Spiegel aan de wand
(1969)–Olaf J. de Landell–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 53]
| |
Hier beneden is niets dan een ruime vestibule met een bank en een spiegel, die Ina's bleke, verbitterde trekken weergeeft. De rouge ligt als een los poeierig waas op de jukbeenderen. Haar ogen zijn een beetje rood. Moet ze nu al die treden beklimmen? Allemaal? - allemaal....? Ze zucht, recht haar rug en loopt de trap op. Het gaat niet vlug, maar haar houding verraadt niets. En het schiet toch gauwer op dan je denkt.... In de ontvangsalon staat directeur Berrends. Hij ziet haar en glimlacht en buigt. Het is zo aardig van hem, tegen haar te buigen, terwijl achter hem die rijke Engelse om de een of andere reden moeite doet, zijn aandacht te trekken. Ina kent Mrs. Carfew wel. Die is een paar malen in de zaak geweest om iets te kopen. Ze heeft een exquise smaak. Ja, voor Berrends schijnen er geen grote en kleine cliënten te zijn. Hij komt haar tegemoet met een vriendelijke blik in de ogen, 'n beetje bezorgd, wat haar hart verwarmt. ‘Hoe maakt u het?’ informeert hij. ‘Ik weet niet, of juffrouw Greta al vrij is. Wilt u een andere assistent of wacht u liever even?’ ‘Ik kan wel even wachten,’ antwoord Ina vaag glimlachend. Frank installeert haar in cabine 7 met een paar tijdschriften. Hij vindt haar uiterlijk niet in orde. Per slot heeft hij toch lange tijd medicijnen gestudeerd. Hij ziet de vale plekken bij de slapen en onder de ogen, en concludeert, dat ze zwanger is. Je weet als directeur van dit instituut veel; bijvoorbeeld, dat deze vrouw altijd in gezelschap van de jonge Rafen gezien werd. En enige dagen geleden zag je hier diezelfde vent met dat rijke meisje Daland. Misschien heeft Rafen iets ontdekt, en de kennis met juffrouw Lindes verbroken. Maar dan zou hij toch niet zo snel zijn hart aan een ander verliezen. En - 't is gek - juffrouw Lindes heeft zo'n sfeer om zich heen van grote reinheid.... Ja, eigenlijk stelde je je vroeger de maagd | |
[pagina 54]
| |
Maria zo voor, toen je op zondagsschool was.... ‘Wilt u een kopje thee?’ vraagt directeur Berrends. ‘Heel graag,’ zegt Ina. Dan sluit de deur en ze is even alleen. Het is geen rustige eenzaamheid, nu er elk ogenblik iemand binnen kan komen. Maar je kunt toch even jezelf zijn. Ze slaat werktuigelijk de bladen van de ‘Vogue’ om. Bob... dit had je toch kunnen voorkomen... dit... vanmiddag. Er klopt een dringende opstandigheid in Ina's hoofd, maar ze is te moe. Directeur Berrends brengt zelf het kopje thee; het staat op een zilveren blaadje, met een zilveren suikerpotje en melkkannetje, zodat ze zich bedienen kan. Frank is bezorgd over de uitdrukking in haar ogen. Maar wat kun je doen? - Hij zet het blad neer. ‘Heeft u misschien liever citroen in de thee?’ informeert hij, om zijn verblijf in de cabine even te rekken. ‘Dank u.’ Ze glimlacht automatisch. ‘Ik drink het altijd zonder iets.’ ‘De slanke lijn?’ raadt hij. ‘Ja.’ Hoelang zal haar slanke lijn nog duren? De kinine heeft geen succes gehad. - Dat ik ook niet beter op de hoogte ben, denkt Ina. Er is ook een koekje bij de thee. Ze neemt het kopje op. Terwijl ze haar lippen spitst om te drinken, beginnen ze opeens te trillen. Ze kan niet drinken. Onnozel houdt ze het dampende kopje bij haar bevende mond. Een traan pletst in de warme thee. Ina voelt een stekende pijn in de ogen: door haar tranen is de wimperverf opgelost. Ze zet het kopje snel neer en tast naar haar zakdoek. Doch reeds voelt zij in haar hand een stuk natte watten. Berrends' stem zegt zacht: ‘U bent oververmoeid, niet? U heeft teveel gewerkt....’ Ze knikt. Veegt de ogen af. Het steken houdt op. ‘Juffrouw Greta duurt erg lang,’ gaat Frank voort. ‘Ik zal es zien....’ | |
[pagina 55]
| |
Als Ina haar hoofd opheft, is ze weer alleen. Vóór haar staat een grote fles eau de Cologne. Frank is naar de personeelsafdeling gegaan. Hij hoopt, dat fröken Hannsen er is. Maar hij vindt alleen miss Anita. Die is wel wat frivool, maar onder de gegeven omstandigheden ook niet te versmaden als troosteres. Ze is vlot en hartelijk. ‘In cabine 7 zit mevrouw Lindes,’ zegt Frank. ‘Ben je vrij?’ ‘Yeah,’ antwoordt Anita opstaande. ‘Mevrau Hanc heeft afghephoned....’ ‘Ga jij dan naar 7,’ zegt Frank. ‘Pas een beetje op. Mrs. Lindes is tamelijk zenuwachtig. Ze huilt.’ ‘Heoilt?’ miss Anita moet even overdenken, wat dat betekent. ‘She's weeping,’ verklaart Berrends. ‘Poor girl,’ zegt Anita. Ze mikt haar kauwgummetje in de prullemand en rent naar de deur. ‘Anita.’ ‘Hm?’ ‘Als er iets is, bel je.’ ‘Yes, sir.’ Ze zoekt nog gauw in de rapporten. H, I, J, K, L. Lamerts, Lansbrug, Lettrade (van) Libbeling, Lindes. Ina Margaretha Lindes. O.K. - - Cabine 7 is net om de hoek. ‘Excuse mij, estoewblieft?’ zegt Anita beminnelijk. ‘Die cliënte van miss Greta is so langduring.... Mag ik u helpen?’ Ja, knikt Ina. Haar ogen zijn wat dik en vlekkerig. Ze zet het lege theekopje neer. ‘Geeft u me geen grote behandeling,’ vraagt ze, ‘Alleen iets verfrissends....’ Anita laat haar wat leunen; niet achteroverliggen. Zittende mensen huilen niet zo gauw als liggende. Haar handen zijn vlug en bedreven maar niet zacht. Want voorzichtige, tedere bewegingen werken op het gevoel. | |
[pagina 56]
| |
Ze reinigt de huid en legt dan een vochtige doek losjes op het gelaat. Onderwijl leest ze snel het rapport door. Ina Margaretha Lindes. Ongehuwd. Vak: mannequin. Leeftijd 26. Type, nerveus; geen groot uithoudingsvermogen; overgevoelig. Huid: snel geïrriteerd; poriën iets te groot; wangspier geneigd tot verslapping: neuslijnen. Laatste behandeling: 9 januari. Huid slap. Hormoonmassage. Goed succes. Melancholie. Anita neemt de doek weg. Maakt de huid nogeens schoon. Ja, de poriën zijn te groot. De hele indruk is tobberig en vermoeid. Zeker te lang gestaan. Ze maakt een special astringent met een beetje cooling en wat zuurstofdruppels er door. Nu moet de patiënte toch achterover liggen; maar dat hindert niet, want ze is nu genoeg gekalmeerd. Anita legt het papje op. Ook zij ziet de vlekken in het gezicht, en ook zij begrijpt enigszins de situatie. - En intussen ligt Ina daar en bijt de vernedering zich vast in haar hart. O, God - Bob, dit had nooit mogen gebeuren.... Bob wist, dat ze vanmorgen alleen was; dat de andere mannequins voor de nieuwe voorjaarscollectie moesten passen. En nu kwam hij daar binnen.... met dat meisje Daland.... Dat oppervlakkige schaap, dat niets scheen te weten.. ‘Dag juffrouw, - ja een paar avondjurkjes. Iets fleurigs. Ken je de juffrouw, Bob? Jà - wat leuk! Brengt 'ie u de klanten altijd aan, juffrouw? Hahaha! Gemeen van me, hè, om u zo te laten blozen? Pas maar op met meneer Rafen, want die doet allemaal onvermoede dingen....’ Ina wist toen opeens geen houding meer. Bob grinnikte zo schaapachtig. Hij zei niet eenmaal ‘Ina’. Deed hij dat, om haar niet te compromitteren of....? Ze had hem al sedert zes dagen niet gezien. Ze glimlachte en boog. Bood stoelen aan. Verontschuldigde de afwezige andere meisjes.... | |
[pagina 57]
| |
‘Het is zo druk op het ogenblik.... de directrice is juist in conferentie.... Vindt u goed, dat ik u alleen help? Heeft u even tijd -?’ ‘Doet u 't maar op uw gemak,’ zei dat meisje. ‘We hebben geen haast.’ We.... Ze had inderdaad geen haast. Achtentwintig japonnen had ze zich laten tonen. Drie had Ina nogeens aan moeten trekken. Iedere japon betekende ongeveer vijftig meter lopen: van de kleedkamer naar het zaaltje, het hele zaaltje rond, dwars er door. Stilstaan. Draaien. Vooral niet vlug. Bijzonderheden van de creaties tonen. Doorlopen. Weer stilstaan, draaien. Terug naar de kleedkamer. Telkens het haar opkammen, als het wat in de war raakte van het verkleden. Gezicht poederen. Andere schoenen, andere bijoux. Het was nu eenmaal haar vak.... je went aan alles.... maar dit.... Als ze wegging of binnenkwam had ze achter de gesloten portières de twee in de gemakkelijke oud-gouden stoelen horen lachen, kinderlijk vermaakt om de namen van japonnen: Dreamland, Extase qui tue, Désir, Baiser d'amour, Que voudrais-tu? Af ter the question, Invitation. Aldoor had in Ina de angst geleefd.... Ze wilde niets laten merken. Ze zweefde de zaal door, glimlachend, elegant; een buigzame gestalte vol lenige uitdaging en harmonie. Elke beweging was verantwoord; training van jaren. Niet voor niets was ze de eerste mannequin van deze zaak. Lang geleden, toen ze Bob pas kende, had ze eens gezegd: ‘Beloof me, dat je nooit naar een show komt, als ik er werk. Ik zou 't niet kunnen verdragen.’ Hij was toen zo verliefd geweest, dat ze hem tot de malste dingen in staat achtte. En nu had hij daar gezeten, met dat meisje. Ach, het schrijnende leed van die een-en-dertig kruisgangen, vol schoonheid en gratie volbracht, terwijl in haar keel de angst trok en zwoegde, omdat haar figuur onder | |
[pagina 58]
| |
de uitdagende dunne stoffen misschien niet meer onberispelijk zou zijn. De geraffineerde snit van één creatie kon iets verraden.... De schaamte van een armzalig, nauwelijks-gewild moederschap onder hun ogen. Dat je dan spreken kon, en glimlachen. Dat je je zelfs niet vergiste met sieraden.... Dat je niet neerviel. - De keuze werd bepaald op een ijl geel toiletje. ‘Gloire d'or’ heette het, wat het meisje Daland weer een lachbui bezorgde. ‘Gloire d'or,’ hijgde ze. Bob grinnikte. En Ina had er rechtop bij gestaan, glimlachend, haar gezicht een geschilderd ambtsmasker. Het lachen had haar niet gebroken. Het had haar gebogen; verbogen. Ze voelde een sidderende pijn door haar hele lichaam trekken en dacht, dat ze oud was, en reddeloos zou voortleven, zonder ooit te sterven, steeds dragende dit oneindige ogenblik waarin alles brak, behalve het leven. En zo sterk was haar gewoonte-beheersing, dat ze kalm naam en adres van de cliënte noteerde.... Bij de deur had het meisje omgekeken. En die éne blik had haar verteld, dat er niet veel geheimen bestonden tussen twee vrouwen, die om een man streden. Toen had ze de vrolijkheid begrepen, om dat ‘Gloire d'or’. Daarna - - van daarna was een grote bruisende diepte in haar herinnering. Een afschuwelijke zwaaiende draaiende duizeling, die afknapte, toen de stem van de directrice zei: ‘Kind - - wat is er in Godsnaam?! Inal Kind.... wat hèb je?!....’ De oudere vrouw was erg onthutst geweest, alleen, omdat ze daar zo stond in haar ‘Gloire d'or’. - Ze had haar wijn gegeven en angstig geïnformeerd.... Ina had niet gehuild. Oh, nee. Ze was gaan zitten op een van de vergulde tabouretjes. Had ze gesproken? - Mevrouw had haar vrij gegeven en naar huis gestuurd. Of ze een meisje mee wilde hebben? | |
[pagina 59]
| |
Nee. Mevrouw was heel vriendelijk, maar ze was liever alleen Buiten gekomen had ze eerst wat gelopen, doch opeens kon ze niet meer, en was toen maar naar het ‘Bella Monica’ gegaan. Wat was er gebeurd? - - Nu zou ze Bob nooit weerzien. Nooit weer zijn haar strelen, nooit weer.... - Het was geen louter physieke genegenheid. Ze begreep hem. De moeder in haar had zich gehecht aan 't kind in hem. En dit kind.... dit kind - - ‘O, u is zeer nerveus, is u niet?’ zegt Anita vriendelijk. ‘What is gebeurd met uw?’ Ze verwijdert de ingedroogde massa van Ina's gelaat. Nu zijn haar bewegingen toch voorzichtig en liefderijk. Hier helpt immers geen kalmeren? Het hele lichaam van de patiënte trilt. Als ze maar eens goed uithuilde. Doch dat mag ook weer niet te hardop; de wanden tussen de cabines zijn niet helemáál geluiddicht. Nogmaals informeert zij: ‘What is gebeurd met uw?’ ‘Niets,’ antwoordt de patiënte strak. Miss Anita draait de verlichting uit, op een enkele kleine lamp na. Ze roert in de kom met overgebleven astringent, alsof het wonder wat is. ‘Rust u maar lekker uit,’ zegt ze. Er komt geen antwoord. Toch drukt de stilte niet; ze is levend en wijd-open, alsof ze een groot geheim baren zal. Anita roert en roert maar. Hoe kan Ina haar vertellen van Bob en dat meisje? - Wat voor hulp kan Anita daarbij geven? Zulke dingen moet ieder alleen dragen en tot het einde toe beleven. En zeggen niet de wijsgeren, dat we ons dan sterker en gelouterd zullen voelen? We zullen er dan boven staan. Zo zul je stap voor stap boven alles leren staan, tot je boven het hele leven staat, en het vaarwel zegt. Maar dat is nog zo'n lange weg.... Brengt iemand hem ten einde?.... Alleen? - | |
[pagina 60]
| |
Ina schaamt zich, tegenover het ongeboren kind, dat zij niets anders te bieden heeft dan haar moederliefde en een schamel medelijden. Ze schaamt zich, omdat ze het heeft willen vernietigen als een onrein gezwel, als iets ongewensts, terwijl de natuur sterker was dan haar verdelgingsmiddelen. Maar - haar werk - en de toekomst van dit kind.... een buitenechtelijk kind van een mannequin.... ‘Ik verwacht een kind,’ zegt ze hees. Nu heeft de stilte dan haar geheim gebaard. En wat een schrijnend wee ligt er niet in de halfgefluisterde bekentenis. ‘Ik kan geen kind hebben,’ voegt Ina erbij. Ze is te uitgeput om heftig te zijn. Ze weet niet eens, waarom ze het zegt. Anita houdt op met roeren. Ze kijkt ernstig naar de vrouw op de ligstoel. Ze denkt: zo gaat het zo dikwijls - In haar ogen ligt een vraag, die onuitgesproken blijft. ‘Ik heb....’ begint de patiënte. ‘Ja....?’ zegt Anita. ‘Ik begrijp dat wel....’ ‘Ik vind het zo gemeen,’ fluistert Ina gebroken. ‘Ik kan daar niet mee doorgaan....’ ‘Come on,’ zegt Anita. ‘U niet?’ vraagt de patiënte. Haar blikken smeken, dat Anita ontkennen zal. - ‘Nee,’ antwoordt Anita rustig. ‘Uw werk.... Heeft u de middelen om dat kind groot te brengen? Wat voor leven zal het hebben tussen - - andere kinderen?’ Ze is kernachtig. Ze spreekt alles, wat Ina dacht, rondweg uit. ‘Liefde is heel mooi,’ gaat ze door, ‘maar er kunnen dingen gebeuren, die alles veranderen. En dan moet je de situatie ook onder ogen durven zien. Daar ben je mens voor.’ Ina glimlacht even. ‘Is de consequentie niet, dat ik het kind moet aanvaarden?’ vraagt ze bitter. ‘Nee,’ werpt de assistente tegen. ‘Als u rijk was, ja. Ik heb geen medelijden met u. Iedere vrouw, die een man bemint, en.... eh - zich aan hem onderwerpt, weet, wat dat. voor gevolgen hebben kan. Ik heb medelijden met het | |
[pagina 61]
| |
kind, dat schuldeloos is, en niets van het leven heeft te verwachten.’ Anita is sterk. Haar redenering is voor Ina onweerlegbaar. ‘Ja, maar wat....?’ vraagt Ina. Tussen hen weeft het vertrouwen zijn spoorloze band. Miss Anita's stem is zacht doch zeer beslist, als ze antwoord geeft. Ze draait één narcislamp aan en begint met een lichte klopmassage. Daarna spreken ze over andere dingen. Ina is rustig. |
|