Logo DBNL
Don Quichot (1973)

Don Quichot

(1973)–Pieter Langendijk–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Tweede bedrijf

Eerste tooneel

Kamacho (tegen iemand van binnen)
 
Slae jy dien weg maer in, en doe gelyk ik zeg;
 
Ik zel eens zien of ik 'er vind, op deuzen weg.
Kamacho (alleen)
 
Ja wel, ik zeg nog iens, daer moet wat gaende weezen,
 
ô! Al dat wandelen met Laura doet me vreezen.
625
't Is koddig van de Bruid! zy is geduurig zoek.625
 
'k Loof dat Bazilius (want hy is gaeuw en kloek)626
 
Men bruid verleien wil. Hy zel me parten speulen!
 
Ik vrees warentig dat 'er iets is in de meulen!628
 
De boeren zeggen dat hy hier staag met heur praet.629
630
Alleenig om een hoek, wie weet hoe dat het gaet!
 
Ik zel hier wachten, en me zelven wat versteeken.631
 
Zacht daar komt Jochem de Poejeet, die lykt te preeken.632
 
De loeris ziet me niet, zo leutert hem 't verstand.633

Tweede tooneel

Meester Jochem, Kamacho
Meester Jochem
 
‘Puf nou Poëetjes, 'k ben de baas van 't gantsche land!
635
Puf Salamanka, met uw alma akkademi.635
 
Ik Miester Jochem, hoofdpoëet van sante Remi,
 
In 't landschap Mancha, maak myn rymen aanstonds weg.637
 
Sonnetten in een uur. Zeg Rederykers, zeg,
 
Wie zou 't my nadoen? En myn beste referynen,639
640
Wel honderd regels lang, (het zal wat wonders schynen)640
 
Doe 'k in een halven dag: maar 'k heb natuur te baat.
 
Daar Lope Vegaas, en Quevédoos geest voor staat,642
 
Help ik 'er deur, ja 'k weet 'er fouten aan te wyzen.643
 
Dat ik prys, zullen al de boeren met my pryzen.
645
Die my te vrind houd, maak ik een volmaakt Poëet.
 
Ik rym terwyl ik slaap, ik rym terwyl ik eet;
 
En op de brillekiek bedenk ik myn rondeelen.647
 
't Is alles geest, een aâr moet uit de boeken steelen;648
 
Ik niet; schyt boeken, 'k heb de kunst hier in myn kop,
650
Ik ben geheel doorwiekt van zuiver hengste sop;650
 
Ja 'k ben poëet zelfs in myn moeders lyf gebooren.
 
Sinjoor de Bruidegom, koomt gy my hier te vooren!
Kamacho
 
Wel Miester Jochem heb jy ook myn Bruid gezien?
Jochem
 
Ze is by de Muzen op Parnassus berg misschien.
Kamacho
655
Wat is dat voor een berg? wat of je al uit zult stooten.
Jochem
 
Die Muzen en dien Berg zyn in myn brein besloten.
Kamacho
 
'k Verstae dat niet; ik vraeg of jy myn Bruid niet weet.
Jochem
 
Gy vraagt my als een gek: ik antwoord als Poëet.
Kamacho
 
Wat schort je Jochem? benje dol? of benje dronken?
Jochem
660
Met uw verlof, jy hebt my niet een zier geschonken.
Kamacho
 
Ho ho! nou merk ik 't al; je zelt licht moeij'lyk zyn?661
Jochem
 
Wel ja, jou Kok, die Waal, zei dat men hier den wyn
 
Als water schenken zou, en nou ik ben gekomen,
 
Heb ik noch wyn noch Waal, noch niet een brui vernomen.664
665
Ik zal dien rotzak weer betaalen voor dien trek.665
Kamacho
 
Hy heit zyn bootschop dan niet wel gedaen, die gek.666
 
't Is nog te vroeg.
Jochem
 
Ik denk je zelt my ook trakteeren?
Kamacho
 
Wel zou ik niet? je zelt je keel ook helder smeeren.668
 
Maar zeg, is jou myn bruid met Laura niet ontmoet?
Jochem
670
Ja tog, ik heb de Bruid daar even nog gegroet.
Kamacho
 
Wie was 'er by?
Jochem
 
Zy had haar Speelnood Laura by 'er.
Kamacho
 
Zag jy Bazilius dan niet, haar ouwe vryer?
Jochem
 
ô Neen geen mensch. Ik had in d'zin haar dit gedicht
 
Eens veur te leezen: maar 'k vergat toen juist myn plicht,674
675
Door zeker vaers het geen me schielyk in de zinnen
 
Quam vallen, 't slaat heel raar op u, en op uw minnen.676
 
Ik zal 't eens leezen....
Kamacho
 
Maer ik heb niet langer tyd.
Jochem
 
Wel hoe, zo haastig? 'k denk gy hebt nu uitgevryd?
Kamacho
 
Maer zeker Jochem, 'k heb gien tyd om nou te praeten.
Jochem (haalt Papieren uit zyn zak)
680
Ik heb een Bruiloftsdicht.
Kamacho
 
Voor my? goed.
Jochem
 
Boven maaten:
 
Maar twyffel je?
Kamacho
 
'k Vraeg niet of 't goed is, 'k weet 'et wel:
 
Maer 'k heb nou juist gien tyd.682
Jochem
 
't Is maar van vyfthalf vel.
 
Ik bidje hoor.
Kamacho
 
Ei broer!
Jochem
 
'k Zal 't gaauw eens voor je leezen.
Kamacho
 
Dat hiele Dicht? gans bloed! wel dat ken nou niet weezen.
685
Ik moet de bruid eens....
Jochem
 
Hoor een regel acht of tien;
 
't Begin is wonderlyk.686
Kamacho
 
Lees op! als 't moet geschiên.
Jochem
 
't Moet eerst gekorrigeerd: want ziet zen leeven is687
 
Een Dicht terstond niet goed, dat eerst geschreven is.688
Kamacho
 
Wel wat bruijt my dat? ei, 'k bid datje gaeuw begint.689
Jochem
690
Ik weet wel dat uw bruid de Poëzy bemint.
Kamacho
 
De duvel moet den vent met zyn gedichten haelen.
Jochem
 
De duvel zou my daer niet heel veel voor betaalen.
 
Hy is de bruîgom niet.
Kamacho
 
'k Wil hier niet langer staen,
 
Myn bruid die is niet in....
Jochem
 
Wagt, wagt, zo vang ik aan.
Jochem (leest)
695
Een zeker bruiloftsdicht, ter eeren van d'eerzaamen,695
 
En zeer diskreeten, en tot veele ding bequaamen696
 
Kamacho, zeer geleerd gelyk een Kikero.697
 
De zoon van Pedro Lope, en Guurtje Knuppelstro,698
 
Die nu de bruîgom is, met 't çiersel aller maagden,
700
De pronk van Remi, die aan iedereen behaagde,
 
Quiteria genaamd, getreeden in de trouw,
 
In 't jaar van emme, de, ce, ikze ....702
Kamacho
 
'k Bidje, vouw
 
't Gedicht maer aenstonds op, 't is wonger wel verzonnen,
 
't Is mooij 'erymd. Hadie.
Jochem
 
Wel 'k heb nog niet begonnen,
705
Dat was het hoofd nog maar.
Kamacho
 
Och waerje al 'an de staert!
Jochem
 
Het dicht dat is gemaakt puur of je een keuning waart.
 
Je hebt 'er in van al de goden, en godinnen,
 
Van keizers, keuningen, van harders, harderinnen.
 
Gut kereltje, gy zult staan kyken als Piet snot.
Kamacho
710
Heb jy nou al 'edaen? Is dit nou 't end en 't slot?
Jochem
 
Wel neen, 't begin zal ik u datelyk doen hooren.
Kamacho
 
Ik word schiers aêrs van al dat talmen 'an myn ooren.712
Jochem
 
Indien je kennis had van de eed'le Poëzy...
Kamacho
 
Zwyg, zwyg, 't is dubbeld gek, mal en Poejeet daar by
 
 
715
Tezyn, hadie.
Jochem
 
Neen blyf; nu zal ik aanstonds leezen.
Kamacho
 
Wel talmt dan niet te lang.
Jochem
 
't En hoeft niet veel geprezen;
 
Het pryst zichzelfs genoeg.
Kamacho
 
De duvel hael de vent.
Jochem
 
Patientie is goed kruid.
Kamacho
 
Dat's wel, maer maek een end.
Jochem (leest)
 
Hier kom ik by zyn ekselentie,
720
Die trouwen zal het mooijste mensie,
 
Vol wonderlyke kunst, en scientie,721
 
Bevalligheid, en eloquentie.
 
'k Doe u by deezen advertentie,723
 
Maar geef een weinigje silentie,724
725
Dan zult gy hooren een inventie,725
 
Van elken regel een sententie ...726
Kamacho
 
‘Waer haelt de gek dien brui quae woorden tog van daen?727
Jochem
 
Dat draaft eerst, hee!
Kamacho
 
Ja hongt noch kat zou't niet verstaen.
Jochem (leest)
 
Apollo, Venus, Mars, Vulkanus,729
730
Leo, Silvester, Adrianus,
 
Jupyn, Merkurius, Sileên,
 
Haal water voor me uit Hippokreen:732
 
Dan zal ik drie voet hooger stappen,
 
En uit een ander vaatje tappen,
735
Als eer Homerus heeft gedaan,
 
En Nazo, Maro, of Lukaan:
 
Dan zal ik van de negen muizen,737
 
Myn vaerzen fyntjes laaten pluizen ....738
Kamacho
 
Ik ken dat volk niet, 'k heb er niet één van 'enood.
Jochem
740
Wel dat 's geen wonder: want zy zyn nu al lang dood.
Kamacho
 
Hoe dood? je zegt nochtans ze moeten water haelen.
Jochem
 
Dat 's op zyn groot Poëets, ô kond gy vreemde taalen,
 
Dan zoudt gy....
Kamacho
 
Hou maer op, ik heb 'et wel 'evat,
Jochem
 
Hoor dan aandagtig: want dit is nog beter blad.
Jochem (leest)
745
In de alderoudste Landkronyken,
 
Staat van geen paar dit paars gelyken;
 
Want Hector, en Andromache,
 
En Minos, met Pasiphaë,
 
Noch Echo, met haar lief Narcissus,
750
Penelope, en Vorst Ulissus ...
Kamacho
 
Hou op! hou op! myn kop wordt van dit talmen zeer.
 
Nog meerder naemen?
Jochem
 
Ja, he, broer lief, tienmaal meer,
 
'k Begin nou eerst.
Kamacho
 
Maer zeg waer toe die quaeje naemen?
Jochem
 
Dat is de sjeu van 't dicht.
Kamacho
 
Ja wel sie daer, 'k verstaeme
755
Op die quae woorden niet, die moesten 'er maer uit.
Jochem
 
Uit? uit? uit? Wel dan was myn heel gedicht verbruid.756
Kamacho
 
Wel Miester Jochem brui je altyt de goeje menschen757
 
Met bruiloftsdichten?
Jochem
 
Ho! zo schoon als je ooit zou wenschen.
Jochem (leest)
 
Merkurius, Venus, Luna, Sol.
760
Mars, Jupiter, Saturn ....
Kamacho
 
Hou op men kop word dol,
 
Ik ken dat volk tog niet.
Jochem
 
't Zyn zeven dwaalplaneeten.
Kamacho
 
Jou harsens lyken ook te dwaelen.
Jochem
 
Wel te weeten.
Jochem (leest)
 
Solon, Chilo, Pittacus,
 
Thales, en Cleobulus,
765
Bias, en Periander,
 
Maaken net de zevenster.
Kamacho
 
Wel Miester Jochem, 't schortje zeker in 't verstand.
Jochem
 
De zeven wyzen van 't vermaarde Griekenland.
 
Kamacho vatje 't zeg?
Kamacho
 
Wel neen ik, by men zoolen.
Jochem
770
Wel dan van veurne of 'an.
Kamacho
 
Ik stae op hiete koolen,
 
'k Moet na men bruid, ik wil hier nou niet langer staen.
Jochem
 
Hoor eerst dit Liedje, dan zal ik je laaten gaan.
Jochem (zingt)
 
Hoor toe jongmans ik zal verklaaren,
 
Tot lof van die hier t'zaam vergaâren,
775
Hoe datter nu trouwt een jongman fyn,
 
Al met een zoetelyk maagdelyn.
 
Je meugt de bruid ter deeg bekyken,
 
Men vindt geen schoonheid haers gelyken,
 
Ja zoekter vry heel de waereld deur,
780
Daar isser geen een zo blank van kleur.
 
 
 
Ze is wit van hals, ze is wit van tanden,
 
Ze is wit van troni, wit van handen,782
 
Ja zoekter vry over 't heele lyf,
 
Het isser het allerblankste wyf,
Kamacho
785
Wel keerel, zou een aêr heur lichaam visenteeren?785
Jochem
 
't Komt zo in 't rym te pas.
Kamacho
 
Ik zou dat niet begeeren.
Jochem (zingt)
 
De Bruîgom is een kittig haantje,
 
Och, och, hy liet zo menig traentje,
 
Om datter het meisje zo lang zweeg,
790
Eer hy 'er het lieve jawoord kreeg!
 
 
 
Hy riep myn uil, myn lief, myn schaapje,
 
Daar is de pap, nou zeg eens, gaapje?792
 
Zy riep 'er, loop heen, jou mallen bloed,793
 
Jy weet 'er niet wat de kei jou doet.794
Kamacho
795
Heb ik de kei? de kei? de kei? wel seldrement.795
Jochem
 
't Komt zo in 't rym te pas.796
Kamacho
 
'k Loof datje simpel bent.
Jochem (zingt)
 
Toen heeft hy haar een ring gegeeven,
 
En sprak myn ziel, myn troost, myn leeven,
 
Ik bender verliefd, myn smoddermuil.799
800
Daar isser myn trouw, myn aapje, myn uil.
Kamacho
 
Myn aepje? en myn uil? dat zei ik nooit in 't vryën.
Jochem
 
't Komt zo in 't rym te pas.802
Kamacho
 
De droes 't is niet te lyên.
Jochem (zingt)
 
Toen kon de meid niet langer zwygen,
 
Haar hembje sleepte in het nygen,
805
Zy zeider nou zelje zyn myn man,
 
Om datje zo aartig vryên kan.
Kamacho
 
Heur hembd dat sleepte niet; ze heit niet iens 'eneegen.
Jochem
 
't Komt zo in 't rym te pas.808
Kamacho
 
Dat rym is niet ter deegen.
Jochem (zingt)
 
Hy zei ik dankje lieve mensje,
810
Nu had ik nog wel een klein wensje,
 
Je weeter wel wat ik zeggen wil, moer,
 
Myn trekkebekje, myn duifje, myn hoer.
Kamacho
 
Hoer? hoer? 't Is een pasquil, hoe durfje 't doen? zeg op!813
Jochem
 
't Komt zo in 't rym te pas.
Kamacho
 
Stokslaegen op je kop.
Jochem
815
't Komt zo in 't rym te pas.
Kamacho, (geeft Jochem stokslagen)
 
Daer beest, dat 's veur je rymen.
 
't Komt ook in 't rym te pas.
Jochem (nedervallende roept:)
 
Help! help! Ik zal bezwymen!
 
Och! 'k zie daar volk. Help! help!

Derde tooneel

Don Quichot, Sanche, Jochem
Don Quichot
 
Wie roept daar om myn hulp?
Sanche
 
'Et zyn weer tovenaers, 'k kruip liever in myn schulp:
 
'Et heugme nog van flus, dat dikhout zaegtme planken.819
820
'k Mag keuning Harsepan wel veur myn leeven danken,820
 
Hy heit ongs braef'ered.
Jochem
 
Ei my! dit is myn loon!
Sanche
 
Daer is een keerel.822
Don Quichot (tegen Jochem)
 
Riept gy strak om hulp, myn zoon?
 
Verhaal me uw' avontuur, myn arm zal u beschermen.823
Jochem
 
Och ja, ik riep om hulp.
Don Quichot
 
'k Moet me over u erbermen!
825
Wie is uw' vyand? is 't dien schelmse tovenaar,
 
In schyn van Splandor?826
Jochem
 
Neen.
Don Quichot
 
In 't uiterste gevaar,
 
Zal ik met dezen arm den reus zyn kop afhouwen,
 
Die u geweld deed.828
Jochem
 
Dat je 'em maar wat af kon touwen,
 
Dat ging nog zo wat heen: de kop af is te veel.829
Don Quichot
830
Zeg is 't een reus of niet?
Jochem
 
Wel neen het, by myn keel,
 
'k Heb nooit geen reus gezien, want hier in deze landen
 
Zyn nu geen reuzen meer.
Don Quichot
 
Wie dorst u dan aanranden?
 
Was 't dan een ridder, of een schildknaap?
Jochem
 
Neen, myn heer,
 
Het was een boer.
Sanche
 
Een boer! ja wel, ik zeg niet meer.
835
Wel maetje, laet je jou van boeren overbluffen?
 
Van boeren? foei, 't is schand; daer moetje niet voor suffen.836
Jochem
 
'k Hou niet van vechten: 'k ga graag heel huids na myn bed.
Sanche
 
Konfrater, daer 's myn hangt, ik ook, jy lyktme net.838
Don Quichot
 
Hoe heet de boer, die u zo even heeft geslaagen?
Jochem
840
De boer? Kamacho.
Sanche
 
Ho! je hoeft niet meer te vraegen,
 
Dat is die tovenaer, die ons op knuppelsop841
 
Te bruiloft heit 'enoot. Wel langs, 'k voel nog men kop,842
 
Men gat, men rug, men hals, men armen, en myn beenen;
 
Die tovenaer is jou voorzeeker ook verschenen.
Jochem
845
Neen, 't is geen tovenaar: ik ken hem al te wel.
Sanche
 
Ja wel een tovenaer; bezie maer iens men vel,
 
Dat hy me flusjes, schoon 't me in 't allerminst niet jeukte,847
 
Maer puur uit kortswil, al zo murf als stokvis beukte.848
Jochem
 
Neen, 't is geen tovenaar; Kamacho hiet de schelm.
Sanche
850
Kamacho met zyn muts of alias een helm?
Jochem
 
Ja 't is de zelfde.
Sanche
 
Dat 's een tovenaer, dat's zeker.
Jochem
 
Is hy een tovenaar!
Sanche
 
Ik bidje vrindje, spreek'er
 
Toch nou niet meer van, 't is een tov'naer in zyn hart.
Jochem
 
Dan is 't geen wonder dat ik strak zo was verward:854
855
Die tovenaar geleek den bruîgom op een haartje.
Sanche
 
Dat doen die boeven, ho, dat kunnen ze ...856
Jochem
 
Zeg vaartje
 
Wat hebben ze daar aan?
Sanche
 
Ze hebben 't miest 'emunt
 
Op ons; gien tovenaer, die ons gien quaed en gunt.
Don Quichot (tegen Jochem)
 
Heer ridder, zeg my eens hoe dat we 't zullen maaken.
860
Zyn hier omtrent ook drie van de allerbeste draaken,
 
Om met een snelligheid te vliegen door de lucht?
Sanche
 
Op draeken ryën? neen ik hou niet van zo'n klucht;
 
Ik quam myn wyf wel t'uis in honderd duizend stukken;863
 
Elk op een Ezel, dat is veilig, dat zou lukken.
Don Quichot
865
Ik wil op draaken, en serpenten ryden, zwyg,
 
Ik zal my wreeken op dien tov'naar.
Sanche
 
Ja waer kryg,
 
En zoek ik nou zo gaeuw die draeken, en sarpenten?
Don Quichot
 
Wel waar kreegse Amadis van Gaulen? Rui van Trenten,
 
De Ridder van het Schaap, de Ridder Palmeryn,
870
Reinoud van Montelbaan, Oerson en Valentyn,
 
En duizend Ridders; zeg?
Sanche
 
Wel dat kan ik niet raeden.
Don Quichot
 
Dan moet gy boeken van de ridderschap doorblaaden:
 
Daar vindt men 't zonneklaar. De Ridder van het Lam
 
Reed eens in een gewest, daar hy in 't kort vernam874
875
Een' ouden gryzaard, in de groente, by de zoomen875
 
Der vlietende rivier, wiens zilv're waterstroomen
 
Besproeijden met haar vogt het omgelegen veld;
 
De gryzaard was verblydt, en sprak: zyt welk om held,
 
Ik heb u hier verwagt met smart veel honderd jaaren,
880
Om dezen avontuur voor uwen arm te spaaren.880
 
Zy traden in een boot, doch zonder riem of roer.
 
De boot, die sneller als een schim, van d'oever voer,
 
Was in een uur met hen al digt by Tartaryen.
 
Daar barsten ze op een' klip, onmog'lyk te vermyên,
885
En zonken in de zee tot onder op den grond,
 
Alwaar een schoon kasteel van diamanten stond.
 
De gryzaard sprak: wel aan, rep nu uw' dapp're handen,
 
Bestorm dit hoog kasteel, en wil den reus aanranden,
 
Die door de tovery een jongkvrouw heeft geroofd.
890
In 't kort, hy heeft den reus terstond den kop gekloofd;
 
De jongkvrouw weêr verlost, gebragt in haare wooning
 
In 't ryk van Kalikoet; daar was haar' vader koning;
 
Dewelke uit dankbaarheid, om zulk een groote trouw,
 
De Maagd den ridder schonk tot bruid, en echte vrouw.
Sanche
895
Een schoonder aventuur, 't moet nou een slegte tyd zyn,895
 
Dat ons dat niet gebeurt, of zou men 't hagje quyt zyn?896
Jochem
 
Myn heer heeft groot verstand na 'k merk van poëzy?
Sanche
 
Men heer? ja op een prik zyn metten en gety.898
Don Quichot
 
Ja de eed'le poëzy is waardig te beminnen,
900
Ze leidt den geest om hoog, brengt speelend wysheid binnen,
 
Ze is 't vuur der reên, een bron, die heilzaam water geeft;901
 
Die uit natuur alleen haar' zuiv'ren oorspronk heeft;
 
Die opgepronkt door kunst, de zinnen weet te streelen,903
 
En kan den vorsten raad, al speelend', mededeelen.904
Sanche
905
Is dan 't pouweetschap meer als 't gouverneurschap? maek
 
Me dan Pouweet, wie weet hoe hoog ik dan wel raek!
Jochem (tegen Don Quichot)
 
Gy schynt een Mars in moed, een Cicero in 't spreeken,
 
Een Kato in verstand.908
Sanche (tegen Jochem)
 
Ik bidje, laet dat steeken:
 
Hy's gien ciroop, noch ook gien kat-oor, beste maet;
910
Neen, neen, byloo, men heer, hy staet daer, daer hy staet,910
 
Hy zou zen kaes en brood van niemand laeten vreeten.
 
Praet wat je wilt, hy zel 'er altyd meê van weeten.
 
'k Wed as je, 'k zeg niet meer .... Nou dat's tot daer en toe,
 
De kalven balken al zo makk'lyk as de koe;914
915
Ik moet je lui hier iens een sprookje van vertellen.
Don Quichot
 
Is 't hier nu tyd om van je sprookjes te staan lellen?
 
Ga, zoek de draaken op.
Sanche
 
Ik ben hier niet bekend;
 
Zeg ons iens langsje 'k loof dat jy hier burger bent?918
 
Weunt hier een man in 't dorp die draeken wil verhuuren?
920
Wat geeft men in een dag!920
Jochem
 
Wel dat zyn wond're kuuren,
 
Dat is een raare vraag, 't lykt zeker wel van 't mal.921
Sanche
 
Neen 'k mien 'et, houd men hier gien draekjes op 'et stal?
 
Men heer zou as een schim mit ons de lucht deurvliegen;
 
Ei hael een draek drie vier, ei zeker, zonder liegen.
Don Quichot (tegen Jochem)
925
Heer ridder, in der daad ik was u zeer verplicht,
 
Als 't u beliefde dat .....926

Jochem, Kamacho ziende, loopt weg.

Vierde tooneel

Don Quichot, Sanche, Kamacho
Don Quichot (tegen Sanche)
 
Hoe, schemert my 't gezicht?
Sanche
 
Wel neen, dag hofstêe, zie je 'em ginder dan niet loopen?927
 
'k Loof dat hy draeken zel gaen huuren, of gaen koopen.
 
Maer al gezien, waerom 't Poeetje liep, men heer.929
930
Pas op de veter, 'k zal terwyl zo wat van veer930
 
Koerasie roepen.
Sanche (klimt op een' boom)
Kamacho
 
‘Wel, wie heit zen leeve daegen,
 
De bruid is op een hongt, terwyl ik me liet plaegen,932
 
Van dien verbruiden gek, dien raezenden Poejeet;933
 
Mit dat verzoord gedicht: daer's niemand niet die weet934
935
Waer dat de bruid......
Don Quichot (trekt zyn sabel)
 
Staa vast! ô hoofd der tovenaaren.
Sanche (uit een boom)
 
Koerasie, nou, myn heer!
Kamacho
 
Och, wilje wat bedaeren!
Sanche
 
Nou is hy in de knip. Wat zingt de schelm nou fyn!937
Don Quichot
 
Staa schelm!
Kamacho (knielende)
 
Och! riddertje, wil my genadig zyn!
Don Quichot
 
Verraader!
Kamacho
 
Och! och! och!
Sanche
 
Slae dood maer.
Kamacho
 
Laet me leeven!
Sanche
940
't Is maer een tovenaer, daer is niet aen bedreven.940
Don Quichot
 
Staa vast!
Kamacho
 
Och! och!
Sanche
 
Men heer, slae ei'ren in de pan,
 
Daar kommen metter tyd maer quaeije kuikens van.
Kamacho
 
Genae! genae!
Don Quichot
 
Wel aan, zo ik u liet passeeren,
 
Zoudt gy me wel voldoen in 't geen ik zou begeeren?
Kamacho
945
Ja graeg, men heer.
Don Quichot
 
Dan zult ge u na Tobozo spoên:
 
Gy hebt met vliegen maar een uur of twee van doen.946
Kamacho
 
Heel nae Toboze, sjeur, dat is wel veertien uuren;
 
Je mient twie daegen.
Don Quichot
 
Neen, dat kan zo lang niet duuren
 
Met vliegen; tovenaars doen gaauw zo'n kleinen weg.
Kamacho
950
Ik bin gien tovenaer, gelooftme dat ik 't zeg!
 
Ik ken niet vliegen!951
Sanche
 
Kyk hoe kan die fiel hem houwen.
 
Slae dood! men heer, slae dood! hy mogt ons weer wat brouwen.
Don Quichot
 
Vlieg! vlieg! en kom weêrom; of 'k zweer u by de goôn,
 
Dat gy zult sterven; ja al waart ge by den troon
955
Van Pluto 'k zal u daar opzoeken en vernielen:
 
Deez arm verbreekt de magt van tovenaars, en fielen.
 
Vlieg, zeg ik!
Kamacho
 
In één uur ken dat onmooglyk zyn,
 
't Is veertien uuren veer.958
Sanche
 
Ik voel nog van de pyn.
 
Slae dood! myn heer, slae dood!
Don Quichot (met een verwoedheid)
 
Wel aan!
Kamacho
 
Ik zel dan vliegen!
960
Ik zel dan vliegen!960
Don Quichot
 
Schelm, gy moest ons niet bedriegen.
 
Ik zou u ....961
Kamacho
 
'k Vlieg terstond, hadie.
Don Quichot
 
Hem! kaerel! hem!
 
Waar loopt ge heene?
Kamacho
 
‘Och! och! wat bin ik in de klem.
Don Quichot
 
Waar wilt ge heene?963
Kamacho
 
Nae Tobozo.
Don Quichot
 
Wat voor parten!
 
Wat zoudt ge'er doen?964
Sanche
 
Wel, om een witte met een zwarten;
965
Niet anders als zyn gat te veegen an de poort.965
Kamacho
 
'k Zel al doen wat je wilt, Sinjeur, wees niet verstoort.
Don Quichot
 
Gy zult Dulcinea eerbiediglyk begroeten,
 
En kussen, als een slaaf, demoedig haare voeten,
 
En zeggen: schoonste vrouw, ik ben in 't open veld
970
Verwonnen, door den arm van uw' bedroefden held,
 
Die 't naare woud vervult, met zyn verliefde klagten:971
 
Om dat gy hem gestaag verbant uit uw' gedachten.
 
Zeg dat haar ridder van de droevige figuur,
 
Met groote smart verlangt naar dat gelukkig uur,
975
Wanneer hy in 't Paleis haar schoonheid zal aanschouwen.
Sanche
 
En vraeg 'er wanneer datze t'zaemen zullen trouwen.
Don Quichot
 
Zwyg rekel.
Sanche
 
Mondje toe, je hebt al weer verbeurd.
Don Quichot
 
Verhaal haar, hoe gy ziet dat haaren ridder treurt;
 
Bid dat het haar believe een lettertje te zenden,
980
Tot balsem voor myn quaal, en troost in myne elenden.
 
Wel aan, vlieg nu maar op; 'k verwagt van u terstond
 
Een heilzaame artseny voor myne minnewond.
Sanche
 
Zeg tovenaertje, heb je zulken mallemori,983
 
Om dat te onthouwen? 't is begut een hiele storie.984
985
Ei, zeg je les eens op.
Don Quichot
 
Zeg hebt ge my verstaan?
Kamacho
 
Ja, 'k moet in één uur tyds heel nae Tobozo gaen,
 
Om 'an de voeten van... van... van... een' slaaf te leggen;
 
En daer moet ik dan van een zek'ren balsem zeggen,
 
En van een droevige figuur of zulken brui;989
990
En dan hoe dat ik bin verwonnen van je lui.
Sanche
 
Dat is een kaerel van mall'morie; wie zou 't denken?
 
Maer apprepo; de helft van al wat ze 'an jou schenken,
 
Behalven slaegen?
Kamacho
 
Ja.

Vijfde tooneel

Kamacho (alleen)
 
Die ridder lykt wel mal;
 
De knecht niet minder; 't is een wongerlyk geval;
995
Ik was een tovenaer! ik zogt heur te bedriegen,
 
En moest in één uur tyds heel naer Tobozo vliegen!
 
't Is volk uit 't dolhuis die misschien zyn los 'eraekt.997
 
't Is wonger dat 't geregt hier van gien werk en maekt.
 
Toen zy me de eerste rais ontmoetten, leek 't wel scheeren.999
1000
Daer komt Bazilius. Wel wat of hem mag deeren?
 
Hy ziet gestadig om.

Zesde tooneel

Bazilius, Kamacho
Bazilius
 
Kamacho zyt gy daar?
Kamacho
 
't Is goed dat wy in 't end eens raeken by malkaêr,
 
Heb jy myn bruid hier flus niet in het bosch gesproken?1003
Bazilius
 
Hoe zo, Kamacho?1004
Kamacho
 
Zeg waer heb jy ze gestoken.
Bazilius
1005
Ik heb uw bruid van daag op deeze plaats gezien,
 
En de eer gehad van haar geluk en heil te biên;
 
Verblyd om dat zy zich met een van myne vrinden,
 
Daar ik u onder tel, door 't huwlyk zal verbinden.
Kamacho
 
ô Jonker 'k vrees jy bent maer op een ergjen uit.1009
1010
Ik heb gien zin in al dat wand'len van de bruid.
 
't Is gien fatzoen.
Bazilius
 
Dat moet gy aan haar zelf verklaaren,
 
En vinden middel om haar beter te bewaaren.1012
 
Gy hebt geen reden om van my jaloers te zyn;
 
Gy trouwt van daag met haar: dies heeft die zaak geen schyn.1014
Kamacho
1015
Wat zei ze teugen jou? eil wil het me vertellen.
Bazilius
 
Ik zal 't daarna wel doen, wil my niet langer quellen.
Kamacho
 
Gy komt te bruiloft?
Bazilius
 
Wis.
Kamacho
 
Hadie, 'k ben dan te vreên.

Zevende tooneel

Bazilius (alleen)
 
ô Hemel wat geluk, hy laat my hier alleen!
 
Nu zie ik haast een end van zorgen en verlangen;
1020
'k Zal nu Quiteria, myn tweede ziel, ontfangen!
 
Kamachoos rykdom geeft myn hart nu geen meer pyn,1021
 
Hy zal geen hinderpaal van myne liefde zyn.
 
En gy vermaaklyk bosch en groente, nooit volprezen,1023
 
Indien gy kennis droegt, gy zoudt getuigen weezen,1024
1025
Van al de vreugde, daar myn hart mede is vervuld,
 
Gy zoudt getuigen, hoe de liefde door geduld
 
Kan zegepraalen, en de fierste maagd verwinnen,1027
 
En doen, de dwing'landy ten spyt, de deugd beminnen.
 
En .... maar, daar koomt myn lief, zo vol bekoorlykheid.

Achtste tooneel

Bazilius, Quiteria
Bazilius
1030
Hoe dus Quiteria! hoe ziet gy dus beschreid!
 
't Is alles nu gereed: derhalven laat ons vlieden.
Quiteria
 
Neen laat ons blyven.1033
Bazilius
 
Weest getroost; wyl 't moet geschieden.
Quiteria
 
Ach lief, die vlucht, die vlucht spelt niet als ongeval!
 
Ik staa geheel bedeest; ik weet niet wat ik zal1034
1035
Of moet beginnen, ach!
Bazilius
 
Die zuchten, noch uw' traanen,
 
Zyn magtig ons den weg tot onze rust te baanen:1036
 
Onnutte zorgen, zyn geen midd'len om te ontvliên
 
Dat uitterste gevaar, 't geen wy voor oogen zien.
 
Wy hebben weinig tyds; ik bid wil u verkloeken.1039
Quiteria
1040
Hoe zoud' myn vader dees ligtvaerdigheid vervloeken.
 
My dunkt hy klaagt alreets: Helaas! myn eenig kind,
 
Zo eerbaar opgevoed, zo teêr van my bemind,
 
Heeft teffens eer en tucht, en deugd geheel verlaaten.1043
 
Hoe zou de gryze man, die my zo mint, my haaten;
1045
En steeds aanmerken als een schandvlek van 't geslacht.1045
Bazilius
 
Uw vader neemt op stam, noch afkomst, zelfs geen acht;1046
 
Vermits hy my beloofd, en dierbaar heeft gezworen,1047
 
Dat hy geen bruîgom had voor u, dan my verkooren.
 
Hy heeft Kamacho nu in myne plaats gesteld,
1050
Niets anders dan uit zucht tot dat vervloekte geld;
 
Op myn gedrag, of stam, weet hy het minst te zeggen;1051
 
Bemerk, en oordeel dan, hoe onze zaaken leggen.
 
Gy zyt ontschuldig: hy alleen, hy heeft de schuld;
 
Is hy in 't eerst verstoord, de tyd geev' hem geduld.
Quiteria
1055
Zyn schuld kan myne schande in 't allerminst afwassen.
Bazilius
 
Kom, vluchten wy, myn lief! 't is tyd, eer ze ons verrassen.
Quiteria
 
De min raadt dat ik vlucht, en de eer raadt dat ik blyf.

Negende tooneel

Bazilius, Quiteria.
Leontius, Pastoor (beluisteren hen ter zyde)
Bazilius
 
Beminnelyke vrouw, helaas! wat blyft gy styf1058
 
In 't opzet voor uwe eer. Bedenk, bedenk u nader;1059
1060
Is dan uw' minnaar u niet meerder dan uw' vader,
 
Zo gy hem waarlyk mint? 't verbond van man, en vrouw,
 
Eischt dat men de ouders moet......
Quiteria
 
Ik voel myn hart vol rouw,
 
De schaamte heeft reeds myn genegenheid verwonnen.
 
Neen, myn Bazilius, hier diende iets meer verzonnen:
1065
Het vluchten quetst myn eer, ik kies veel eer den dood.
Bazilius
 
Die eer! die eer! stelt ons voor veel gevaaren bloot.
 
Vaar wel dan, schoone! wyl gy de eer stelt boven 't minnen.
Quiteria
 
Ach! myn Bazilius, ach! wat wilt gy beginnen?
Bazilius
 
Myn dagen korten, met myn rampen en verdriet.1069
Quiteria
1070
Neen, neen, myn waarde vrind, indien gy my verliet,
 
Moest ik van daag in dat gehaate huw'lyk treeden.
 
'k Verlaat dan door den nood de kinderpligt, te vreeden1072
 
Om u te volgen, daar de hemel ons geleidt.1073
Leontius (stuit Bazilius en Quiteria, die weg willen gaan)
Leontius
 
Ontaarde dochter, die de schaamte en eerbaarheid,
1075
Uw' vader, en geslacht al teffens wilt ontvluchten.1075
 
Zyn dit uw' deugden? zeg, zyn dit de schoone vruchten,
 
Die ik verwagtte, van een dochter, opgevoed
 
Door zulk een moeder, die zo deugdzaam van gemoed,1078
 
Als wys en eerbaar was? ach! kan het moog'lyk weezen!
1080
Maar 't is uw schuld niet, neen, 'k had van u niet te vreezen;
 
Bazilius alleen is de oorzaak van dat stuk.1081
 
Verleider van myn kind, ô oorzaak van myn' druk;1082
 
Zeg, zeg, wat porde u aan, die misdaad te beginnen?1083
Bazilius
 
De zuiv're minnedrift, is meester van myn zinnen.
Leontius
1085
Hoe, uwe min, myn heer? uw min komt veel te laat,
 
Zy is eens anders bruid. ô Nooit gehoorde daad!
 
Dees linker wil een bruid van haaren bruîgom rooven.1087
 
Neen, kaalen edelman, vertrek! gy wordt verschoven.1088
Bazilius
 
Hoe! sart gy my myn heer? neem't my niet qualyk af,1089
1090
Al loopt myn moed wat hoog: gy handelt my zo straf,1090
 
Dat ik gedwongen ben uw valsheid aan te wyzen;
 
Zo groot een valsheid, dat elkeen u zal mispryzen.
 
'k Zeg dan het is myn bruid, die gy my nu ontrooft:
 
Gy weet dat gy my zelfs uw dochter hebt beloofd.1094
1095
Ik heb gelegenheid door u alleen gekregen1095
 
Om haar te dienen; en gy scheent my zo genegen,1096
 
Dat gy geen ogenblik kond' rusten zonder my;
 
Nu neemt gy, 't geen ge eerst gaaft; is dit geen schelmery?
Leontius
 
Gy waart uit reizen, 'k dagt dat gy nooit weêr zoudt keeren.
Bazilius
1100
Die uitvlucht is te kaal; dat kon myn zaak niet deeren,1100
 
Waart gy een man van woord; 't was voor een korten tyd.
 
Maar hier in toont gy klaar van welken aart gy zyt.
 
Het was voor my in 't eerst onmog'lyk te bedenken,
 
Waarom ge uw eenig kind, dat waarde pand, zoud schenken
1105
Aan zulk een lompen bloed, Kamacho, die niets weet,1105
 
Als van zyn boere werk, daar hy zyn tyd meê sleet.
 
Maar, toen ik hoorde van zyn aangeërfde schatten,
 
Kon ik de reden heel gemakkelyk bevatten:
 
't Is u om 't geld te doen. Het goud heeft u verblind:
1110
Daarom verraadt gy my, u zelven, en uw kind.
 
Waart gy haar vader niet, en grys, en oud van dagen,
 
'k Zou met het punt van myn rapier u reden vraagen
 
Van zulk een grooten hoon.
Leontius
 
Myn heer, het is my leet,
 
'k Beken ik had heel graag myn kind aan u besteed:1114
1115
Maar 'k zag 't wat dieper in; liet ik haar met u trouwen,1115
 
Ik wist geen middel om u beiden te onderhouwen.
Bazilius
 
Een man van dapperheid, geleerdheid, en vernuft,
 
Vindt middelen genoeg, terwyl een bloodaard suft,1118
 
En een onweetende geen raad vind voor zyn plaagen;
1120
Een moedelooze kan geen ongeluk verdraagen,
 
Het geen een moedige braaf onder de oogen ziet.1121
Leontius
 
De moed ontbloot van geld, agt al de waereld niet.1122
Bazilius
 
De moed, en deugd zyn steets geagt by alle wyzen.
Leontius
 
Het geld maakt gekken wys, die geld heeft hoort men pryzen.
Bazilius
1125
Een wys en dapper man zal leeven na zyn' dood.
Leontius
 
Dat geeft zyn huisgezin wel eer, maar zelden brood.
Bazilius
 
De wysheid stelt geen roem in geld, maar veel te weeten.
Leontius
 
De weetenschap is goed, indien me 'er van kan eeten.
Bazilius
 
Ik vrees nooit voor gebrek, ik voeg my naar myn' staat.
Leontius
1130
Dat's voor u zelven goed: maar voor myn dochter quaad.
Bazilius
 
Indien Kamacho eens zyn schatten moest verliezen,1131
 
Zeg, wel bedryf zou hy tot onderhoud verkiezen
 
Voor haar en 't huisgezin? hy moest weer aan den ploeg.
Leontius
 
't Kan niet geschieden, hy heeft geld en goeds genoeg.
Bazilius
1135
Het oorlog, het bedrog, en duizend ongelukken
 
Zyn magtig hem zyn geld (hoe hoog gy 't agt) te ontrukken.
Leontius
 
Pleit voor de weetenschap, die gy zo zeer bemint;
 
Myn kind word u ontzeid; de rykdom overwint.
Bazilius
 
Zo is hier dan voor my geen gunst van u te hoopen?
Pastoor
1140
Bazilius, de zaak is nu te ver verloopen.
Bazilius
 
Wat bitter vonnis, hoor ik, laas! uit uwen mond?
Pastoor
 
't Is alles nu gereed gemaakt, tot 't echtverbond;
 
Maar stel uw hart gerust, en hoop op 's hemels zegen,
 
Gy zult gelukkig zyn, en kunt door and're wegen,
1145
Als door dit huwelyk, eerlang tot eenen staat
 
Geraaken, die deez trouw in glans te boven gaat.
Bazilius
 
Leontius, gy zult uwe eeden dan verbreeken?
 
Ach! waar is grooter smaad, en ontrouw ooit gebleeken!
 
Vaar wel dan, waarde lief!
Quiteria
 
Ach! myn Bazilius!
1150
Vaar wel voor eeuwig, met deeze allerlaatste kus.

Tiende tooneel

Leontius, Quiteria, Pastoor
Leontius
 
ô Wrev'le dochter zocht gy ons aldus te ontkomen?1151
 
En waant gy, zo dit van Kamacho werd vernomen,
 
Dat hy u evenwel zal minnen? denk dat niet.
Pastoor
 
Myn heer, ik bid vergeef haar 't geen hier is geschied.
Leontius
1155
'k Staa in beraad of ik haar wil in 't klooster zenden.
Quiteria
 
't Gevalt my; 'k zal aldaar 't rampzalige leeven enden:
 
Want nu Bazilius voor altoos van my scheidt,
 
Bekoort my niemant meer. 'k Heb u vergeefs misleid,
 
Vergeefs voor u geveinsd Kamacho te beminnen;
1160
'k Zeg nu dat ik hem haat. Wel aan, wil maar beginnen
 
Met uwe strafheid, volg uw al te wrev'len moed.1161
 
Gedenk niet meer dat ik uw kind ben of uw bloed.
 
Het klooster kan my nu het aller best behaagen,
 
Alwaar ik tot myn dood vry zuchten mag, en klaagen.
Leontius
1165
Hou op van schreijen: want ik meen het niet myn kind,
 
Gy hebt een vader, die u op het teêrst bemint,
 
Ik zie myn misslag wel.
Quiteria
 
Ach! vader, wil dan maaken
 
Dat ik uit handen van Kamacho mag geraaken.
Leontius
 
Ik bid u veins myn kind; hy koomt daar ginder aan.
Quiteria
1170
‘ô Hemel wil my van dien bruidegom ontslaan!

Elfde tooneel

Kamacho, Leontius, Pastoor, Quiteria
Kamacho
 
Wel suikerdoosje, wel myn slokkertje, gans wongden!1171
 
Wat heb ik jou 'ezogt, eer ik jou heb 'evongden.
 
Hoe binje zo bedroefd, myn zoete lieve maeid?
 
Och, myn kokkinjebaerd! ik bidje, zeper, graeijd1174
1175
Tog nou niet meer: maer laet ongs liever iensjes dangsen.
 
Gut schoonvaer, dat je 't wist, ik heb zo veel te schrangsen,
 
Al hadje nou genooit 'et leger van Dikdalf1177
 
Mit al zyn soljers, 'k wed ze vraeten 't nog niet half,1178
 
Dat ik 'eried heb.1179
Leontius
 
Ja, ik wil u wel gelooven.
Kamacho
1180
Gut schoonvaêr, hadje maer iens an de veest 'esnooven1180
 
't Gebraed is ondieft murf, 'et smelt puur in je mongt.1181
 
Kom gaenwe, proef iens van myn starken ouwen hongd.1182

(Einde van 't tweede Bedryf)


Vorige Volgende

Over het gehele werk

landen