|
| |
| |
| |
Tweede bedryf.
Eerste tooneel.
Domitius, Fokas.
Hier is 't, daar Kato zich zal onderwerpen moeten.
Hy koomt, Domitius. Gy kunt hem hier begroeten.
Ik ben verwonderd dat u Cezar herwaart zend.
Wil hy het eind zien van de rampspoed, en elend
Des bitt'ren oorlogs? nu de waereld als verlaaten,
Van 't Oost tot aan het West, ontvolkt is van soldaaten?
'k Moet Kato zelf 't verzoek van Cezar doen verstaan.
Spreek gy de koningin der Parthen aanstonds aan;
Opdat zy Pallas de eer vergunne, om haar te ontdekken
Een toeleg die haar raakt; dat tot haar heil kon strekken.
Fokas vertrekt.
‘De groote Cezar blaakt in 't heimlyk door de min,
In 't midden van den kryg, en zorgt voor die Vorstin.
Maar Kato nadert my, 'k voel in myn ziel een achting
Gedrukt voor zyne deugd, ver boven myn verwachting.
| |
| |
| |
Tweede tooneel.
Kato, Domitius.
Heer, Cezar zendt me aan u....
Gebied u Cezar? en gehoorzaamt gy? ik gruuw!
Verachte slaaf, laat ge u aldus regeeren?
Durft gy uw roemryk huis en oud'ren dus onteeren!
Die niemant kenden voor hunn' meesters dan de Goôn.
Ach! lydt het heldenbloed van Brutus zulk een' hoon!
Vindt ge in de schaduw' van zyn deugden geen behaagen?
Die groote man, vermoeijd 't tirannig juk te draagen,
Verjoeg de koningen met schande uit 't Roomsch gebied,
En gy bedient u van die eed'le vryheid niet?
Zyt gy een waar' Romein, en treedt ge op Romes wetten!
Ik volg den last des Raads. Kan dat myn deugd besmetten?
Vraag dat dien aartstiran, die alles overmant,
Het volk, den Raad, en Rome, ons lieve vaderland.
Of is de Raad hersteld, in zyne aloude krachten?
De hoogmoed is zyn recht. De wapens doen hem achten.
Hy ziet de traanen van het menschdom vrolyk aan.
Al zyn vermaak is Rome in ketenen te slaan,
En 't schreijende Aardryk met zyn boeijens te overlaaden.
| |
| |
'k Bid hoor niet naar de nyd, die zyn doorluchte daaden
Zo onverdiend bezwalkt. De wensch van deezen held
Is, dat het alles in gelykheid word' hersteld.
'k Bemin de vryheid, dat betuig ik by de Goden,
Zo 't volk daar hoop toe had, 'k verachtte zyn' geboden,
'k Zou vliegen tot uw hulp. Myn gramschap, aangesard,
Zou Cezars vriendschap haast verdooven in myn hart.
'k Gehoorzaam, zonder dat ik 't voor een misdaad reken.
Een overwonnen volk kan voor zyn wet niet spreeken;
Is 't dan wel billyk dat uw eed'le ziel deez' tyd,
Voor de ongelukkigen zich wikkelt in den stryd?
Gy kent uw' heer nog niet, die nimmer by de zynen
Dan door bedrog vermomd durft in het licht verschynen.
Gy zult hem kennen, als hy zegepraalt van my,
En zuchten onder 't juk van zyne dwinglandy.
't Verblinde hart voelt geen berouw van gruuwelstukken,
Voor 't, overwonnen, zich van ramp voelt onderdrukken.
Een rykstiran denkt dat zyn zetel beeft en kraakt,
Ja, straft het eerst zyn vriend die hem heeft groot gemaakt.
Beef....Maar 'tis tyd dat gy te kennen dient te geeven,
Wat zaak van groot gewigt u herwaart heeft gedreven.
Dat Cezar zelf verzoekt om u te spreeken, heer,
Van iets geheims, ten nut der volken, en uwe eer.
Hy kome, ik staa 't hem toe. Wie zullen gyz'laars weezen?
Uw deugden, Kato: want dan is hier niets te vreezen;
Behalven Farnaçes, die houdt zyn woord niet ligt.
Hy is in Utika aan myne wet verplicht.
| |
| |
Dit sterk Paleis legt van de stadt wat afgelegen,
Beschermd van Roomsche wacht, en ongebruikb're wegen.
Prins Farnaçes vergaârt zyn' schepen op de ree,
Die in den laatsten storm verstrooijd zyn op de zee.
Wy neemen hem in acht; dies is 'er niets te schroomen.
Maar Cezar hoeft ook niet in Utika te komen,
Hy kan my spreeken in deez' sterkte, naar den eisch.
Of wil hy 't heir te rug doen trekken van 't Paleis,
Ik zal het buitenwerk doen door myn volk verlaaten,
En komen, zonder wacht van ruiters of soldaaten,
Op 't strand. Wy zullen dan weêrzyds verzekerd zyn.
Maar 't hart is my verlicht. Ik zie door al den schyn!
Niets, niets raakt Kato, dan de zuiv're deugd te minnen.
'k Laat my door woorden niet verblinden of verwinnen
Gelyk Domitius. Verklaar dat uwen vrind.
| |
Derde tooneel.
Arsene, Domitius.
Ik hoor, Domitius, dat Cezar my bemint!
Hy zal haast zien hoe wy zyn' tederheid verachten.
Het is my onbekend, en ik zal ook niet trachten
Te weeten, waar me uw heer beschouwen kon voorheên,
Of zich verliezen in deez' kleine aanvalligheên.
Myn ryk is veel te sterk om voor zyn' macht te duchten.
En wil zyn moedig hart het winnen door zyn zuchten?
Verbergt hy zynen trots door treeken van de min?
En vlamt hy op myn' troon?
Hy kroont de koningen, of stootze van de troonen.
| |
| |
Een held, dien 't gansch heelal eerbiedigheid moet toonen,
Is die uw ted're liefde, uw' ketenen, niet waard?
De Goden achten hem hunzelf gelyk op aard,
Te vreede, dat zy in de hemelen regeeren,
En laaten Cezar in de waereld triumfeeren.
Gaa heen, Domitius. 'k Zie Farnaçes. Wat straf!
| |
Vierde tooneel.
Farnaçes, Arsene.
'k Bid, Mevrouw, dat gy my hoort.
Koomt gy my ook een weg tot grooter droefheid baanen?
Het droef geheugen van een broeder kost my traanen
‘Zy kent nog, welk een vreugd! haar afkomst niet.
't Begunstigt alles naar myn wensch’. Mevrouw, gy ziet
My aangestoken door een vuur van eed'len tooren:
Want Kato heeft met Rome uw ondergang gezworen.
Men wil u dwingen om te treeden van den troon.
Ik geef hen in de macht van Cezar, om dien hoon.
Koom laat ons door de vlucht van die verraaders scheiden.
Myn vloot en volk zyn al gereed om ons te leiden
Ter plaats, daar gy, Vorstin, alleen gebieden zult.
Die Kato dus beticht, is die wel buiten schuld?
Het geen hy voorneemt kan my niet verschrikk'lyk weezen.
Die op de deugd steunt heeft voor de ondeugd steets te vreezen;
| |
| |
Dies moet ik acht slaan op de list en schranderheid.
Een mond, die vruchtbaar is in streeken, snood beleid,
Zoekt my in stilligheid uit dit Paleis te trekken...
Hoe schrikt gy? kan myn zorg in u die vrees verwekken?
Een overtuigd gemoed ontdekt zyn eigen schuld.
'k Heb maar te spreeken, denk dat gy my volgen zult.
Ik veins noch staa versteld, al schyn ik u zo gruuwlyk.
Gy maakt uw staat op 't recht van ons verbeelde huuwlyk?
't Is waarheid dat ik my daar toe verwezen vond:
Maar ons is nu ontdekt een heim'lyk vloekverbond,
Daar snoode Farnaçes my schelms door heeft verraaden.
Een schuldige bedekt vergeefsch zyne euveldaaden;
De tyd brengtze uit het diepst des afgronds in den dag.
Ik ken uw boosheid. Dat een doodelyke slag
My bonze van den troon, of treffe nog verwoeder,
Eer ik tot bruîgom neem den moorder van myn broeder!
Ik schrik voor u, en geef my over aan den haat.
Myn vreugd zal eind'loos zyn, en 't hart niet eer verzaad,
Voor dat ik tot uw straf, die niemant kan verschoonen,
Een proefstuk van myn wraak zal aan 't heelal vertoonen!
| |
Vyfde tooneel.
Hoe duld ik zo gerust deez' yd'len redenstryd?
Dus wen ik haar, dat zy me altoos trotzeert met spyt.
Neen 'k zal den hoogmoed van de ondankb're nedervellen.
'k Merk waar zy zich door vleit, en my dus durft ontstellen.
Die trotsche koningin acht zich in zekerheid,
Ter plaats, daar Kato voor zyn yd'le vryheid pleit.
Maar welk een wykplaats, schoon de hemel die behoedde,
| |
| |
Zal hy haar geeven tot bescherming voor myn woede!
Beef! trotse, voor myn wraak, indien ik door 't geweer
Voldoening eischen kan, ten koste van uw eer!
'k Zal onverbidd'lyk zyn wanneer wy haar verrasschen!
En mynen arm bebloed in haare traanen wasschen!
Laat ons niet schrikken voor een misdaad die gelukt.
Ik wyt myn knaaging aan de rampspoed, die my drukt.
Had ik naar gruuwelen, die snooder zyn, gedongen.
Ik had myn noodlot, dat my plaagt, voorlang gedwongen.
| |
Zesde tooneel.
Felix, Farnaçes.
My dunkt dat alles op deez' plaats nu anders schynt.
Vorst, de felle twist verdwynt.
't Verblinde Roomsche volk ziet nu uit klaarder oogen.
't Beweent zyn' vrinden op hun graf, uit mededogen;
't Omhelst zyn maagschap, dat men aan de poort ontmoet,
En in den burgerkryg gelukkig is behoed.
De vader, korts zo fel gebeten op zyn' zoonen,
Voelt nu de kracht van 't bloed, en wil hem liefst verschoonen.
Zy haaken naar den vreede, en zyn bekoorlykheid
Heeft reets de wapenen uit ieders hand geleid.
Keurt Cezar ook voor goed 't geen ik hebbe aangeboden?
En zal men Kato niet tot zyn verzek'ring dooden?
Zendt hy Arbates in Timeon herwaarts weêr?
| |
| |
Neen, 'k weet niet wat in 't heir het tegenhoudt, myn heer.
De tyd dringt ons nu voort. Ik voel myn boezem blaaken,
Om van dit Utika een moordtooneel te maaken!
Dat door een bloedbad 't vuur des hemels word' gedoofd,
't Geen 't gramme noodlot my wil blixemen op 't hoofd!
Men word door Katoos volk te naauw in acht genomen.
Ik weet, door list vermomd, wel tot myn wit te komen.
Een vyand die zich veinst verzekert zyne wraak.
Dat zult gy, Felix, zien, als ik my meester maak.
De list heeft altyd recht den dapp'ren te overvallen.
Ik weet de wegen, en gelegenheid der wallen:
Want toen ik raazende voor Mithridates vlood,
Quam ik in Utika my bergen voor den dood.
By hooge rotsen, die dit strandpaleis bewaaren,
Voor 't woeden van de zee; zyn door de felle baaren
Veel' werken uitgehold. Men kan in veiligheid
Daar schepen bergen, en myn vloot is juist verspreid
Door 't onwêer, dezen nacht. Ik weet dat veele kielen
In nood van schipbreuk, aan de zy des rots vervielen.
Dit 's myn geluk, nu ik deez' aanslag overleg.
'k Begeef my derwaart, door een onbekenden weg,
En zal met strydbaar volk dan schielyk wederkeeren.
Den wacht verrasschen, en de muuren overheeren.
'k Zal Kato, dien Romein, opoff'ren aan den dood!
Der Parthen koningin vervoeren op myn' vloot!
Met toortsen in de vuist verbranden alle daken,
En van dit schoon paleis een asch- en puinhoop maaken!
| |
| |
De gunst des hemels, die der Vorsten wreeker is,
Begunstigt u, myn heer. De zege acht ik gewis.
Het nootlot juicht u toe: want niemant zal 't beletten,
Als gy dees sterkte met uw krygsvolk wilt bezetten.
De wacht verlaat die al, het volk trekt naar de stadt,
Daar ik de reden, ik beken het, niet van vat,
En Cezars leger trekt te rug aan alle kanten.
Hy doet zyn krygsstandaar in 't veld van verre planten.
Terwyl ik dit Paleis in stilheid overval,
Moet gy uit Utika vertrekken naar deez' wal,
Met al myn adel, en geoeffenste soldaaten;
Opdat men overwinn'. 'k Zal my daar op verlaaten.
En ik vergun u de eer dat gy aan Cezar 't hoofd
Van Kato brengen zult, gelyk 't hem is beloofd.
Ik staa gereed, en volg gehoorzaam uwe wetten.
Ja ben getroost voor u myn leven op te zetten.
Ik heb nog nooit gevreesd, myn Vorst, dan uwen haat.
Zyn koning trouw te zyn, betaamt een onderzaat.
Maar nooit zal myn geluk my met zyn zoetheid streelen,
Of Felix zal altyd in myne voorspoed deelen.
Maar laat ons veinzen. Ik begin den aanslag stil.
Hy dekk' zyn gramschap, die zich zeker wreeken wil!
Einde van het Tweede Bedryf.
|
|
Auteursrechtvrij