Logo DBNL
Limburgiana (1914)

Limburgiana

(1914)–L.H.J. Lamberts Hurrelbrinck–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

XIV.
Getuigen.

Musik, die Harmonie der Seele!.... jawel, nergens meer dissonanten, meer disharmonie, dan tusschen de beoefenaars der Harmonie.

De groote mannen, de maestro's, de roemvol befaamde componisten verkonden hun denken over de zielewerken hunner kunstbroeders in welwillende, vergoelijkende critieken, waarin niettemin elke regel, elk woord getuigt van klein, waardeloos vinden, van diep medelijden; de beoefenaars, de uitvoerders der meesterwerken uiten hun voelen, wanneer genoemd wordt de naam van een hunner collegas door een smalenden, nauw merkbaren lippentrek, door een minachtend schouderophalen.

Geheel anders op onze Limburgsche dorpen;

daar immer open, onomwonden de strijd tusschen de leden der verschillende harmonieën of muziekgezelschappen, een woest, woedend gevecht, bijna immer gevoerd des Zondagsavonds in de eene of andere herberg, aanvangend met door luide schreeuw-stemmen verkonde verzekeringen, dat 't wedijverend gezelschap ‘miserabel gespeuld hauw’, of ‘dat ze gezongen hadde zoe valsch es 'n kat’. Dan een schelden, een bekvechten tusschen de spelers onderling, ras gevolgd door uitdagingen met dreigend opgeheven vuisten, eindelijk een doffe slag en schier op het zelfde oogenblik een kluwe van menschenlijven met hamerende armen, heen en weer zeilend door het vertrek; in een hoek het houtgekraak van een stukgetrapten stoel, het glasgerinkel van de verbrijzelde lamp, gepaard met donderbassende vloeken der vechtenden en schrille gilkreten der vrouwen. Eindelijk, na geruime poos, witte strepen glimmend in de duisternis, de tressen der maréchaussées, door een der vrouwen gehaald ter beëindiging van den harmonie-oorlog.

Werkelijk, bij hun verschijnen het einde van den strijd; geen getier, geraas, gekrijsch meer; de zooeven krampachtig gebalde, in de lucht

zwaaiende vuisten nu losvingerig diep in de zakken; eenige die zich hebben laten vallen op de enkele niet vernielde stoelen, rustig met beenen languit neerzittend aan de gedurende den veldslag tegen de hoekwanden geschoven tafels; anderen, die klein zich bukkend, gevlucht zijn door een achterdeur naar buiten, nu als nieuwsgierig belangstellenden voor de deur van het huis, elkaar verwonderend vragend, ‘wat dao toch binne gebörd zou könne zien’. In het zwart duistere lokaal zelf, een doodstilte als in een kerk; een zonder woorden afgesproken wapenstilstand tusschen de verschillende harmonieërs, een zwijgend, zich verbroederen tegen den gemeenschappelijken vijand; ‘niks zekke, zich neet verraoje’ is het algemeen parool, niet uitgesproken.

‘Steek de lamp aan, Madame’, plots de stem van den gehaalden wachtmeester, kenbaar aan het in het Hollandsch gegeven bevel.

‘ Jè.... de lamp.... de lamp zekt geer.... die is kapot.’

‘Dan steek je maar een nieuwe aan: je zult toch nog wel een andere lamp in huis hebben?’

‘Nein, wachtmeister, ich höb gein andere’.

‘En hierboven brandt licht, zooals ik gezien heb’.

‘Jè, dè is neet van us, dè is van d'n commensaal’.

‘Dan ga je die maar halen’.

‘Jè, ich weit neet of er dat zal goodvinde’.

‘Je kunt het hem in elk geval gaan vragen’.

‘Ich geluif neet dat er thoes is’.

‘O zoo, geloof je dat.... och Willems’, tot een zijner ondergeschikten, ‘ga jij eens even die lamp boven halen, de juffrouw zal wel zoo goed zijn om je den weg te wijzen’.

‘Best, wachtmeester’.

Weer enkelen, die trachten weg te sluipen, weerhouden echter door de gewapende machthebbers.

‘Mè ich moot nao hoes’, een hunner, ‘mien vrouw zit op mich te wachten, die kin neet slaope, es ich neet bei heur bin, en ze hauw jus vandaog zoe'n miserabele koppien’.

‘Dan had jij beter gedaan bij haar te blijven; zij heeft al zoo lang gewacht; 't zal er nu niet op aan komen of het nog een beetje langer duurt.’

‘Terug jij!’ tot een ander, ook schuifelend naar den uitgang.

‘ Jè mè, ich moot 't voor veur de verkes goon

veerdig maoke, anders höbbe die mörge vreug niks te vrete’.

‘Dan vrete ze maar wat later’.

Inmiddels is de maréchaussée teruggekeerd met de lamp van den commensaal.

Tal van oogen, streep klein, diep liggend onder de dikgezwollen kwabben, als gleuven in een kussen; lange bloedstreepen, druppende omlaag uit neusgaten en roode wonde plekken, waarin vastgekleefd breede haarvlokken; lippen hoog opgezwollen boven beweegbare tanden; kragen, dassen als vodderafelen om de door nagels opengescheurde halzen; de hobbelige leemen vloer een zaaiveld van ingedrukte hoeden; geen knoop meer aan een jas; stuk getrapte stoelen en tafels als knibbelspel op den bodem; onder den balk, waar straks de lamp hing en op het buffet een puinhoop van glasscherven.

‘Jelui hebt hier aardig huisgehouden,’ meent de wachtmeester, ‘kastelein, wat is hier gebeurd?’

‘Waat zal ich uch daovan zekke, wachtmeister, de lui waore zoe'n bitteke aon 't redeneere euver muziek; ich waor jus e glaas beer aon 't inschin-ke; dao hauw ich al mien attentie bij om te zörge, dat et good vol waor zonder te veul schoem,

toen ich op ins dao get huurde es ene schlaag.’

‘En wie heeft die slag gegeven?’

‘Dat zou ich uch neet precies könne zekke; ich höb uch jao gezag, dat ich al mien attentie hauw bei 't inschinke van 't beer.’

‘Dus jij weet niets?’

‘Absoluut niks, wachmeister; ich maag de bubblezenis kriege es ich urgens van aof weit; ich zou et uch anders toch wel zekke; dao kint geer mich genog veur.’

‘Ja, daar ken ik je genoeg voor; we zullen eens zien of je voor de Rechtbank ook niets weet -denk d'raan: er staat zes jaar op een valschen eed.’

‘Moot ich dan duks zweere, dat ich et wel weit, es ich toch niks gezeen höb, es ich al mien attentie hauw bei 't beer inschinke; ich höb gèr, dat mien klante content euver mich zien.’

‘Jawel, jawel, dat liedje kennen we’ - ‘en jij, Hamers, wie heeft jou dien slag op het oog gegeven?’

‘Dat weit ich neet, wachmeister.’

‘Zoo, weet jij dat niet - hoe ben jij er dan aan gekomen?’

‘Dat zal ich uch ins vertelle; veer redeneerde zoe get euver muziek, die schoen kuns, en toen

zag ich, dat er bij de lui van Polyhymnia - ich bin van Euterpe, zeet geer - gein inzige waor dè de dreidobbel gestriepte C oet volle boors kos zinge, wie ich. Koelik hauw ich dat gezag, dao veul ich mich ene slaag tegen m'ne kop, dat m'n oug vuur piste.’

‘Wel, wel, piste jouw oog vuur, en je weet niet, wie je dat vuurpissen geleverd heeft??’

‘Wie wil ich dat noe weite, es die van Polyhymnia allemaol veur mich stonge?’

‘Dus dan is het er toch een van Polyhymnia geweest?’

‘Dat kin ich neet absoluut zeker zekke, e paar van Euterpe stonge er ouch tusse.’

‘Maar die zullen het toch niet gedaan hebben, je eigen kameraden.’

‘Me kin noets weite, wachmeister; dao könne ouch wel e paar jaloeze tusse zien, want ich höb e mirabilant schoen stum, al zek ich et zelvers. Wil ich uch ins get veurzinge?’

‘Geen gekheid, hè, ik sta hier niet om door jou voor den mal gehouden te worden; dus jij beweert, dat je niet weet wie je geslagen heeft?’

‘Ich wou, dat ich em kos, dè gemeine onnut, det kernalietuug, dat loeder; ich verassereer uch,

det ich em mit et groetste plezeer veur e paar jaor nao de Minderbroodersberg1) leet bringe, mè.... ich durf mien conscientie neet bezwoere mit cassueel ene onschuldige d'r in te laote dreije.’

‘Dus jij houdt vol, dat jij absoluut niets weet?’

‘Es ich get wis, zou ich et uch wel zekke, al waor et allein um dè gemeine duppeschurger logies in 't Hotel de ‘Houten Lepel’ te bezörge, zoe'ne niksnut, dè neet ins de dreidubbel gestriepte C kin zinge.’

‘Hoe weet jij dat-als jij niet weet wie het is?’

‘Da's nog al duudelik, omdet ich de inzige bin, dee et kin.’

‘Wacht maar, wij spreken elkaar wel nader voor de Rechtbank - en jij, Crapels, hoe ben jij aan de wonde in je nek gekomen; 't lijkt wel een snee met een mes?’

‘Es ich dat wis, dan gaof ich nog gèr 'n tournée, wie groet de compenie ouch zou zien.’

‘Vertel dan eens hoe je er aan gekomen bent.’

‘Gèr, es ich uch daomit plezeer kin doen; ich zaat mit Hameleers dao aon 't taofelke, dat dao gestande heet; ich zag toe tegen men kameraod, dat et dit jaor e good jaor veur de eereppel zou

zien; toer1) Hameleers, höb ich dat neet tegen dich gezag?’

‘Ik spreek met ‘jou’ en niet met Hameleers,’ zegt de dienaar der gerechtigheid, ruw barsch, ‘je hoeft hem niet wijs te maken, wat hij straks te vertellen heeft.’

‘Ich maak hem niks wies, wachmeister; ich spreek de woerheid zoe es mien geweente is - vraog et mer aon de pastoer of ich neet altied de woerheid zek.’

‘De pastoor heeft hier niets te maken, laat die er asjeblieft buiten.’

‘Good, good, wie geer et höbbe wilt; ich zag dan tege Hameleers: 't zal good zien mit de eereppel, besunders de Magnum bonum en ouch de Corona mit die klein witte blömkes, wie geer wit, wachmeister, belaof veul....’

‘Verder, verder, hoe ben je aan die snee in je hals gekomen?’

‘Wie wel ich dat noe weite, ich höb toch gein ouge op miene ruk.’

‘Dus je weigert om te zeggen wie dat gedaan heeft?’

‘Weigere, weigere, gei kwestie van weigere, mè es ich et noe toch neet weit.’

‘Goed, goed, wacht maar, jouw dag komt ook.’

‘En jij Wingen, jij bent ook verwond.’

‘Ich höb niks gezeen, niks, ich weit absoluut niks,’ met ratelenden vloed; ‘ich waor pront effekes nao achteren gegoon, en toe ich trukkaom waor et pikkeduuster; me kos gei hand veur ouge zien, pront of de zonneklips weer aon de gank waor.... toe veul ich op ins, dat eemes mich op mien gezich kietelde, mè wee dè schinnaos gewees is - maok dat mer ins oet in de donkerte.’

‘Jij weet derhalve ook al niets, jelui weet zeker geen van allen iets?’

‘Nein, nein,’ algemeene instemming.

‘En jij, Marieke,’ tot de dochter van den kastelein, ‘jij moet toch wel wat gezien of gehoord hebben, anders was jij ons toch niet komen halen.’

Booze blikken uit de enkele nog niet geheel gesloten oogen, nog niet geheel verborgen achter de vleeschwallen, dreigende waarschuwingen zonder woorden geuit, niettemin duidelijk verstaanbaar.

‘Jè, ich bin uch komme holen, da's woer, wachmeister....

‘Waarvoor dan?’

‘Umdet ze et neet gansch mitein ins waore, dao waor zoe get es e bitteke verschil van opinie.’

‘En ben je daarvoor bij ons gekomen, om ons dat te komen vertellen?’

‘Nein.... neet allein daoveur.’

‘Waarvoor dan nog meer?’

‘Jè, ze höbbe zich ouch zoe'n bitteke geklop.’

‘Ziezoo, dat is toch al een stap verder; vertel me nu ook wie zich alzoo heeft geklopt.’

‘Dat zou ich uch neet könne zekke; ze stonge allemaol ongerein; 't waor pront zoe get es ene misthoup en ze keekden allemaol es mager verkes.’

‘Dus jij hebt niets gehoord van de hooge C en de Magnum Bonum en de Corona?’

‘Det rappeleer ich mich neet; ich höb neet geluusterd; ich höb gei interesse in de hoege c.’

‘Van de ruzie zelve heb je dus niets gezien?’

‘Nein, wachmeister, da's nog al dudelik, det sprik es e book; ich bin ommers vortgeloupe nao uch tou, toe et zou beginne.’

‘Toen al? Ik moet zeggen: je bent voorzichtig, maar 't is goed hoor, jelui zult later wel van mij hooren’, en driftig zich omkeerend, verlaat hij

het vertrek, onmiddellijk gevolgd door zijn onderhoorigen.

 

* * *

 

Een algemeene pais en vree te midden der achtergeblevenen; geen oneenigheid, geen strijd meer over de superioriteit van Euterpe of Polyhymnia, over den besten zanger, over de driedubbel gestreepte c; tusschen allen een broederlijke eendracht, een wederzijdsche groote dankbaarheid voor het elkander steunen, voor het bondgenootschap tegenover den gemeenschappelijken vijand.

Met fluweelen vingeren worden ze gewasschen de bloederige wonden, door hen zelven gebeukt in de hoofden der tegenstanders van zooeven; de op den grond verspreide hoeden en petten worden opgeraapt en de ingetrapte deuken met zachte vuisten bolgestooten, met de ellebogen-mouwen zorgvuldig geborsteld; de glasscherven met forsche bezemvegen tot hoogen hoop verzameld, met manden weggedragen.

‘'t Zal veur dich nog al schaoi zien’, zegt een hunner tot den kastelein.

‘Minstens honderd francs’, met lange zucht, diep uit de borst.

‘Da's niks, maok dich dao gei zörg euver; kommende Zondag geve veer, Polyhymnia en Euterpe, te zaam en concert, en alles wat veer loesche1) is veur dich; geit uch dat, dat, jongens, same speule tour op tour en lote wee begint?’

‘Jao, jao, da's zeker, de kastelein maag er gein schaoi van höbbe’, is het algemeen gevoelen.

‘Da's good, dan zal ich murge mer direk nuij glazer op de pof koupe en de steul en taofel ouch mer laote repareere’.

‘Zeker, zeker, kastelein en es te dan alles weer bieein höbs, könne veer 'op e nuits beginne’.


Vorige Volgende