Limburgiana

[p. 22]

III.
Een Koopmansboek.

Een prachtige Zondagmiddag in vollen zomer.

Hoog aan den hemel de laaiende vuurbol, waaruit schieten rechte, breed zich uitzettende stralen, goudkleurend den geheelen omtrek.

De leien kerktorens der dorpen, omcirkeld door schitterende lichtguirlandes, priemen hunne spitsen fier, trotsch in de lucht; nederig daarnaast de roodglinsterende pannendaken der boerenhofsteden en de stroobedeksels der hutten.

Kalm, te midden van dezen ongestoorden vrede in Gods heerlijke natuur, wandelen langzaam voort langs eenzamen weg drie zwarte figuren: de pastoor van Roosdaal met zijn kapelaan en koster.

Plots een kleine, donkere stip in het firmament, als zwarte vlek in den goud getinten blauwen

[p. 23]

hemel, ras zich uitzettend tot dreigend wolkgevaarte, overdekkend met grauwe schaduwen de zooeven nog zonnige aarde.

Een dof gerommel, eerst nog ver weg, spoedig nader en nader; enkele groote droppels, als inktvlakken op de harde wegen; toen een lange schitterende vuurstreep, die scheurt het donkere hemelgordijn, onmiddellijk gevolgd door knetterenden, ratelenden donderslag.

Een ijlings voortsnellen der mannen met voorovergebogen lijven en hoog opgetrokken knieën, terwijl zij met de groote bonte zakdoeken het druppelzweet wegwisschen van hunne voorhoofden.

Den Hemel zij dank; bij de hoekwending van het pad ontwaren zij een huis, niet meer ver verwijderd; en vlugger nog hun hollen naar dat toevluchtsoord, waar zij een schuilplaats zullen vinden tegen het onweer, dat weldra zal losbarsten met ontstuimige drift.

Een angstig vraagkijken van den kapelaan, van den koster naar den pastoor, als zij staan voor de deur van het gebouw, waarop in groote letters: ‘In den Gouden Leeuw.’

't Ziet er alles proper, zindelijk uit; witte gordijnen voor de heldere vensters; ongetwijfeld

[p. 24]

fatsoenlijke menschen, de herbergiers; en de zieleherder van Roosdaal betreedt den drempel, onmiddellijk gevolgd door zijn onderhoorigen.

In de gelagkamer enkele boerenarbeiders, die in verwonderende verbazing gadeslaan de hier onbekende figuren.

Een korte wijle een stom stilzwijgen, dan opstaande, eerbiedig de hoeden in de handen, met stijve hoekbuigingen; daag hier pastoer, daag kaplaon, daag köster; zeker ouch komme schoele veur de schoor.¹⁾

‘Justement, vrun, zoe is et.’

‘Noe dao höbt geer good aongedoon, pastoer, want et zal seffens losgoon - dè dao begint et pront,’ als op hetzelfde oogenblik de ruiten rinkelend sidderen, de gudsende regen kletshagelend neerstort in dikke strepen, de vurige zigzaglijnen flitsen met onstuimige vaart, onmiddellijk gevolgd door roffelende donderslagen.

‘Madame, bringt ins drei glaas beer,’ zegt de pastoor tot de waardin, zindelijke vrouw achter het keurig onderhouden buffet.

‘Es uch bleef, pastoer’ en weldra brengt zij de glazen, gevuld met het roode schuimende vocht,

1) hevige regen.

[p. 25]

vloeiend uit de glinstergeschuurde drakenbekken; ‘laot et uch good smake, ierwaarde hieren,’ terwijl zij haar gasten het bestelde op schenkblad overreikt.

‘Hè, dat smaakt’ meent de koster, ‘nao zoe geloupe te höbbe bei zoe 'n hits.’

‘Neet slech, gaar oet neet slech,’ de kapelaan, ‘ich höb er ouch doors van gekregen’, en intusschen heeft de pastoor zijn blik onderzoekend laten dwalen door het ruime lokaal.

‘Wij zijn hier goed terecht gekomen,’ na korte poos tot zijn jongeren ambtgenoot: ‘'t zijn hier bepaald, brave, religieuse menschen; zie je wel, op de bovendeur hangt een crucifix en aan de muren platen van heiligen?

‘Ja pastoor, 't is maar goed, dat wij hier zijn binnengegaan, wij zouden anders kletsnat geworden zijn; hoort eens hoe daar buiten de storm aan den gang is; ik denk niet, dat wij vooreerst hier weg kunnen.’

‘'t Spit mich, pastoer, dat ich geine parapluie höb mètgenomme,’ zegt de koster, ‘mè wie hoe hauw ich noe ouch zoe get van mörge könne dinke mèt dat magnifieke weer - Madame, es uch bleef nog ein’, met vluchtigen wenk naar zijn leeg glas.

‘Bringt mich ouch nog ein, es uch bleef Madame,’

[p. 26]

de kapelaan met bescheiden stem, als zij het gevraagde den kerkeknecht overreikt.

Uren hebben zij hier gezeten, afwachtend het wederkeeren der kalmte, der rust van de verbolgen natuur.

De pastoor heeft met oplettende aandacht gadegeslagen de vele boeren met hunne vrouwen, die evenals zij hun toevlucht hadden genomen tegen den immer voortrazenden orkaan, allen stil, ingetogen, bedwingend de Limburgsche dartele vroolijkheid, hun drang tot scherts, smorend in de keel den schaterenden lach in tegenwoordigheid der dienaren Gods.

Geen andere gesprekken dan over het schrauwe wèer en dat de schoor good zou zien veur het kore, mè slecht veur de eereppel,’ de koster intusschen enkele malen, met korte wenken en knipoogen tot de herbergierster, bestellende een nieuw glas bier.

Allengskens kalmer, bedaarder het onweer, de donderslagen verder en verder zich verwijderend, de waterstralen uit den hemel dunner; doorzichtiger het waas over de akkers en boomgaarden; enkele bezoekers, die zich reeds verwijderen na eerbiedig groeten.

[p. 27]

Het is den pastoor niet ontgaan, dat enkele hunner vóór hun vertrek zich naar het buffet hebben begeven, enkele woorden met Madame hebben gewisseld, waarop dan, na goedkeurend knikken, zij een lei uit een lade heeft te voorschijn gehaald, daarop iets met een stuk krijt heeft geschreven, telkenmale gepaard met enkele krassen.

Hij begrijpt; menschen, die niet kunnen betalen - dat had hij toch niet gedacht van zoo'n nette vrouw - crediet geven in een café is altijd uit den booze; 't zet de menschen aan tot drinken, maar..... sappredekrik, da's waar, hij heeft ook geen portemonnaie bij zich; hoe had hij, toen hij met dat prachtige weer met z'n kapelaan en koster ging wandelen, ooit kunnen denken, dat hij geld noodig zou hebben; 't denkbeeld, dat hij heden nog in een vertrek kon vertoeven, waar sterke drank verkocht werd, was niet in zijn brein opgekomen..... misschien kon de kapelaan hem wel helpen, misschien had deze wel eenig geld in zijn bezit.

Ook deze echter moet zeer tot zijn leedwezen verklaren, dat hij er niet aan heeft gedacht heden eenige vertering in een herberg te zullen maken, en de koster verzekert, dat heer ouch gein roeje

[p. 28]

duit op tes houw, wè hauw dat ouch kunne presumeere, dat heer in compenie mit de pastoer en de kaplaon huuj in de Gouwe Lieuw zou zitte.

Eenigszins verlegen stapt de pastoor naar de vrouw, die immer troont achter haar toonbank.

‘Zekt Madame’ prevelfluistert hij ‘veer höbbe, wie geer wel zult begriepen, d'r neet op gerekend, det veer vandaog hei zoue komme, en noe wil het malheur, dat gei van us geld bie zich heet - geer kent mich toch, toer,¹⁾ ich bin de pastoer van Roosdaal - maag ich uch ein van dees daag komme betaole?’

‘Mè pastoer, veraffronteert mich noe neet mèt zoe get te komme vraoge...’

‘Jè mè, Madame.....’

‘Nein, pastoer, ich wèl d'r neet langer euver huure kalle;²⁾ geer betaolt mich es 't uch ins convenieert langs te komme, mè geer höbt uch neet te spooië gaar oet neet, verstaot geer.’

‘Dank uch, Madame, mè doot mich dan et plezeer en schrief et neet op dè lei, wie ich gezeen höb, dat geer mèt anderen höbt gedoon; ich zou neet gèr höbbe dat iemand zou zien, dat ich bei uch in 't kriet stong.’

1) Niet waar.

2) Spreken.

[p. 29]

‘Dat begriep ich, pastoer, dat sprik es e book; maak uch dao gei zörg euver, dat zal niemand weite.’

‘ Wel bedankt, Madame; alzoe tot euver e paar daog.’

‘'t Heet gein haos, pastoer.’

Met vriendelij ken groet verlaten de geestelijken met hun dienaar het vertrek.

Enkele weken later de pastoor weer in den Gouden Leeuw.

‘Numpt het mich niet koelik, Madame, dat ich uch zoe laank höb laote wachten, mè ich höb et zoe kolosaal druk gehad.’

‘Mè, pastoer, scheit toch oet mit dè kal; ich höb uch jao gezag, dat geer uch neet hauwt te spooje.’

‘Zier vrundelik, Madame, en wie veul is het?’

‘Negen glazer beer, pastoer, vief en veertig cents.’

‘Negen glazer beer, Madame, verdaolt¹⁾ geer uch neet dao mèt?’

‘Nein, pastoer, secuur neet; ich höb et direk opgeschreeve.’

‘Wie,²⁾ opgeschreve! en geer hauwt mich versproke, dat geer et neet zoudt opschrieve; es et noe toch ins iemand gezeen hauw, dat ich bie uch in de schuld waor.’

1) Vergist.

2) Hoe.

[p. 30]

‘Dat waor onmeugelik, want ich höb et zoe geschreve, dat d'r toch neemes oet wies hauw könne were.’

‘Wie höbt geer dat dan gedoon?’

‘Zeet mèr ins hei, pastoer: ‘doominusvoobiskom’ mit ein striepke, dat zeet geer.

‘In spierietus toewom’ mit twie striepkes da's de kaplaon.

‘Reekwiejeskat in paazee’ mit zes striepkes da's de köster, alzoe te zamen negen glazer beer.’

Zes glazer beer in mien presentie, en dao höb ich niks van gemerk, zoene stiekemer; 't verwondert mich allein, dat er van eure reekwiejeskat geine kater heet gekreege.’

Tegen het wettig erkend bewijs van het regelmatig gehouden koopmansboek, heeft de eerwaarde geestelijke geen bezwaren doen gelden.

Lachend heeft hij zijn schuld betaald.

De ‘doominusvoobiskom,’ de ‘inspierietustoewom’ en de ‘reekwiejeskat in paazee’ zijn toen met spuwvingertop uitgewischt, zooals richtige Italiaansche boekhouding vereischt.