Logo DBNL
Uit het archief der Pellicanisten. Vier zestiende-eeuwse esbatementen (1938)

Uit het archief der Pellicanisten. Vier zestiende-eeuwse esbatementen

(1938)–N. van der Laan–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

III
Item hier begint een spreeckende prologe van Lichthertigen Jan waer af de cluijt volcht in fol. 801).

1
 
Alle ding heeft sijn tijt naer des wijsemans2) leeren;
 
Tis tijt van droeffnis en om vreucht te beclijven3).
2
 
Dus om vastelavonts4) vreucht te helpen vermeeren,
 
Sullen wij een boertige cluijt bedrijven.
1
5
Wij bidden u altsamen, mannen en wijven,
 
Wilt ons gerijven’ met goede audiencij.
2
 
En hier so lang stil swijgende blijven,
 
Tot dat ghij verstaen hebt onse invencij5).
1
 
Tis van een vroutgen wiens6) sin en intencij
10
Streckten tot hijlicken, en sij creech een man,
 
Recht na haer sin, maer hij maeckte cleijne mentij7)
 
Van droncken drincken; dit brocht haer swarigheijt an.
2
 
Want als hij droncken was desen lichthertigen Jan,
 
So was hij wel halff dol en cranck van hooft1);
15
Nochtans mocht hij hem qualijck wachten van
 
Drincken, dus was hij dickwils halff van sinnen berooft.
1
 
En sijn wijff raetsoeckende heeft een lapsalver2) gelooft,
 
Die raet gaff om tbier te doen verleden3),
 
Maer ten hulp4) niet, want hij bleeff effen verdooft5),
20
En heeft int drincken gevolcht noch quader zeeden.
2
 
Want voor tbier ginck hij sijn gelt in wijn besteden;
 
Dit maeckten hem noch cranckhooffdiger boven schreven6),
 
En sijn wijff was hier door noch veel meer tonvreden,
 
Maer haer worden raet van de buijrwijven gegeven.
1
25
Die met hem een vastelavent spul7) hebben bedreven,
 
Hem sollende8) en rollende op een deecken,
 
So dat hij begonst9) te suchten en beven,
 
En van ancxt nau mocht hooren, sien oft spreecken.
2
 
Wie hoorden sijn dagen van sulcke streecken?
30
Hem hulp bidden noch smeecken’ ten selffden tijden;
 
Sij verhaelden voor sijn neus als sijn gebreecken,
 
En seijden, hij was daer door gecomen in lijden.
1
 
Maer sijn wijff mocht haer hier in wel verblijden,
 
Want hier door is hij van droncken drincken gewent1).
2
35
En heeft hem voortaen van sijn quaet leven gaen mijden,
 
Blijvende met sijn wijff in vrintschap ongeschent.
1
 
Och, oft alle groote dronckaerts tot Haerlem bekent
 
So bekeerden, die dit voor oogen moet gestelt’ sijn.
2
 
Sij souden so dickmael niet gram op haer gelt’ sijn2);
40
Dit3) moet u gespelt sijn’ na mijn vermonden4)’ plaen5).
 
Hoort, siet en swijcht; wij beginnen van stonden’ aen.
 
fijnis lang in dicht 43 regulen.

Item hier begint een cluijt van Lijsgen en van Jan Lichthart1).

De Parsonages sijn dese:

Lijsgen.
Jan Lichthart.
Meester Huijbert.
Twee Buerwijven.
Item Lijsgen eerst.
 
Alle goeden avent, goe luij, ick moet u wadt vragen;
 
Want dunckt u allegaer, ben ick niet proper en nedt?
 
Ick heb immers een middel so smal als een vrachtwagen;
45
Mijn heupen en billen sijn so breet ontsedt2)
 
Als een Schooter merrij, die daer wel op ledt.
 
Mij is te bedt3)’ als ick mijn selven bekijck,
 
Offer in heel Velsen wel ijemant is mijns gelijck,
 
Tsij arm oft rijck, oft hoe sij mogen wesen,
50
Ick denck neen; en princepalijck so ben ick genesen
 
Van alle swaricheijt die mijn opt hert lach,
 
Danck heb mijn moertgen, die mijn begeerten ansach,
 
Daer ick aldendach’ haer mee mocht quellen,
 
Te weten om eenen vrijer, want ick wou mij mee stellen
55
Tot hijlijcken; hijlijcken was al mijn motijven,
 
Want ick docht: Sal ick desen vastelavent overblijven,
 
Wat sal ick dan gaen bedrijven, ick armme slooff?
 
Immers ick maeckten met bidden mijn moertgen so dooff,
 
So dat sij gelooff’ gaff, hoort toch mijn reden,
60
En hulp mij an een vrijer, daer ick om heb gebeden
 
Met goede zeden’ des moet ick verblijt’ sijn.
 
Maer al was ick mansieck, laet u dat geen spijt’ sijn,
 
Noch mij geen verwijt’ sijn, want ick bent alleen’ niet;
 
Men vinter te Velsen wel meer so groot en cleen’ siet;
65
Ick wou, dat elck een’ liet dat so passeren
 
En met mij niet en moeijden, dat is mijn begeren
 
Van vrouwen en heeren’ die hier sijn present.
 
Nu, het is tijt van hier naer huijs binnen gewent
 
Eer Jan Lichthert hier ontrent’ compt droncken gaen,
70
Want, vont hij mij hier ledich op der straet staen,
 
Hij mocht mijn slaen’ met vuijsten aen beij mijn ooren.
 
Holla, mij dunckt, dat ick hem begin te hooren,
 
Dus sonder verstooren’ so schamp1) ick van hier.
Jan uijt en gelaet hem2) droncken.
Jan Lichthart
 
O, ick heb daer gedroncken dat leckerste bier,
75
Dat een man schier’ mach drincken tot eenigen stont;
 
Maer wadt sal mijn wijffgen seggen, Lijssgen Rodermont3)?
 
Ick wed sij een stront’ wenscht in mij4) caecken.
 
Nochtans sal ick cloppen, al sou' sijt laecken,
 
So stijff5) oft ick quam gelopen te post6).
80
Hou, fluckx, doet op!
Lijsgen
 
Wel, droncken beest, sijn dit goede saecken?
 
Hoe souden wij dus raecken’ aende cost?
Jan
 
Lijsgen, siet toe, dat ghij de cas niet en verbost1);
 
Off heeft u backhuijs lost’ om vliegen te vangen2)?
Lijsgen
 
Neen Jan, ick haet altijt sulcke sangen.
85
Ick sach u liever hangen’ dan ghij mij sout slaen.
 
Ick en raed u: So stout niet! Hoort na mijn vermaen,
 
Want sonder beraen’ sal ick liever eerst toe tasten.
 
Hout dat, vuijle dronckaert!
Jan
 
Ja, ja, sout ghij mijn so verlasten3)?
 
Ick sou liever vasten’ dan sulcke caes te eeten.
90
Maer ick sal u vanden selven sonder geraes meten4),
 
Al sout ghij mijn dwaes heeten’ hout, dats begin vande reste.
Lijsgen
 
Jan, ick meenden ghij waer een vande beste;
 
Sout ghij int leste’ nu beginnen te smijten?
 
Ick sal so dapper weder om bijten,
95
Al sout ghij u beschijten’ ghij droncken vercken.
 
Meent ghij u leven also bij mijn te verslijten
 
En met een quaet hooft meent mij te versnercken5)
 
Door u quaede wercken’ so elck mach mercken,
 
Nu alhier ter percken’ naer u eijgen wil?
100
Neen, so sal ick [u]6) doen kijcken door een ander bril
 
Sonder groot geschil’ eij droncken moolen7).
Jan
 
En ick sal u gaen leggen onder mijn soolen,
 
Dat ghij mij dus hebt gaen foolen1)’ mach u wel berouwen.
 
Sult ghij mij oock meer aent hooft comen toolen2)
105
En brengen in doolen’ segt, schuijm van vrouwen?
Lijsgen
 
Och, neen ick Jan, dus hoort toch mijn ontfouwen,
 
Wilt doch u sinnen wadt laeten stillen.
 
Ick sal dit les3) seer wel doorcnouwen4)
 
En al doen dat ghij sult begeeren off willen.
Jan
110
Wadt dunckt u, Lijssgen, hoe roocken die carmillen5)?
 
Sult ghij sulcke grillen’ wel echter6) meer doen?
 
Ick sou dan noch wel geven andere hooftpillen.
 
Dus raet ick u voor best, wilt naer mijn leer doen.
Lijsgen
 
Neen, lieve Jan, sulcke pillen souden mij seer doen;
115
Dus sal ick mij altijt tot uwen wil bereijen
 
En met al mijn macht naer u begeer spoen
 
En u onderwijsen int goet en onderdanich sijn u in allen contreijen7).
Jan
 
Compt, gaet dan mee en wilt mijn te bedt leijen.
 
Ick moet wadt slaepen, dus wilt mij decken’ wel,
120
En alst drie vuijren is, so compt mij wrecken1)’ snel.
Pausa
Lijsgen
 
Och, hijlicken, hijlicken, wadt heeft hijlicken in!
 
Och, hijlicken was met mij een quaet begin
 
Na ick bevin2) in dese corte tijt.
 
Onse Jan is goet, maer droncken is hij dol van zin;
125
Dits mijn een cranck gewin’ en een groote spijt.
 
Nochtans mach ick hem doen geen verwijt,
 
Want hij heeft mij te vooren geseijt en gelooft3),
 
Dat hij droncken sijnde was cranck van hooft.
 
Was ick niet van sinnen berooft’ dat ick hem noch ging trouwen?
130
Nu, ick heb den man en ick moet hem houwen;
 
Dus wil ick hem clouwen4)’ met soette sinnen
 
En sien oft ick hem met sachticheijt mach winnen.
Meester Hubert
 
Tsae coopluij, staet bij van buijten en binnen5),
 
Borgers oft inwoonders, elckx6) bij naemen;
135
Compt en versoeckt7) de meester terwijl hij is te vinnen8),
 
En proefft mijn expaerte9) conste sonder schamen.
 
Sijdij belast met eenige sieckten van blamen10),
 
Als pocken oft leemten11), offt ijet, dat u mach deeren,
 
Hebdij wratten oft exterogen die de voeten seer pramen1),
140
Hebdij couwe clieren2) offt eenige bloetsweeren,
 
Compt bij mijn, ick sal u door mijn cunst cureren
 
Met drancken oft cruijen daermen veel aff lesen,
 
Met olije en smouten3), die gesontheijt vermeren,
 
Want van alle crancheijden can ick den mensch genesen,
145
Inwendich oft uijtwendich, dus compt sonder vresen,
 
Probeert mijn conste met haer secreten,
 
Want sij mach, gelooft mij, niet sijn volpresen.
 
Niemant en is gelijck ick, ick derft mijn vermeten4).
 
Hebdij claporen5) oft druijpers, laetet mijn weten,
150
Oft heijmelijcke gebreecken, diemen niet en derff noomen,
 
Oft sijdij van eenen dullen hont gebeten,
 
So dat ghij halff rasende sijt, wilt tot mij comen.
 
Behoefftige vroutgens, compt sonder schromen.
 
Hebdij gebreck vanden fijck6) offt heijmelijck verdriet,
155
Ick weet u te helpen, ick machs mij beromen.
 
Compt savonts bij doncker, alst niemant en siet,
 
Ist dat ghij bij daech en derfft comen niet;
 
Ick sal u met hulp en raet gerijven;
 
Off, doe ickx niet, ick sal beschaempt blijven.
Lijsgen
160
Goeden dach, meester, sout ghij niet kijven,
 
Ick soudt u vraegen om een goeden raet
 
Voor mijn mans cranchoofft, dat niet goets can bedrijven,
 
Princepael als hij droncken is, mij wel verstaet.
Meester
 
Wadt droes, vroutgen, dat is seer quaet,
165
Maer oft men hem tbier mochten leet maecken1),
 
Sou dat niet wesen tot u groote baet,
 
En sout ghij sulcken raet oock mogen laecken?
Lijsgen
 
Och, meester, mochten wij daer toe geraecken
 
Ick gaeff een goet stuck gelts op de hant2);
170
Alle andere lapsalvers sou ick dan versaecken
 
En seggen, dat ghij boven alle andere hebt verstant.
Meester
 
Ick sal u wadt ordonneeren, so dat den brant
 
Binnen in sijn lijff wadt sal vercoelen,
 
En so ick het u seg, moet ghij hem geven, want
175
Anders sou hij daer geen baet aen voelen.
Lijsgen
 
Twaer geen scheel3), dat hij inde Nieuwe Doelen4)
 
Om een pintgen ging oft drie mael ter weeck,
 
Ick weet, hij moet somtijts sijn mont wadt spoelen,
 
Maer tgebeurt alle daech, dus comptet, dat ick spreeck.
Meester
180
Vroutgen, ghij sult nemen een pintgen wijneeck5)
 
En mencktet met dit poergen6) in malcaer,
 
In drie daegen tijts sal hij hebben goeden streeck
 
En tbier sal hem verleet sijn, ick segt voorwaer.
Lijsgen
 
Salt oock so helpen, meester?
Meester
 
O ja, die reden is claer.
185
Maer al valt het hem wadt swaer’ daer is niet aen bedreven,
 
Want ten sal hem niet hinderen aen sijn leven.
Lijsgen
 
Nu, meester1), wiens const is groot boven schreven,
 
Wadt sal ick u geven’ seght sonder faelen,
 
Voor u const en cruijden? Ick mach niet lang dralen,
190
Ick wil u betaelen’ segt, wadt isser verdient?
Meester
 
Vroutgen, de cruijden heeft Onse Lieve Heer verlient,
 
Dus voor de const, naer u gonst’ moocht ghij mij eerlijck lonen,
 
En ist dat ghij anders vint dan ghij mient,
 
Gelijckemen met de waerheijt sal bethonen,
195
Al hadt ghij mij gegeven hondert cronen,
 
Ick en souder u daer van geen weer tellen.
Lijsgen
 
Wel meester, hout daer, ick wil u niet honen;
 
Dat schenck ick u en verteert dat met goede gesellen.
 
Maer ick bid u, meester, en wilt mij niet mellen2),
200
Op dat het mijn gebueren niet en compt voor oogen.
 
Nu adijeu, meester.
Meester
 
Adieu, vroutgen, en wilt u daer mee niet quellen.
 
Adieu en gaet vrij heen, ghij sijt al bedrogen3);
 
Ick segt ongelogen’ ick hebt gelt al binnen der tassen.
 
Ick breeck op en salder tavent te bedt om brassen.
Pausa
 
Jan, geweckt sijnde compt voort al gapende.
205
Al ben ick opgestaen noch so heb ick groote vaeck;
 
Mijn dunckt seecker, ick sou noch wel wadt slaepen.
Lijsgen
 
Wel, hoe ist nu gemaeckt, segt, Jan Scheeffkaeck,
 
Eij ghij, lelijcken draeck’ moocht ghij noch meer gaepen?
Jan
 
Lieve wijff, ick ken1) mijn schult voor heeren en cnapen,
210
Dus laet u kijven een mael een endt’ sijn.
Lijsgen
 
Jigo2), Jan, uijt slaegen en can ick geen vreucht raepen,
 
En onse lieffde mocht daer door wel geschent’ sijn.
Jan
 
Wijffgen, ick hoop, dat sal nu altemael affgewent’ sijn
 
En niet meer gebeuren, can ick mij slechs wachten
215
Vande smaeck vant bier.
Lijsgen
 
Jan, ghij moet daer op achten
 
Bij dagen en bij nachten’ oft tspel is verloren.
Jan
 
Ja wijff, ghij segt wel, maar alle mans crachten,
 
Die comen van goet bier, al willent die wijffs niet hooren.
Lijsgen
 
Maer Jan, oft ick raet socht, sout ghij u oock stooren,
220
Dattet bier u verleden, om niet meer te drincken?
Jan
 
Jigo, dan soudick van dronckenschap niet smoren,
 
Ten waer dat mij ijemant den wijn wilde schincken.
 
Nietemin wijffgen, condij dat bedincken
 
Ick geeff u consent en tis oock wel reden.
Lijsgen
225
Jan, ick sal u wadt ingeven dat u niet sal crincken
 
Aen goet noch bloet, noch aen eenige leden.
 
Houdt, drinckt dat deur.
Jan
 
Wel wijffgen, weest nu te vreden;
 
Dat is op; meent ghij, dat het nu sal goet’ sijn?
Lijsgen
 
Ick hoop, jae.
Jan
 
Wel, so wil ick mij wadt gaen vertreden
230
En sie hoe ick tavont en morgen sal gemoet’ sijn,
 
Maer ick sorch, het sal voor u een cleijne boet1)’ sijn.
 
Nu, adieu, wijffgen.
Lijsgen
 
Adieu, Jan, van Godt moet ghij behoet’ sijn,
 
So sult ghij wel vroet’ sijn nae mijn vermoen’ is.
 
Adieu, ick mach megaen en sien wadtter thuijs te doen’ is.
Pausa
Lijsgen weder uijt.
235
Mijn man is uijt; waer mach hij blijven?
 
Ick verlanger seer naer, want ick heb hem seecker lieff.
 
Hij can mij al mijn swaericheijt verdrijven,
 
Bijsonder als hij mij doet het vrouwengerieff.
 
Hij heeft mij geschreven so menigen brieff,
240
Doen hij mij aldereerst begon te vrijen
 
En dan quam hij somtijts geslopen als een dieff
 
En al wadt hij mij int doncker deet, dat mocht ick lijen,
 
Maer sijn droncken cranchooft is mij een cleijn verblijen,
 
Dat hij nu altemet heeft getoont mijn,
245
Dan hij heeft beterschap gelooft1) en hoopt hem te mijen2)
 
En valtet so dan, so sal al tvoorleden sijn’ verschoont.
De gebuerinnen beijde tsaemen uijt ende spreecken
 
Goeden dach, buerwijff.
Lijsgen
 
Van Godt moettet u sijn’ geloont,
 
Lieve gebuertgens, dat ghij mij compt aenspreecken.
dEerste gebuer
 
Buerwijff, ghij hebt hier niet lange gewoont,
250
Dus comen wij sien, oft u ijet mocht gebreecken.
Tweede gebuer
 
Van buerlijcke geselschap sult ghij niet sijn versteecken,
 
Die in onse macht is als vrouwen van eeren.
dEerste gebuer
 
Onse hulp en bijstant heeft niemant besweecken3),
 
Van alle gebuertgens, die ons mochten begeeren.
Tweede gebuer
255
Hebt ghij ons van doen, spreeckt vrij, tsal u niet faelgieren4),
 
Bij ochtent bij avent, bij dach noch bij nacht.
dEerste gebuer
 
Tcompt somtijts, datmen geen vrouwen mach ontberen,
 
Bijsonder als de jonge vroutgens sijn ter halver dracht.
Lijsgen
 
Dats waer, buerwijff, dat was niet qualijck bedacht,
260
Maer tis met mij noch so verd1) gecomen’ niet.
Tweede gebuer
 
Wel, alst Godt belieft, moet dat sijn gewacht,
 
En alst oock compt, wilt daer voor schromen’ niet,
 
Maer wilt u bedroeven niet, want ghij sijt noch jonck van dagen.
dEerste gebuer
 
Buerwijff, een saeck, ja, een saeck moet ick u vragen,
265
Wilt mij daer aff doen het rechte bescheijt:
 
Hebbdij int hijlicken oock enich mishaegen?
 
Segt vrij sonder clagen’ met alder vrijmoedicheijt.
Lijsgen
 
Wel buerwijff, daer toe ben ick bereijt.
 
Hoort met neersticheijt, ten dient niet verswegen:
270
Mijn hardt dat was tot hijlicken genegen
 
En ick heb een man gecregen na mijnen zin.
dEerste gebuer
 
Ja, ja, is de saeck also gelegen,
 
So hebt ghij niet te claegen, na ick bevin,
 
Want u hijlick dat heeft een goet begin;
275
Maer hoe schickt hem u man al? Wilt dit ontfouwen.
Lijsgen
 
Mijn man is wel goet, dies ick hem bemin,
 
Als hij nuchteren is in goeder trouwen,
 
Maer als hij droncken is, so macht mij wel rouwen,
 
Dat ick oijt hijlickten; wie sout hebben gelooft?
280
Want dan tijert hij, gelijck off hij waer cranck van hooft
 
En van zinnen berooft; dit mach ick wel laecken.
Tweede gebuer
 
Och gebuertgen, staen also die saecken?
 
So mocht ghij noch wel raecken’ int gilt1) van verdriet.
Lijsgen
 
Neen, buerwijff, ick hoop een beter2) siet,
285
Want hij belooft heeft, dattet niet’ meer sal gebuijren.
dEerste gebuer
 
Borch waer goet3), dat so mochte duijren,
 
Maer ick sorch4) u truijren’ sal noch comen ten lesten.
Tweede gebuer
 
Buerwijff, hoort eens om te schuwen alle questen5)
 
En neempt toch ten besten’ ick moet6) wat praten,
290
Oft wij u man het drincken deden haeten
 
Tot uwer baeten’ sout ghij dat wel willen?
Lijsgen
 
Och ja, mochtmen aff wennen sijn vreemde grillen’ dat waer dubbeld troeff7),
 
En hem doen stillen’ sijn cranckhooft.
dEerste gebuer
 
Dats waer, maer hoe soud men sijn losse schroeff
295
Tot die so wijffgens behoeff’ so vast doen staen?
Tweede gebuer
 
Ick weter raet toe, dus laeter mij mee begaen,
 
Ick ben niet belaen’ voor al sulcke dingen.
Lijsgen
 
Sult ghij hem oock seer doen?
Tweede gebuer
 
Neen, niet bijsonderlingen1),
 
Dan ick sal hem doen springen’ op de deecken.
300
Ist dat hij weer droncken compt thuijs gestreecken,
 
Wilt niet met hem smeecken2)’ maer comptet ons seggen,
 
Al valt hij van dronckenschap, laet hem vrij leggen,
 
Tot dat hij vast slaep, noijt sotter bestieren3).
 
Ick wed, wij sullen hem wel regieren
305
En sijn maniere wadt fatsoneren,
 
Maer ick moet buerhulp hebben.
dEerste gebuer
 
Gaern tot uwen begeeren
 
Sullen wij ons keeren’ als ghij sult gereet’ sijn.
Tweede gebuer
 
Maer ghij moet eerst allegaer int widt gecleet’ sijn.
 
Tmoet so beleet’ sijn en ons aensicht bedeckt,
310
En als hij dan op den deecken leijt gestreckt
 
En wordt geweckt’ door ons lelijck baeren4),
 
Hij sal meenen, dat wij alven5) sijn oft nachtmaeren6);
 
Dit sal hem doen beswaeren’ sijn hart en bloet int lijff.
Lijsgen
 
Nu adieu ende ick dat u7) lieve buerwijff
315
Mach sonder gekijff’ dit worden bedreven:
 
Ick sal u weer een podt pancoecken ten besten geven.
allegaer in.
Pausa
Lijsgen weer uijt.
 
Noch compt onse Jan niet, wadt macht beduijen?
 
Ick en can niet weeten, waer hij is geseten.
 
Nae ick bemerck so is de son al hooch suijen;
320
Twaer schier tijt, dat wij gingen wadt eeten.
 
Maer ick sorch, hij heeft mij voor dit mael vergeten;
 
Dat dorff ick wel vermeten’ met woorden ecxpres.
 
Siet ginder compt hij en mij dunckt, hij volcht al douwe les,
 
Want hij vol en droncken es’ so elck hier aenschout.
Jan
325
Noch prijs ick bier datmen te Bamis1) brout,
 
Daer pissen die rotten niet int mout2)’ also ick waen.
Lijsgen
 
Wel Jan, waer, waer duijcker3) compt ghij nu van daen;
 
Ick en cant niet raen’ dit maeckt mij confuijs,
 
En ghij sijt droncken versmoort4).
Jan
 
Dat liecht ghij door u backhuijs5).
330
Tis mij een cruijs’ dat ick dat moet hooren;
 
Ick en mach geen bier, dus wilt mij niet stooren;
 
Ick ben niet droncken, als1) is mijn buijck vol.
Lijsgen
 
Wel, wadt sijdij dan?
Jan
 
Maer wel halff dol;
 
De cop is uijt fasol2)’ mij dunckt, ick sou schier vliegen.
325
Tis nochtans van geen bier.
Lijsgen
 
Jan, waer ist dan van en wilt mij niet bedriegen.
 
Segt sonder liegen, hoe staet ghij dus en wepelt3)?
Jan
 
Maer4), ick heb een brandewijntgen gelepelt
 
En daer naer wadt getepelt5) aen een bastart6) sop.
Lijsgen
 
Gaet ghij daerom so stuitelen7), offt ghij waert vercrepelt
340
En staet daerom nu so verdraijt uwen cop?
 
Ick sach u liever hangen aen een strop
 
Dan ghij u crop’ weer sout vollen met sulcken aes.
Jan
 
Lijss, hout u kinnebacken van sulcken geraes,
 
Offt ghij sult kaes’ van mijn vuijsten proeven8).
Lijsgen
345
Legt daer, ghij droncken beest, dat u Godt moet bedroeven.
 
Ick loop wech sonder vertoeven’ so sult ghij mij niet raecken.
sij stoot hem onder de voet.
Jan
 
Jigo, Lijsgen, ick sal u wel maecken;
 
Met een slach aen u ckaecken, so sult ghij dat morgen becopen.
blijft leggen.
 
Loopt nu vrij heen; mijn beenen sijn worsten; ick can u niet nalopen
350
En met luijde te roepen mach ick mij niet quellen’ seer,
 
Dus om wadt te slaepen wil ick mij hier gaen stellen’ neer.
Pausa
Lijsgen
 
Oft vercken oock slaept, dat most ick comen kijcken;
 
Mij dunckt wel jae, dus roep ick mijn gebueren.
 
Compt gebuerkens, compt toch algelijcken1);
355
Tvercken is in slaep, compt, wilt hem toch bekijcken.
dEerste gebuer
 
Wij comen u bij sonder beswijcken,
 
Want onse Trou moet blijcken2) tot alder vuren.
Lijsgen
 
Oft varcken oock slaept, dat most ick comen kijcken;
 
Mijn dunckt wel jae, dus roep ick u lieve gebueren.
360
Weet ghij nu wadt voort te stellen, eenige vreemde cueren,
 
Ick bid u vriendlijck, wilt dat beginnen.
Tweede gebuer
 
Waer leijt hij?
Lijsgen
 
Op den mishoop.
Tweede gebuer
 
Daer en sal hij niet lang dueren;
 
Wij sullen hem slueren’ met blijde sinnen.
dEerste gebuer
 
Wadt sullen wij doen, wiltet ontwinnen1),
365
Wij biddent u uijt minnen en wilt ons niet pollen2).
Tweede gebuer
 
Bedeckt eerst u aansicht en dan so sullen wij hem rollen
 
Op dese deecken, so dat hij sal suijsebollen,
 
Al sou hij daerom ckrollen’ als een verbolgen’ cadt
 
En al dat ick voor sing wilt ghij toch navolgen’ dat.
tLietgen
370
Hoort ghij vrouwkens goet van aert,
 
Hier hebben wij een groote dronckaert;
 
Hij wil sijn cranckhooft niet bedwingen,
 
Dus moet hij op den deecken springen.
2e vaers
 
Denck om desen droncken dwaes;
375
Hij sorcht voor booter noch voor kaes,
 
Voor broot, voor vis, voor vleijs noch speck,
 
Dus lijden sijn kinders groot gebreck.
Jan
 
Och, och, och, ick arme geck.
 
Sijt ghij menschen off geesten; och noijt [so]3) ontstelt!
380
Sijt ghij alven oft vrouwen? Laet mij toch ongequelt!
 
Och, benedijste4) manifecat5), ick moetet besterven.
Tweede gebuer
 
Ja, ja, men sal u leeren tegens1) u wijff te verkerven,
 
Dus al soudt ghij bederven’ ghij moet noch bedt trueren.
3e vaers
 
Hij bedrijfft veel malle cueren,
385
So dat uijtsien al die gebueren.
 
Hij verdrenckt twijffs huijck en ringen,
 
Dus moet hij op de deecken springen.
4e vaers
 
Wije sach ooijt sulcken droncken door2)?
 
Hij oopent kevij3) en cantoor4).
390
Op slodt noch sleutel gaet hij niet micken5);
 
Hij slaet alden bras6) ansticken.
Jan
 
Och, venite exultemus7), ick derff niet kicken.
 
Moet ick dit om u lijden, och, lieve wijff?
 
Ick heb u so lieff als thart in mijn lijf8).
395
Helpt mij uijt dit bedrijff’ och hoort toch de gebeden’ mijn.
Tweede gebuer
 
Neen, neen, hier most al meer geleden’ sijn.
 
Dus daer beneden’ fijn duijckt inde hoeck.
5e vaers
 
Hij is int drincken also cloeck,
 
So dat hij wel beschijt sijn broeck.
400
Eerloos is hij in alle sijn dingen,
 
Dus moet hij opten deecken springen.
Tweede gebuer
 
So soudemense leeren singen,
 
Die haer wijven so dringen’ met onreden1).
dEerste gebuer
 
Ick wedt, hij sal hem beter voortaen stellen te vreden
405
En met droncken seden’ sijn wijff niet meer’ quellen.
Tweede gebuer
 
Nu, hij suijsebolt in swijm, dus laet ons hem weer’ stellen,
 
Op den mishoop hem neervellen2)’ en daer naer verbreggen3)’ al.
 
Wij sullen wel hooren, hoe lang hij daer leggen’ sal.
Jan tot sijn selffs comende siet deerlijck om en weder om.
 
Och, och, waer ben ick? Noijt deerlijcker misval,
410
Off waer heb ick geweest? Dit doet mijn hert beven.
 
Waerent alven oft nickertgens4)? Tis wonder boven schreven,
 
Dat ick noch mach leven, so ben ick gequelt.
 
Maer ben ick levent, oft ben ick doot? Hoe is doch met mij gestelt?
 
Laetet sijn vertelt’ van ijemant hier present.
415
Mijn dunckt, ick leeff, dus wil ick gaen mijn wijffgen ontrent,
 
Eer ick weer wort geschent’ door sulcken alffsgespuijs.
 
Ou, wijffgen, ou, doet op.
Lijsgen tot haer man Jan.
 
Wel, wie maeckt dit gedruijs?
 
Ick werdt schier confuijs’ sijt ghij Jan after lam1)?
[Jan]2)
 
Och, lieve wijffgen, en weest toch niet seer gram,
420
Dat ick hier quam’ so haestich aensmijten3).
 
Ick bid u om Goodswille laetet u niet spijten
 
Noch en wilt het mij niet verwijten’ dat ick u oijt heb misdaen.
Lijsgen
 
Wel Jan, waerom wout ghij mijn nadmiddach slaen?
 
Sijt ghij alree anders beraen’ dats een groote mintacij4).
Jan
425
Ick bid u, doet daer aff toch geen vermaen5),
 
Maer laet mij verwerven u goede gracij.
 
Wij sullen vredelijck tsaem leven met jubilacij
 
Tot elcker spacij6) sonder affterdincken7).
Lijsgen
 
Dat seght ghij nuchteren altijt.
Jan
 
Neen, neen, ick sal niet meer droncken drincken,
430
Al woumen mij schincken’ bier en wijn om niet,
 
Want ick hebber om geleden alte groote verdriet,
 
Also ghij noch wel siet’ aende feijl8) van mijn oogen.
Lijsgen
 
Jan, u oogen staen en drijven gelijck off sij vlogen,
 
Ten is geen logen’; hoe siet ghij dus verweert9)?
Jan
435
Och, wijffgen, ick weet selffs niet wadt mij deert
 
So ben ick geturbeert’ door een vreempt vijsioen.
 
Mijn dunckt dat mij die alven wechdrogen, ick cans niet bevroen1)
 
Nae mijn vermoen’ oft mochten witte nachtmaren’ wesen.
Lijsgen
 
Jan, ick sou schier door sulckx verclaren’ vresen,
440
Dus wilt niet spaeren’ desen’ mijn voort vertellen wadt2).
Jan
 
Och, wijff, mij dunckt, ick heb geweest voort hellen’ gadt
 
Hoort mijn vermellen3)’ pladt, ick moettet u seggen.
 
Mij doch, sij ghingen mij op een deecken leggen
 
En over tuijnen en breggen’ warpen sij mij om hooch
445
Inde lucht. Mijn docht schier, dat ick vlooch;
 
Ick heb noch een blaeu ooch’ daer aff gehouwen.
Lijsgen
 
Jan, mijn hert begint schier te grouwen
 
Van sulcks ontfouwen. Maer ist oock waerachtich,
 
Oft ist een droom?
Jan
 
Wijffgen, ick en wetet selffs niet, dus ben ick clachtich
450
En droeffheijt verpachtich4); ick macht niet swijgen.
Lijsgen
 
Jan, ick begin sulcken anckxt te crijgen,
 
Mijn haeren stijgen’ schier recht op mijn hooft.
Jan
 
Ja wijffgen, dat wort wel van mij gelooft,
 
Maer ick hebt geprooft1)’ en inde peeckel geseten2),
455
Want alle mijn gebreecken worden mij verweten
 
En al mijn secreten’ die ick oijt had gedaen oft gedocht.
Lijsgen
 
Jan, denckt vrij, dat Onse Lieve Heer u heeft besocht
 
En heeft u gebrocht’ in sulcken verseren,
 
Om dat ghij u van droncken drincken sout bekeren
460
En ghij bedwingen sout leeren’ u dolle sinnen.
Jan
 
Ja wijffgen, ick wil van nu aff beginnen
 
Om mijn siel te winnen’ en oock om u te behaegen,
 
Want ick sal niet meer drincken van al mijn leeffdaegen,
 
So hebt ghij niet meer te claegen’ over mijn quaet leven,
465
Dus bid ick u, lieve wijff, wiltet mijn vergeven,
 
Dat ick heb misdreven’ oft oijt tegen u misdaen.
Lijsgen
 
Wel Jan, daer en is geen swaricheijt aen
 
De saeck sal wel gaen’ wilt slechts nae u woort doen.
Jan
 
Wijffgen, daer toe sal ick mijn spoen;
470
Dus geeft mij peijs met een soen’ sonder tegenspreecken.
Lijsgen
 
Gaern Jan, maer denckt ghij slechs altijt omde deecken;
 
U cranchooffdige treecken3)’ sullen dan wel nemen een ent.
Jan
 
Goede borgers altsaemen die hier sijt present
 
En om ons te sien spelen harwaerts quaempt strijcken
Lijsgen
475
Wij bidden u, laet daer door niet sijn geschent
 
Den naem der broederen wiens1) Trouw moet blijcken.
Jan
 
Isser ijet gefaeijlgeert, hoort, armen en rijcken,
 
Door loose pracktijcken’ sijt niet met ons geckende
 
Maer door jonstige vrientschap ons faulten sijt bedeckende.
 
Finis lang in dicht 458 regulen
 
Par Trouw moet blijcken.

Vorige Volgende

Over het gehele werk

organisaties


Over dit hoofdstuk/artikel

titels