Limburgiana

[p. 186]

XV.
Inkwartiering.

Een blijde, levendige vroolijkheid bij de jonge schoonen van Roosdaal!

Weer zullen door ‘het volk’ manoeuvres gehouden worden in de omstreken van hun dorp; weer zal de inkwartiering komen; weer, evenals voor enkelen jaren, zullen door de heuvelen worden geëchood de onschuldige, niets rakende schoten uit geweren en kanonnen, en eveneens de schuldige harten treffende lach der jonge krijgers; weer zullen de jeugdige maagden in bewondering gadeslaan den stoeren moed, den sluwen list der aanvallers en verdedigers, voorthollend over kale stoppelvelden den gewissen schijndood te gemoet, onder de muziek van het kanongebulder, en des avonds zullen zij dansen met vijanden

[p. 187]

en vrienden van vaderlandschen bodem op de tonen van een harmonica of van een kriskrassende viool. In hun beeldrijken geest aanschouwen ze reeds de helden, die hunne gasten zullen zijn gedurende die feestdagen: flinke, kranige jeugdkerels met glundere oogen en puntgeknevelde lippen; dan plots wreed verstoord hunne fantasiën door de luide knorstem van den vader, ‘woeveur dat die kerels weer de boel mooste komme opvrete, dat et e schandaol, e gemein schandaol waor.’

En als een der dochteren schuchter, met verlegen stem, hem onder het oog brengt, dat heer d'r toch veur betaold woort, dan met op het tafelblad beukenden vuistslag: waat, betaole, betaole, die onnuuzele zestig cents, dè luizige mark, es ze dich veur minstens drei frank opvrete mit hun oetgerammelde preien; dat ze hun vas en zeker minstens veertien daag höbbe laote vaste um zich bie hun de boek te laote volstoppe en.... woeveur, woeveur, heer zou wel ins wille weite woeveur dat deene moot, dat verscheete van al dat polver, veur doezende en doezende francs, zonder dat er ouch nog mer eine piot ene korrel schroot in z'n bats¹⁾

1) Dij.

[p. 188]

kreeg - niks anders es flauwe kul, een keenderechtig speul, en dao doen zich auw kerels mit gries haor en knievels aon mit, kernels en generaols of wie dat tuug hèt.... 't waos um te lache, um zich kapot te lache es et neet zoe triestig waor, want noe wiste ze mitein ouch woe de cents bleve, die's te noblentz-coblentz eedere maond nao den ontvänger has te bringe, es te dich ten minste neet d'n boel onder de vot¹⁾ wous laote verkoupe - schandaol, schandaol en nog ins schandaol,’ en ieder schandaal met hernieuwden vuistslag bezegeld.

‘Mè vader,’ weer een der schoonen, angstlispelend, ‘es geer ze absoluut neet bei uch in hoes wilt höbbe, dan kint geer ze toch urgens anders onder daak bringe: ich höb gehuurd, dat Kwoib Hermans 't veur twie mark de maan deit.’

‘Waat, waat.... twie mark.... ich zal de kèl, dè schinnaos, dè aofzetter, veur eedere piot en veur eedere daag ene mark in z'n tes duië; meinste noe dat ich gek, stapelgek bin gewore?’

‘Me.... es ze uch noe toch veur drei francs opete....’

‘Halt dien moul, doe niksnut, en gang d'n

1) Billen.

[p. 189]

neere keere.¹⁾ dan deiste beter es al die onzin oet te sloon, en dich ouch,’ tot andere pruttelende dochter, ‘gank de keui melleke; geer maakt mich laam mit eur geklets en schele wauwel.’

Ook bij Huibers een raaswoede bij het vernemen van 't weder te verwachten krijgsspel in onze grensstreek, een toorn, echter niet met krachtwoorden en vloeken geuit, ‘dao kaom er geine fetsch wijer mit, dat gaof allemaol niks,’ zooals de voor zijn sluwheid en gierigheid alom bekende boer overwoog.

‘Mer zich schtil hauwe, da's veul beter; heer zou er ins mit z'n vrouw euver prakkezeere, die waas pront zoe gescheidt es heer, en die weerp 't geld ouch neet 't vinster oet, die dreijde ene cent ouch dreimaol um, veurdat ze n'em oetgaof - dat waos ouch de inzige maneer um veuroet te komme, ins get in 't laoke te legke veur d'n aaien daag.’

Zwijgstil zitten ze over elkaar, de vrek en z'n Katrien.

‘Jè, waat zouë ze doen um dat gespuus oet het hoes te hauwe, die opvreters.’

‘Es ich ins zag, dat ich krank, miserabel

1) Het voorportaal bezemen.

[p. 190]

krank waor,’ geeft de boerin in overweging.

‘Mè, dat gief niks, absoluut niks,’ verzekert hij, ‘de wets toch wel, dat er altied e paar van die kerels veuroet komme um alles te inspecteere; die zouë natuurlik e dokter hole um dich te onderzeuke en de zuus d'r nog al krenkelik oet, doe mit dien drei en negentig kilo, nog veer kilo mie es eus verke.’

‘Da's woer, dao höbs te geliek in, dus dao neet mie vaan.... es veer dan ins zagte, dat de keenjer de mazele hauwe, dat er zoeveul es besmettelijke ziekte in hoes waos.’

‘Niks, niks, dat zien de dokters ouch wel, dat et neet woer is.’

‘Of mond- en klauwzeer in de stal of trichinen bie de verkes’.

‘Ouch neet, ouch neet’.

‘Dat de hond dol waor gewore: 't zal ze misschien bang maoke’.

‘Nein, nein, da's allemaol niks weerd; zoe gemekekelik laote ze zich neet kulle’.

‘Dan weit ich niks mie, dan moos dich mer get prakkezeere, dao moot get op gevonde were, want dat zek ich dich, maan, ich wil geinen inzige van dat soldaotegetuug in hoes hôbbe - 't

[p. 191]

zou get schoens zien, veer spaore et us oet ooze mond en dan zouë die vrem preiën et us komme opvrete - noets, noets van z'n leve’.

‘Gelkiek höbs te, ich bin gans mit dich einverstande.... mè wach ins get, dao höb ich get, Jummig Marante, da's en good idée’.

‘Waat, waat?’

‘De spraoks zoe metein van krank zien en van keender.... es veer ins zagte, da's te in 't keenderbed laogs, ich höb wel ins gehuurd dat woe e kraomvrouw is dat dao gei inkwartiering kump.’

‘Zek is dat noe dat schoen idée: dat heijs te ouch wel veur dich könne hauwe; ich krijg dich dao e keend, zoe flble fors in e paar weke tied - laot nao dich kieke, gek da's te bös.’

‘De versteis mich neet vrouw; ich zek hun dat mèr’.

‘Jao, dat zulle ze dich mer direk zoe geluive, dao höbs dich nog al e gezich veur’.

‘Ze hoove mich neet te geluive; veer zulle het hun tuine’.

‘Waat tuine?’

‘Wel et keend’.

‘Zek, belazer dich noe wee's te wèls, mè mich neet’.

[p. 192]

‘Huur noe toch ins vrouw, waat ich gedach höb: zoe gauw es die rangeerders, of wie die kèrels heite, in Roosdaal komme, geis dich in bed ligke en dan ligke veer eus jongste neve dich.’

‘Och loup nao de weerlich, mit dee onzin, die lui zulle neet zien, dat e keend van twie en e haaf jaor neet pas gebore is!’

Ze moote n'et ouch neet zien; veer ligke n'et good onder de dekens, de trèks em 't mutske good euver de kop, deis ter nog e voile of zoe get veur en dan zekke veer em, dat et zich good moot stil hauwe - 't is e schlum keend oos Wullemke’.

‘Dat is et’, de moeder in fleren trots.

‘Noe dan, woeveur zou et dan neet lukke?’

‘Afijn, 't is te probeere’.

Enkele weken later verschijnt werkelijk de commissie, belast met de zorgen voor de inkwartiering in Roosdaal, met vriendelijke pretlachjes welkom geheeten door de tallooze buitenmeisjes, die met vluchtige fluisterstemmen, met vertrouwelijke knipoogjes vragen: ‘zekt hiere, schikt us, es uch bleef, get kwieke, fideele jongens, toer.’

Minder gul, minder hartelijk ontvangen door de vaders, die brompruttelend verzoeken: ‘er hun toch neet te veul te schikken, dat gei

[p. 193]

laots genog hauwe weer um ze good te ligke.

Een buitengewoon vriendelijk onthaal daarentegen bij Huibers:

‘'t Speet em toch zoe kolossaal, dat heer deez kier de hiere neet van deens kos zien; 't waore toch zoe'n charmante jongens gewees, die er de veurige kier had gehad, toen ouch de manoeuvres hei gewees waore; z'n vrouw waos gek, stapelgek op hun gewés en zou ze met et groetste plezeer van de wereld weer bei zich höbbe, mè ongelukkig 't ging neet, 't waos veur deez kier onmeugelik; z'n vrouw laog jus in 't kinderbed, die zou dus neet veur de braof jonges könne zörge - de hiere waore zeker ouch getrouwd, die wiste zeker ouch, dat et zonder vrouw neet ging.

‘Is et al lang geleije’, vraagt een der heeren, toevallig een Limburger.

‘Gisteren hiere, gisteren aovend um karteer veur ach - gelukkig is alles good gegange, zoe gezond es ene vusch; ze heet al twie teleure sop op en e ganse berg zoermoes mit spek - moot ze ins zien hiere, geneert uch neet, geer zeet toch zeker ouch getrouwd; 't zal heur plezeer doen; ze is raozend dol op 't militaire volk’, en met zachte, aanmoedigende duwtjes stoot hij

[p. 194]

zijn bezoekers binnen het aangrenzend vertrek - ‘Ze mooste zich zelvers ouch euvertuuge, dat heer de woerheid zag, dan koste ze mitein ins zeen waat veur een monter wief er hauw en waat veur een flink kinneke ze heum hauw gegeve.... es 't ten minste neet sleep.’

Werkelijk een kranige vrouw onder de propere heldere lakens, die vriendelijk den gasten toeknikt; naast haar het één-dag-wicht zorgvuldig gewikkeld in luiers en windselen, het gezichtje door dichten sluier bedekt.

‘Proficiat, Madame’, begint de Limburger officier, 't heet uch gei koed gedoon, wie ich zeen.’

‘Goddank neet, menier.’

‘En wie hèt et kinneke?’’

Toen het mirakel, het wonder: een schraal stemmetje, dat piept uit de windselen van onder den sluier: ‘ich heit Ullemke.’

Huibers en zijn vrouw plots krijtwit van geweldigen schrik, de heeren vuurrood van onbedaarlijk lachen.

Wullemke kreeg later klappen, Huibers dubbele inkwartiering.