|
| |
| |
| |
Vaerzen op de Fabulen van La Court.
Op de eerste Prent.
Een die gestaag zyn' jeugd in 't quaade heeft versleten,
En voelt in d'ouderdom de knaaging van 't geweeten;
Daarop zich schielyk van zyn quaad gezelschap scheidt,
En zich gewillig tot boetvaerdigheid bereidt;
Kan door de fabel van de Gier zich zelven leeren;
Dat hy, gelyk de hond, zal tot zyn braaksel keeren,
Zo hy den raad van zyn gewisse niet betracht.
Hy wordt bespot van 't oud gezelschap, en veracht.
De vroomen zullen hem uit vrees voor 't huich'len myden,
Dies moet hy eenzaam 't quaad met dubb'le kracht bestryden.
| |
Op de tweede Prent.
Wie zich verheffen wil in Vorstelyke hoven,
Moet, als de hoveling, 't gebrek eens konings loven,
Hem streelen met zyn tong, en vleijen naar de konst,
Zich maaken tot een slaaf, en trugg'len om zyn gonst:
Maar de eed'le Batavier, in 't vryë land gebooren,
Kan 't walgchelyk gevleij noch doen, noch zien, noch hooren,
Hy brenge uit eigenbaat zich nooit in slaverny:
Maar houd' zyn tong, zyn goed, en zyn geweeten vry,
Om voor zyn Godt, zyn land, en huisgezin te leeven.
Wie vleijen wil noch kan, is 't best van 't hof gebleven.
| |
| |
| |
Op de derde Prent.
Zy die 't gemeenebest met zorg en yver raaden,
Zien dikwils hunnen raad, die heilzaam is, versmaaden,
Wanneer de nyd den raad eens raadsheers fel betwist,
Met logens hem bekladt, en 't volk misleidt met list.
't Is best in zulken tyd den haat des volks te ontwyken:
Want daar de razerny en woede 't vonnis stryken,
Zoekt elk in de onschuld zelf een misdaad, vuil en snood.
Dan baat geen wysheid, noch rechtvaerdigheid, hoe groot,
Zo treurde Athene en Rome om 't lot der burgervaders,
Gedood, gevild, verkocht, beticht als landverraaders.
| |
Op de vierde Prent.
Ten tyde als Israël de vryheid hoog waardeerde,
En geenen koning, dan zyn Godt alleen, begeerde,
Zat elk in schaduw van zyn vygeboom gerust,
En schiep gezegend in de wet zyn grootsten lust:
Maar als het Sauel tot een koning hadd' verkoren,
Wierd met de vryheid haast de vreede en rust verloren.
De vorsten drukten 't volk door hunne heerschappy,
Tot Jakobs zaad verviel in Babels slaverny.
Elk denk wat groot gevaar de Roomsche vryheid naakte.
Als 't ampt van 't hoogstgezag in 't huis van Cezar raakte.
| |
| |
| |
Op de vyfde Prent.
Wie zich beschermen moet door hulp van bondgenooten,
Heeft met een dwingland nooit een krygsverbond gesloten,
Om sterker nagebuur te brengen in hunn' macht,
Of wierd, 't zy vroeg, of laat, zelf onder 't juk gebracht.
Dus spreekt een dwingeland: die alles wil regeeren,
Moet eerst den sterken door den zwakken overheeren,
En voorts hen beiden: wyl den vorst het al behoord.
Een koning hoeft geen slaaf te weezen van zyn woord.
Wie de evenaar van staat niet wil doen overweegen,
Legge aan de ligte zy de zwaerte van zyn degen.
| |
Op de zesde Prent.
Als vryë volkeren van hooge en laage staaten
Een algemeenebest oprechten met malkaâr,
En dan den machtigsten 't gezag in handen laaten,
Zien zy hunn' vryheid haast in 't uitterste gevaar;
Schoon hy een dienaar is, en 's lands gestaafde wetten
Handhaaven, en 't gebod der raaden volgen moet,
Hy vindt haast hulpers om zich op den troon te zetten,
Hy schopt zyn meesters en de wetten met den voet.
Wie 's lands gemeenebest in welvaard wil zien bloeijen,
Laat' geen bizonder heer de wet te boven groeijen.
| |
| |
| |
Op de zevende Prent.
Wie leeft 'er veilig daar een dwingeland regeert?
't Zy dat hy macht heeft om zyn vyand te bespringen,
Of zyne staatzucht door zyn zwakheid moet bedwingen;
Zyne onderdaanen zyn en blyven overheerd.
Het zal hem nimmermeer aan schyn van recht ontbreeken,
Om elk wanneer 't hem lust te ontrooven van zyn goed.
Zoop niet de moederbeul uit boosheid 't edel bloed
Zyns meesters Seneka, wiens deugd hem was gebleken?
Maak dwingelanden groot, weêrstreef eens hun gebod,
Geen dienst van veertig jaar bevrydt u van 't schavot.
| |
Op de achtste Prent.
Wie 's konings gunst verkrygt door deugd en kloek verstand,
En zich ten top van eer ziet in het hof verheffen,
Wordt door de nyd en list belaagt aan allen kant,
Hy vindt zyn ondergang eer dat hy kan beseffen
Waar zy uit spruit: elk veinst zyn grootste vriend te zyn,
Terwyl hy arbeidt om zyn ondergang te brouwen.
Men zaaijt in 's konings hart het zaad van misvertrouwen,
Die zynen grootsten vriend misleidt door valschen schyn,
Vervolgt of sterven doet, tot schade zyner ryken.
De deugd moet in het hof voor haat en afgunst wyken.
| |
| |
| |
Op de negende Prent.
Gelukkig is het land daar zulken raad regeert,
Waar van het eene lidt nooit 't ander overheert,
Veel min, om iemands stem naar zynen zin te dwingen,
Een machtig vorst of prins zoekt in den raad te dringen;
Hy doet gelyk het paerd, het welk uit nydigheid
Den ruiter opneemt, en zyn eigen val bereidt,
Terwyl hy 't snelle hert met haast zoekt naar te jaagen.
Al sterft het hert hy wordt niet van den toom ontslagen.
Een vorst gebruikt zyn macht, als hy zich meester ziet.
De vryheid heerscht door raad, de Prinse door gebied.
| |
Op de tiende Prent.
Al proeft de stoute vlieg van alle lekkernyën,
En stoft op haar geluk, hovaerdig, trots en fier:
Verachtende de zorg en arbeid van den mier;
Zy raakt in 't vocht of door den spinnekop in lyên.
Zo leeft de hoveling in pracht en overdaad,
Die al wie minder schynt hovaerdig durft verachten,
Niet denkende wat ramp en druk hem staat te wachten.
De weelde en hovaardy zyn kankers van den staat;
Hadt Rome deeze twee uit zyn gebied gedreven,
't Had aan de waereld nog de wet misschien gegeeven.
| |
| |
| |
Op de elfde Prent.
Een Ezel ziende hoe het hondje quispelstaert
En springende op den schoot, zyn meesters gunst kon steelen,
Deed hem die kunsjes na, hoe strydig met zyn aart:
Maar voelde haast zyn rug van 't volk met knuppels streelen.
Wie vorsten vleijen wil uit zucht tot eigenbaat,
En van natuur niet is tot vleijery genegen,
Vindt zich aan 't hof wel haast van iedereen versmaad:
Gemaakte vleijery staat allen menschen tegen.
De burger maak' door vlyt en werk zich aangenaam:
Tot hondekunsjes is de hov'ling best bequaam.
| |
Op de twaalfde Prent.
Wanneer een dwingeland een vryën staat verwint,
Vreest hy voor ieder, ja voor zyn getrouwsten vrind;
Dies laat hy nooit zyn zoon den grond der staatkunst leeren;
Maar voedt hem op in weelde, uit vrees van hem te deeren;
Wordt dan het volk verlost van d'ouden door den dood,
De onwetende tiran is doorgaans eens zo snood;
De Syrakuzer vrouw bad dan de goôn, met reden,
Dat koning Dionys den troon lang mocht bekleden,
Zy vreesde, wyl die vorst zyn voorzaat overwon
In wreedheid, dat de zoon nog erger wezen kon,
| |
| |
| |
Op de dertiende Prent.
Wie taam'lyk van zyn konst of handel kan bestaan,
Vang niet te ligt op hoop van winst iets anders aan,
Vooral zo hy niet in dien handel is eervaren.
Die 't topzeil voeren wil passe op den wind en baaren.
Zo iemand door 't geluk geld wind in overvloed,
En dan veragt by wien hy eerst is opgevoed,
Een hooger staat bejaagt, en trots met groote heeren,
Gelyk een edelman, den adel wil braveeren;
Hy of zyn zoon zal zich haast zien in slechten staat.
Al wie bedeiën wil verkies de middelmaat.
| |
Oorzaak van den val der Roomsche Mogendheid.
Waar aan bemerkt men eerst de krankheid van een staat?
Aan koetsen, baallen, spel, en wulpsheid in 't gewaad.
Zo lang als Kurius met eigen handen ploegt,
't Etruriesch goud versmaad, met zynen raap vernoegd,
En vorsten nyd niet vreest, ryst Rome allengs in macht;
Maar als Pompëus roof den Raad vervoert tot pragt,
En vat krygt op 't gemeen, ryst Cezars dwinglandy,
En boeijt het vaderland met goud in slaaverny.
|
|
Auteursrechtvrij