, Quiteria, Laura.
Ach Lief, 'k koom u nog eens aanschouwen;
Hoe! wendt gy 't aangezicht?...
Ondankbaarste aller vrouwen,
Hebt gy myn zuchten en myn klagten aangehoord?
Of zyt gy doof voor my, die door de min versmoort?
Neen zwyg Cireen; gy zoudt het vonnis geeven
'k Zal zonder u niet leeven,
Bruid van Kamacho; neen, blyf, blyf by uwe keur;
Trouw met dien ryken gek, terwyl ik eenzaam treur:
Maar denk in uwe vreugd, wat minnaar gy doet quynen.
Ach Lief laat deze wolk van jaloezy verdwynen.
Wat jaloezy? gy treedt van daag met hem in d'echt.
't Zal nimmermeer geschiên; 'k beminne u al te oprecht.
Hoe ver verschilt uw hart, van 't geen ge u mond doet spreken.
'k Zal om Kamacho nooit myn' trouwbelofte breeken;
Deez dag neemt gy hem voor uw' Man en Huisvoogd aan,
't Is alles op de been, de boeren quinkeleeren,
Die vreugd kon wel verkeeren.
Ik zal Kamacho nooit aanneemen tot myn man.
Ik gaf hem nooit myn hart, gy zyt 'er meester van.
Scherp uw vernuft, myn lief, en wilt een list bedenken.
Om ons van hem te ontslaan: doch zo 't myne eer zou krenken,
| |
| |
'k Zal uw beschermer zyn, we zullen met malkaêr
Neen lief, dat koomt my duister,
En gansch ondoenlyk voor; ik krenk myn eer en luister,
Het is noodzaaklyk, 'k zal u leiden waar 't u lust:
En wat uw eer belangt, hoeft gy daar voor te schroomen?
Myn liefde staat gevest op deugd.
Uit myn verdriet, helaas!
Myn Lief, men raakt den tyd,
Die kort is, door al die vergeefsche klagten quyt,
En wierd gy hier by my ontdekt, het waar te duchten,
Dat ons 't geluk niet diende om onzen ramp te ontvluchten.
Indien wy schikken dat we hier omtrent malkaêr.
Weer vinden, in een uur. 'k Zal rytuig klaar doen maaken.
Helaas! wat doe ik al om uit den dwang te raaken.
Einde van 't eerste Bedryf.
|
|
Auteursrechtvrij