|
| |
| |
| |
De vloek.
| |
| |
XIV
De vloek.
's Anderendaegs, by het vallen van den avond, reed Norbrecht van Wesenbeke traegzaem door de donkere straten van Antwerpen. De duisterheid liet niet toe de uitdrukking van zyn gelaet te bespeuren; doch zyne houding verried diepe moedeloosheid, en bange zuchten ontstonden by poozen uit zynen verengden boezem. Ook was het gevoel dat hem op dien stond beheerschte, het meest folterend dat een mensch kan ondergaen: de verachting voor zichzelven. Op groote daden en zuivere liefde droomend, had hy voor twee
| |
| |
dagen met een helder gemoed zyne vaderstad verlaten, en nu keerde hy met een wroegingvol geweten in dezelve terug.
De voorspelling des predikers was vervuld geworden. Norbrecht had zich door de streelingen en de geveinsde liefde der Spaenjaerdin laten verleiden. Aen zynen drift gehoorzamend, had hy haer zelfs een gedeelte van zyn geheim kenbaer gemaekt, en de namen van Treurenburch en van Van Stralen waren hem tusschen de brandende zoenen ontglipt. Wen hy 's morgens nadien zyne zending vervullen wilde, was hy in tyds genoeg voor den kerker gekomen om den vromen Antwerpenaer, in het midden eener talryke behoede van spaensche krygsknechten, naer het slot Vilvoorden te zien overvoeren. Dit gezicht had hem innig getroffen en den twyfel wederom en knagender dan te voren, in zyn hart ontwaekt. Zonder Susannah vaerwel te zeggen, was hy op den eigen stond uit Brussel naer het Grimbergsche woud getogen, om den prediker zyne zwakheid, zyn verraed te bekennen, en hem tegelyk met deszelfs vergiffenis, om raed en om onderstand te smeeken.
Hetzy echter de gewaende monik van Nor- | |
| |
brecht's bedryven onderrigt was, hetzy hy enkel aen de inspraek der voorzichtigheid het oor had geleend, vond de jonker in de eenzame hut geen spoor meer van hem tot wien hy gehoopt had zynen laetsten toevlucht te kunnen nemen. Eene wyl lang was hy op derzelver open ingang blyven staren, doch eindelyk had hy, radeloos en wanhopend, zynen weg stedewaerts vervolgd.
Als of een voorgevoel van hetgene hem voorts gebeuren moest in hem opwelde, werd hy, zoo haest hy voor de wooning zyns vaders gekomen was, door eene koude huivering aengegrepen, en driemael sloeg hy de hand aen den yzeren klopper vooraleer hy denzelven met geweld op het aembeeld deed wederbonsen.
De dienstbode die hem opende, wees stilzwygend met den vinger op de deur eener zael. Norbrecht opende dezelve en deinsde, na weinige schreden, met siddering terug by het gezicht van een koud doch schokkend treurtooneel. Hy zag zyn oude vader roerloos als een doode op eenen rustzetel uitgestrekt. 's Mans hoofd rustte zwaer op Annah's schouder, zyn aengezicht was bleek en paers, zyne ledematen hingen los en zwak als van alle veêrkracht ontbloot, en geen adem deed
| |
| |
langer zynen boezem bewegen. Als Magdalena voor de voeten des gestorvenen Zaligmakers, knielde Norbrecht's bruid met benauwde droefheid aen de zyde des ouderlings. Zy bevochtigde met warme tranen eene zyner handen welke zy in de hare gekneld hield, en hare blonde lokken zweefden in verwarde strenen over hare blanke schouderen weg. Lauwreys op den rug van den zetel leunend, staerde als versteend, met verglaesden blik in het ruime. Zyne vuisten waren toegeklemd, en een bittere grimlach scheen onuitwischbaer op zyn gelaet gegroefd.
Eenige stonden echter na het binnenkomen van Norbrecht, rees Lauwreys, als uit eenen slaep, uit zyne nadenking op, en liet vluchtig zyne oogen rond het vertrek dwalen, als om zich te verzekeren dat hy van niemand werd afgespied. Dan naderde hy met zachten en heimnisvollen tred tot zynen broeder, vattede hem met stille beweging by de hand, en hem een teeken tot het diepste stilzwygen doende, dwong hy hem tot by den ingang der zale terug te keeren. Daer sprak hy fluisterend, doch op drukkenden toon:
- Norbrecht! Myn arme, myn ongelukkige
| |
| |
broeder, wat hebt gy gedaeu? Oh! vlied van hier, vlied voor dat vader u ontware! Uwe plaets is niet langer onder ons. -
Dit zeggende wees hy, met eenen diepen zucht, op den levenloozen grysaerd, en, na een weinig zwygens ging hy voort als of hy op eene ondervraging geantwoord had:
- Wat gy te Brussel verrigt hebt, is ons bekend. Van Stralen's leven, onze veiligheid hebt gy aen de Inquisitie verkocht. -
Norbrecht had by de eerste woorden zyns broeders, de oogen weemoedig ten gronde geslagen en, met eene halfversmachte uitroeping van berouw, op deszelfs zuchten geantwoord; doch hoe innig hy zyne schuld gevoelde, hoe zeer hy zyn zelven ook om zyne zwakheid verachtte, viel hem nu de vernederende optyging van Lauwreys te zwaer. Deze beschuldiging welke hem ten volle met eenen eerloozen en betaelden bespieder gelyk maekte, kon zyn hoogmoed niet verkroppen, en met verbolgendheid herhaelde hy het laetste woord door zynen broeder gesproken: - Verkocht!...
- Spreek stiller, myn broeder, en twisten wy over geene woorden. Vlucht, vlucht spoedig,
| |
| |
eer vader uit zyne bezwymdheid ontwake... Hy zou u vervloeken. Zyne woede is vreeslyk; op dit oogenblik zou uwe tegenwoordigheid die buiten alle palen dryven.
- Verkocht, - herhaelde Norbrecht op vervoerden toon, - verkocht! Dit woord is te bitter! -
De oude Wesenbeke deed eene ligte beweging en hief zachtjens zyn hoofd van Annah's schouder; doch zyne oogen bleven gesloten. Lauwreys voer voort.
- Norbrecht! myn broeder! onttrek u, om Godes wille, aen het onheil dat boven uw hoofd hangt. Vlied spoedig! Vlied verre van hier, tot dat onze smeekingen de woede van onzen vader zullen verdreven hebben! Vlied, nu het nog tyd is. -
Dit zeggende poogde hy nogmaels zynen broeder, met vriendelyke gebaerden, buiten het vertrek te geleiden; maer deze ontwrong zich op eens met eene forsche beweging aen zynen dwang, en riep, terwyl hy verder in de kamer trad:
- Neen, Lauwreys, nooit zal ik u dit woord vergeven!... Verkocht!... -
| |
| |
Annah, in heure bittere droefheid opgetogen, had tot op dit oogenblik niets ontwaert van alles wat er rond haer was omgegaen. Nu, echter door de stem van haren minnaer als door een tooverwoord opgewekt, sprong zy ylings regt en liep met gevouwen handen en smeekende gebaerden tot hem:
- Norbrecht, - sprak zy met biddende snikken, - Norbrecht, zoo gy myne zaligheid lief hebt, vlied, vlied zonder toeven! ô Vlied!
- Zegt gy ook niet, - hervatte de jongeling met bitteren gryns, - zegt gy ook niet dat ik myne broederen heb verkocht? -
Terwyl het meisje den jonker met diepe verbazing gadesloeg, was de oude Wesenbeke uit zyne bezwyming ontwaekt; en wellicht hadden de laetste woorden van zynen jongeren zoon zyne mannenkracht in hem teruggeroepen, daer hy, zich eensklaps overeind uit den zetel opregtend, met vasten tred tot zyne kinderen nader kwam. Zyn gelaet was streng en zynen blik fonkelend, wanneer hy tot Norbrecht sprak:
- Geef my rekening van uwe zending. Spreek, wat hebt gy verrigt? -
Deze eenvoudige woorden klonken in 's jon- | |
| |
gelings oor als de donderende stemme des oppersten Regters. Zyne vervoering bedaerde, hy liet zyn hoofd op zyne borst hellen, sloeg zyn oog ten gronde en scheen in deze ootmoedige houding sprakeloos op zyn vonnis te wachten. De grysaerd voer voort, immer met meerder klem op elk zyner gezegden drukkend:
- Gy zwygt, onweerdige, en gy hebt gelyk van te zwygen. Doch denk niet dat uwe schandelyke bedryven my onbekend zyn, denk niet dat uwe schelmstukken onder eenen sluijer verborgen zyn en bedekt... Gy hebt het hart uws vaders wreedelyk verscheurd; gy hebt uwe bruid onmeêdoogend bedrogen; gy hebt uw land verraden; gy hebt ons allen eerloos aen het bloeddorstige Spaenjen verkocht...
- Vader! vader! riepen Lauwreys en Annah te gelyk, - vader, vergeef hem, vergeef eene dwaling aen uwen zoon!
- Myn zoon! Wie zegt dat die verrader myn zoon is? Hy, de schande mynes bloeds, de moorder van Van Stralen, de bespieder van den bloedraed,... hy myn zoon! - en zich tot Norbrecht wendend, voer hy voort: - Ga heen, lafaerd, ik ken u niet! Uwe tegenwoordigheid vergiftigt de lucht.-
| |
| |
Terwyl de ouderling sprak had Norbrecht zich dieper en dieper gebogen, als of 's mans donderende woorden zyne spierenkracht verbryzelden. Nu rigtte hy zich eensklaps op en sprak stoutelyk:
- Noch uwe verwytingen, noch uwen toorn heb ik verdiend! Ik ben geen verrader, ik heb niemand verkocht, en zonder myn toedoen is het lot van Van Stralen beslist. Waerom vraegt gy my rekening over hem? -
De oude Wesenbeke ging eenen stap achteruit en zich tot Norbrecht buigend, riep hy met eene doffe en woedende stem:
- Caïn, wat hebt gy met uwen broeder gedaen?
- ô Vader, snikte Annah, verstoot hem niet; laet hem niet alleen met zyne wanhoop!
- Denkt gy, - vervolgde de grysaerd, zonder acht te slaen op Annah's bede, - denkt gy de straffe der verraders te ontgaen, gy die mynen naem bezoedeld hebt, myne gryze hairen met smaed overladen! -
De oogen des sprekers schitterden van gramschap, en als door den galm zyner eigene woorden aengevuerd, scheen zyne woede by elken
| |
| |
stond meer en meer te klimmen. De tranen en de smeekingen van Annah en van zynen ouderen zoon waren niet magtig om dezelve te verbidden; zyne gewoone zachtmoedigheid was door de strengste onbarmhartigheid vervangen. Op eens stak hy zyne handen uitgestrekt boven Norbrecht's hoofd en sprak op eenen tragen en ontzettenden toon:
- Wees gevloekt als Caïn, gy die als Caïn gehandeld hebt! Wees gevloekt gy de verrader, de Godverzaker, de broedermoorder! Dat de toorn des Hemels uwe voetstappen verzelle! Wees banneling, zwervend en verlaten op deze aerde! Wees gehaet van uwe bloedvrienden, verstooten van de, vreemden, van allen vervolgd! Draeg overal en ten allen tyde de helle met u! De wanhoop woone in uw hart; de merg van uw gebeente verdrooge onder ongenoemde kwalen! Wees gevloekt. -
De wederstand dien Norbrecht in den beginne tegen zynen vader getoond had, was niet uit boozen moedwil geboren: hiertoe was hy nogmaels door zyne gewoonlyke zwakheid en onstandvastigheid van karakter verleid geworden. Wellicht ook had hy op de zachtmoedigheid, op
| |
| |
de toegevendheid van den ouderling gerekend, en gehoopt den twyfel welken hy over Susannah's opregtheid gevoelde, in het gemoed van zynen regter te doen opkiemen. By de schrikkelyke vervloeking welke hem in de ooren dreunde was deze hoop vervloden, en met haer de stondige kracht die hem eenen oogenblik had ondersteund. Zyne trotsche houding verlatende, viel Norbrecht voor zynen vader neder en deszelfs knien omarmende, riep hy met verbrokene stem:
- Vergiffenis! ô Vergiffenis, vader! Straf my, veracht my, maer vervloek my niet! Ja, ik heb uwen toorn verdiend! Ik ben een ellendeling, een verrader; maer, ach! vervloek my niet!.... Vader! vader! ik roep u aen by de gedachtenis van myne moeder... ô! wees uwen zone genadig! -
De grysaerd trad andermael eenen stap achteruit, zyne oogen brandden, zyne lippen beefden en zyne stem galmde als de klaroen van den oordeeldag in de ooren van Norbrecht:
- Vervloekt zy de dag waerop gy ontvangen zyt! vervloekt de dag waerop ik u het eerste mael als vader heb gezoend! vervloekt het melk dat u gelaefd heeft! vervloekt de vreugden die
| |
| |
gy hebt genoten! en gy, wees voor eeuwig! eeuwig vervloekt! -
By deze schrikkelyke woorden, zakte de jongeling ontzield ten gronde, en bleef onbeweeglyk en styf als een lyk voor de voeten zyns vaders uitgestrekt. Annah liet zich op haren bruidegom nederzygen en zoende hem tederlyk terwyl zy hem met onverstaenbare woorden van liefde en van vergiffenis toesprak. Lauwreys ook trachtte met vurige zorg zynen broeder uit dezen staet van vernietiging te doen verryzen; doch hy hoorde, hy zag, hy voelde niets meer, en lang nog bleven hunne poogingen zonder gevolg. Eindelyk regtte Norbrecht zich lam en verslagen, op, en zyn eerste woord was nogmaels eene bede om vergeving. Doch zyn vader was uit de zael verdwenen.
Een weinig later verliet hy zelve, door zynen broeder en zyne bruid ondersteund, met wankelende schreden, de plaets op welke hy de wreedste aller straffen had ondergaen.
|
|
Auteursrechtvrij