Logo DBNL
Uit het archief der Pellicanisten. Vier zestiende-eeuwse esbatementen (1938)

Uit het archief der Pellicanisten. Vier zestiende-eeuwse esbatementen

(1938)–N. van der Laan–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

II
Item hier begint een spreeckende prologe1) van Goossen en Belij sijn wijf, waer af de cluijt volcht.

1
 
Vrolijcken tijt eijscht vroolijcheijt,
 
Alsomen seijt’ en tis een out spreeckwoort.
2
 
Wie can anders oock seggen met goet bescheijt2)
 
Dan vrolijcken tijt eijscht vrolijcheijt?
1
5
Tis waer, en nu ist oock tijt datmen vreucht verbreijt,
 
Waer door ongeneucht moet blijven versmoort3).
2
 
Vrolijcken tijt eijscht vroolijcheijt,
 
Alsomen seijt’ en tis een out spreeckwoort.
1
 
Daeromme, goede burgers, weest niet verstoort,
10
Maer neempt ten besten4) dat hijer sal worden verclaert5).
2
 
Tis een belachelijcke cluijt, dit wel aenhoort,
 
Van een boer, wiens naem was Goossen Taijaert1).
1
 
Sijn wijf hieten Belij, in boosheijt vermaert,
 
Die in haer blare koe2) hadt groot behagen.
2
15
En hoe wel Goossen voor sijn wijff was vervaert,
 
Hij vercoft die koe en alsser twijff quam na vragen,
 
Dorst hijt haer niet seggen, dus creech hij so veel slagen
 
Als hij goelijck3) mocht dragen’ den armen sodt.
1
 
Maer noch sachmen hem genaecken veel meer plagen,
20
Als hij tgelt quam manen4) met de huijt ende hutspodt5).
2
 
Hij had wel gecropen in een verckens codt,
 
Als hem tvleijshouwers wijff inde ketel woude verdrincken.
1
 
Maer daer na creech hij bij aventuer een beter lodt,
 
Want hij raeckten aen gelt sonder enich bedincken.
2
25
Daer hij Belij mee paijden, die hem eerst wou crincken
 
Om tvercopen vande koe, noijt vreemder cuijren.
1
 
Maer een ossencoper6) die door daerde docht te sincken
 
Van ancxt en vervaernis, die mostet besueren.
2
 
Want als hij Goossen inden huijt sach, begost hij te trueren
30
En hij meenden het was den vijant vander hellen.
1
 
Daerom verliet hij sijn gelt ter quader avontueren,
 
Dwelck Goossen opnam, somen u sal vertellen
 
Int vervolch vande cluijt, dus wilt u toch stellen
 
Tot audiencij en silencij met blijde sinnen.
2
35
Wacht wel, dat u geen buijlsnijders1) en quellen,
 
Want wij sullen van stonden aen beginnen.
 
fijnis lang 36 regulen
 
volcht de cluijt van Goossen Taijaert.

Item hier begint een esbatement1).

De parsonages sijn dese:

Goossen Taeijaert.
Loutgen Loose-vos.
Belij, Goossen Taeijaert sijn wijff.
Baerte, Loutgens wijff.
Een Ossecoper.
Een Coopman.

begint; Goossen spreeckt.
 
Wadt een grooten pijn ist altijt dus te slaven,
 
Huijden te dorschen en margen2) te graven;
 
Mijn geeft seecker wonder3) oft oock langer dueren’ sal.
40
Ick en mach niet ledich gaen als mijn gebueren’ al;
 
Dus stel ick mij te werck tot allen stonden’ nu.
 
Holla, is mijn koe oock vast gebonden’ nu?
 
Dat moet ick vlus gaen besien voor allen saecken,
 
Want mijn gisteren twee vleijshouders4) spraecken
45
En seijden, sij wouden comen besien mijn Blaer
 
En tastense, off sij oock vedt genouch waer;
 
Dan sal ickse5) hem loven so ick eens dacht
 
Om seven pont, neent tis beter om acht;
 
Dat moetse gelden1), sij comen alse willen.
50
Hoe sal Belij2) dan tieren; wie souse stillen?
 
Gans herten, ick bedacht mijn ter quader maeten3).
 
Ick sal nochtans die comanschap niet laeten,
 
Alsou ick daerom eeten ongebrande asschen4).
 
Maer goeluij, ick moet mij wadt gaen rasschen5),
55
Eer Belij mijn compt over den hals loopen;
 
En compt de vleijsschouder, ick sal Blaer vercopen,
 
Al sou Belij gram sijn, ick salse hem loven.
Loutgen
 
Mijn en gebreckt nu niet dan een oven,
 
Daermen tgelt in backt tot mijnnen prooffijt.
60
Best gae ick tot Goossen Taeijert met jolijt
 
En besie sijn blaere koe, hoese gestelt’ is.
 
Ick sal hem wijsmaecken, dattet reet gelt’ is;
 
Maer den tijt mocht wel verstrijcken een weijnich lanck.
 
Holla, den boer is hier, tsus6) van dien geclanck.
65
Goossen, tgadt vorder u7), heij, ghij slaeft u doot.
Goossen
 
Dat gelooff ick wel, Loutgen, tis seecker van noot:
 
Daer is nau8) so veel broot tonsent in huijs,
 
Dat haer sadt soude connen eeten een muijs,
 
Dus maeck ick mij met slaeven al te moe.
Loutgen
70
Goossen vrindt, ick coom besien1) u blaere koe,
 
Om die te coopen, waeren wij eens.
Goossen
 
Tis so soeten beest.
Loutgen
 
Voorwaer, ick meens.
Goossen
 
Och jaet, Loutgen Loose-vos, vrindt,
 
Ick meen, men hier geen beter en vindt;
75
Had ghijse gekint’ so wel als onse Beel,
 
Ghij en vercocht u daegen noijt schoonder juweel;
 
Ken weet nu, hoe icker aff sal connen scheijen.
Loutgen
 
Wilt ghijse vercopen? Laet ons niet langer beijen,
 
Want ick heb haest, ick moet gaan bijsen2)
Goossen
80
Och Blaer, lieve Blaer, hoe sal ick u prijsen,
 
Want ghij sijt seecker nu so wel geprost3)
 
Loutgen, sij heeft gegeten alderhande cost,
 
Daerom is sij so vedt als eenich swijn.
Loutgen
 
Wel seght, Goossen, wadt sal den coop dan sijn?
85
In goede comanschap salmen niet lang draelen.
Goossen
 
Loutgen.
Loutgen
 
Ja, Goossen.
Goossen
 
Acht pont sult ghijse betaelen;
 
Ken gaeffse niet minder een enckel stroo.
Loutgen
 
Maer Goossen, hoe gaept ghij also?
 
Acht pondt, wel hout ghij met mij den spodt?
Goossen
90
Sij mach niet min gelden, daer hebdij tslodt1),
 
Off sij sal moeten blijven opten stal,
 
Want ick weet, dat icker noch om weenen sal,
 
Als ick moet scheijen van die soete blesse.
Loutgen
 
Hout op u hant, Goossen.
Goossen
 
Wel?
Loutgen
 
Ick gever u sesse,
95
Want het wordt kermesse’ in onser stadt,
 
Dus had ick gaeren goet vleijsch, ick segt u pladt2),
 
Anders had ick niet so grooten haest.
Goossen
 
En ick moet gelt hebben, dat is tnaest3),
 
Want mij gebreckt coren en garst al even.
Loutgen
100
Hout daer, Goossen, ick gever u seven.
Goossen
 
Ick en does niet.
Loutgen
 
Tsa, nu, seven en een halven.
Goossen
 
Al stondt Blaere op haar calven
 
Ken gaeffse niet minder, die schoone bruijt
 
En oock so beding ick de huijt
105
Te vooren uijt’ en dan wil ickese om acht geven.
Loutgen
 
Houdt daer, voorde acht wortse wechgedreven;
 
Ick salse u wel betalen in corster stont.
Goossen
 
Maer ick bedinge vant vleijsch noch ses pont
 
Tot eenen hutspodt, vaet mijn bediet1).
Loutgen
110
Wadt! Ses pont vleijs, Goossen, dat en seijde ghij niet;
 
Die en meuchdij niet hebben, bij mijnder trouwen.
Goossen
 
So sal ick Blaer dan op mijn stal houwen,
 
Want wadt ick oijt vercocht, ick hebber affgegeten.
Loutgen
 
Maer so en heb ick noch noijt van sulcken boer geweten.
115
Dan nietemin om ses pont vleijs, tis een cleijne saeck,
 
Op dat ick met die koe uijt die stal geraeck;
 
Ick salse gaen ontbinden en wech drijven.
Goossen
 
Bij gans meij1), hoe sal onse Belij dan kijven!
 
Waer sal ick blijven’ arm onnosel sodt.
120
Gans longeren1), sij jaecht mij noch in een muijse codt.
 
Dat weet Godt’ sij is veel te quaet;
 
Maer ick hoope, als sij dat geldeken ontfaet,
 
Haer gramschap vergaet’ en den moet2) sal daelen.
 
Maer secht, Loutgen, ten most niet faelen:
125
Wanneer sal ick gelt haelen’ sonder ontbreecken?
Loutgen
 
Goossen, ghij moocht mij morgen comen aenspreecken
 
En siet na mijn, ick heb noch silver en gout.
Goossen
 
Tis reden, datmen goeluijden betrout,
 
Dus werdt Belij nu wel gecontenteert,
130
Maer geen dinck mij so seer niet en deert,
 
Als dat het soete beest so haest moet sterven.
Belij
 
Tis tijt, dat ick mijn raepen gae scherven3)
 
En spoeije4) mij thuijswaert, bij gans longeren.
 
Blaer, mijn koe, mocht heel verhongeren,
135
Dus loop ick naer huijs met snellen keer.
 
Ou, wadt, ou, Goossen, hoe dorst ghij dus seer?
 
Wilt ghij van wercken nu heel hebben tloff5)?
Goossen
 
Hoo, ja ick, Beel, maer door dit stoff
 
Wordt mijn keelgadt so machtigen1) drooch.
140
Had ick een volle kan hier onder mijn ooch,
 
Ick dronck met een tooch’ wel een oort2).
Belij
 
Beijt wadt, Goossen, ick coom rechtevoort3).
 
Had ick voor Blaer onse koe gescherft wadt raepen,
 
Dan coom ick u bij en breng u te laepen4)
145
En volle u pul5).
Goossen
 
Sij wert noch wel dul.
 
Och, Heere Godt, wadt salt noch werden?
 
Hoe salse mij noch met voeten terden!
 
Ick ducht, ick sal noch den nootenboom slachten6).
150
Wee mij, wee mij, ick verlies mijn crachten;
 
Ick begin te vreesen van ancxte groot.
 
Och had ick ontbeten een stucken7) broots,
 
So waer ick verhart om bet te verdraegen.
 
Gans muijs8), sij compt mij nae Blaer vraegen.
155
Wil ick mijn schuijlen, oft wil ick gaen loopen?
 
Neen oock, want woudick mijn cracht ontcnopen9),
 
Sij soudt becopen’ al waerse noch so sterck.
Belij
 
Wadt ou, wadt ou, mijn genaeckt nu werck.
 
Wadt salmen ons hier te lande sinden?
160
En ick can Blaer, onse koe, niet vinden;
 
Souse wel gaen loopen sijn uijt den stal?
Goossen
 
Gans herten, ick slacht nu den bal;
 
Ick worde gecaest noch sonder dack1).
Belij
 
Ick meen dit speelken ons noch gebrack;
165
Ick ducht, dattet hier qualijck is gevaren.
 
Segt mij, Goossen, wilt die waerheijt verclaeren:
 
Waer is onse Blaer? Hebt ghijse vercocht?
Goossen
 
Och Belij, hoort hoe mijn hert van binnen crocht2);
 
Mijn leden die beven en mijn benen die touteren3).
Belij
170
Ick sie wel, ten sal niet wel wouteren4).
 
Hier is certeijn een muijs inde melck verdroncken5).
 
Waerom spreeckt ghij niet? Siet hem staen loncken6).
 
Segt, vuijlen esel, al sout ghij versmachten7).
Goossen
 
Aij mij, hoe smijt1) ghij soo? Wilt mijn tanden wachten2).
175
Ghij weet wel, sij doet mijn dickwils gequel3).
Belij
 
Ick en crijch geen antwoort, dat sie ick wel.
 
Ick sal u moeten met voeten besoecken;
 
Hout dat en dat4)!
Goossen
 
Moet ick mijn vercloecken,
 
Ick sal u desen vleugel5) om d'ooren dorschen.
Belij
180
So sal ick u tanden met vuijsten vervorschen6),
 
Dat u de ogen van pijnen leecken,
 
En met cneuckels wert ghij uijtgestreecken7).
 
Houdt dat en dat! Waer is Blaer, Blaer?
Goossen
 
Aij mij, aij mij, dit wijff smijt offt sij beseten waer.
185
Smijt bij maeten en hout toch regel.
 
Houdt daer! Eet oock wadt van dien vlegel,
 
Seght, vuijle, loosse, haetelijcke Beel!
Belij
 
Ja, dat suldij becoopen met uwen keel!
 
Sout ghij leeren weer smijten? Ygo8), dat sijn cueren.
190
Ick sal u noch met mijn tanden verschueren9).
 
Hout dat en dat daer toe!
 
Seght, waer is Blaer?
Goossen
 
Wel wie, Blaer onse koe?
Belij
 
Jae.
Goossen
 
Dat sal ick u seggen sonder beraden.
195
Maer Beel, eerst bid ick mijns lijffs genaden1),
 
Want u handen die vallen so hart als cnippelen2).
Belij
 
Segt, boeff, ghij en sult mij niet onthippelen3),
 
Ick en weet waer dat Blaer onse koe gebleven’ is.
Goossen
 
Maer datse van Loutgen Loose-vos wech gedreven’ is
200
Om acht pont groot, dus wilt niet meer boocken4),
 
En ses pont vleijs en de huijt heb ick ook besproocken,
 
Dus gheschieden die comanschap alhier ontrent.
Belij
 
Ja vogel, wie gaff u daer toe consent
 
Segt, lelijcken gast5), al sout ghij bedrooft6)’ werden.
205
U hooft sal van mijn vuijsten noch so beprooft7)’ werden,
 
Dat u de oogen in u hooft sullen draeijen.
 
En heeft hijse niet betaelt?
Goossen
 
Ghij en durft1) so niet graeijen2).
 
Den dach van betaelen is morgen gestelt.
 
Hij seij mijn, ick sout vinden juijst getelt
210
En mijn hutspodt gereet al met die huijt.
Belij
 
So packt u darwaerts, segt, vuijle guijt,
 
En compt mij niet weder hier ter stee,
 
Oft ghij brenght gelt en huijt en de hutspodt mee,
 
Oft ghij crijcht stockvis met vuijsten gebotert3).
Goossen
215
Och, mijn dunckt, dat mijn de backtanden lotert4).
 
Sulcken coop soude ick mijn niet bedancken.
Belij
 
Ontbeijt5), ghij loeris6), hoor ick u noch jancken?
 
Wadt woorden seijde ghij alhier inde baen?
Goossen
 
Niet wijffken, ick stelde mij te gaen
220
En maenen Loutgen Lose-vos wel te degen.
 
Ontbeijt, isse oock wech? Ick heb wel slagen gecregen;
 
Ja sij, al sousij haer beenen verstuijcken7).
 
Wie sach oijt wijff haer man so fuijcken8)?
 
Ja, mijn dunckt, dat mijn de ribben craecken.
225
Sij sloech so dapperlijck onder mijn caecken,
 
Al hadse haer leven int caetspel gewoont.
 
Maer, bij gans vier1), had ick mijn cracht getoont,
 
Ick hadder de tong ghehaelt uijt den neck
 
En hadse doen cruijpen gelijck een sleck,
230
Want als ick gram ben, so bedrijff ick ragie2);
 
Ick versloech wel knecht, meester en pagie.
 
Maer had ickse gedoot, so ickse int schijnne3) bloot4)’ sach,
 
So had ick schuldich geweest den dootslach,
 
En nimmermeer en stondt ick in goetmans’ stede5);
235
Dus ist best wadt geleden’ om paijs en vrede
 
Dan groot quaet gedaen met grammen moede.
 
Nu holla, ick ben bij die stadt. Best ick mijn spoede
 
En doe mijn bootschap, so mijn Belij beval.
 
Tgeeft mij wonder, off ick oock gelt hebben sal.
240
Hij seijdet nochtans en twas inde coop verhaelt.
 
Maer, bij gans doot, is dat hij mij niet en betaelt,
 
So ben ick int slach gelijck een meesse6).
 
Wadt mach oock helpen, dat ick dus vreesse?
 
Ick moettet avontueren en mercken tinde7);
245
Tsal al wel gaen, ist dat ick tgeldeken vinde.
Pausa
Loutgen
 
Segt mij, Baert.
Baert, sijn wijff
 
Wel Loutgen, wadt is u believen?
Loutgen
 
Om dat wij tvolck souden mogen gerieven,
 
So spoeijt u de pensen wel schoon te maecken.
 
Och, wist ick noch aen sulcken koe te geraecken,
250
Ick liep terstont derwaert sonder verlet1).
Baert
 
Loutgen, tvleijsch is uijt ter maeten vedt,
 
Soo sijn oock de penschen recht nae reen.
Loutgen
 
Men doet dickmael beter aen sulcken queen2)
 
Dan aen een os, een maeger beest.
255
Maer, Baert!
Baert
 
Wel, Loutgen?
Loutgen
 
Hoort, wadt ick queest3):
 
Goossen sal haest comen om gelt geschreden,
 
Want ick nam niet langer dach4) dan heden;
 
Dan soud hij na mijn comen sien, hoort mijn bediet,
 
Maer van betaelen, trouwen5), en seijde ick hem niet,
260
Dan dat hij gelt sou hebben alst paste,
 
Maer die huijt met de ses pont vleijs geeft hem vaste
 
En wil hij ijet anders, seght, ick ben uijtgereijst.
Baert
 
Trouwen, Loutgen, so heb ickt oock gepeijst,
 
Dus doet u dingen en wilt u rasschen.
265
Ick gae terstont de penschen wasschen,
 
So mach ickse noch tavont doen te vier.
Goossen
 
Holla, ick ben bij Loutgens huijs nu hier.
 
Och vond ick mijn geldeken nu tot een mijt,
 
So waer mijn hert van druck bevrijt,
270
Want onse Belij is al so wonderlijcken1) wijff;
 
Haer handen die vallen so hert en stijff
 
Al waerent beuckhamers tot elcken click2)
 
En al haer slaegen comen al effen dick.
 
Sloech sij toch met maten, dat waer te lijen,
275
Maer neense, sij en weet van geen mijen3).
 
Ontbeijt, hier staet Baerte voor die deur;
 
Ick wil haer gaen seggen mijn bootschap veur
 
En vraegen offt mijn gelt is gereet.
 
Godt vorder u, Baertgen.
Baert staet en wascht de pensen
 
Dat water is noch wadt te heet;
280
Ick souden mijn pensen heel verbroeijen4).
Goossen
 
Ou wadt, ou wadt sal ons5) hier uijt groeijen?
 
Beijt, als men ijemant groet, soumen dan niet spreecken?
 
Baertgen, mijn brieven houwen van gebreecken6).
 
Brocht ick gelt, ghij sout wel nauwer7) hooren.
285
Goeden dach, vrouw!
Baert
 
Wel, wie compt mij daer verstooren?
 
Wadt, Goossen Taeijaert, wie heeft u nu uijtgejaecht?
Goossen
 
Maer Baertgen, u man heeft mij hier verdaecht1)
 
Om acht pont groot, die ick hier sou ontfangen.
 
Onse Belij heefter nae groot verlangen,
290
Datse mijn door dit heet weer doet draven.
Baert
 
Acht pont groot?
Goossen
 
Ja.
Baert
 
Ghij sijt in een verkeerden haeven.
 
Meent ghij, datse hier naer u geschotelt2)?
Goossen
 
Maer Baert, ten baet niet veel geprotelt3).
 
Ick moetse hebben en oock ses pont vleijs daer toe,
295
En oock de huijt van onse blaere koe,
 
Soot al voorsproocken4) is inde selffde coop.
Baert
 
Ses pont vleijsch en de huijt ken ick op den hoop,
 
Maer met het gelt moet ghij noch wadt toven5).
Goossen
 
Hier geseijt, Baert, mijn gelt moet leggen boven.
300
Brocht ick geen gelt, noch noijt droeviger dach;
 
Ick creech van mijn wijff so menigen slach;
 
Dus gelt moet ick hebben; gelt is, dat ick mien.
Baert
 
Loutgen seijden, ghij moocht nae hem comen sien
 
En sou u betaelen, maer niet terstont.
Goossen
305
Wae1), hij seijden mijn op heden goet rondt,
 
Dus wil ick mijn gelt hebben al effen uijt2).
Baert
 
De ses pont vleesch sijn gereet met die huijt,
 
Maer vant gelt en maeckt noch geen gewach.
Goossen
 
Ick wil tgelt oock hebben sonder verdrach3),
310
Oft wiltet mijn u man met practijck4) ontsteelen.
Baert
 
Is mijn man dan een dieff? Dat sult ghij bequelen5)!
 
Segt, vuijlen boeff, al sout ghij versincken;
 
Ick sal u in dit pensop verdrincken,
 
Seght ghij nu al dat ghij hebt in u gedachten.
Goossen
315
Moort, moort, hier moet ick versmachten6);
 
Heer baijlljou7), heer bailliou.
Baert
 
Jae, loeris, soudijt den baijlliou claegen?
 
Hout dat en dat, wilt mee thuijs draegen,
 
En dat vande penschen!
Goossen
 
Genae, gena, ick heb genoch gelaijen1)!
Baert
 
Hout dat en dat! So salmen u paijen2)!
320
Segt, is mijn man een dieff, seght, boeff vermaert3)!
Goossen
 
Och, neen hij, genade, lieve Baert!
 
Nimmermeer en seg ick meer een erch woort.
Baert
 
So wederroeptet hier dan rechtevoort,
 
Off ick sal u doen in daerde cruijpen.
Goossen
325
Och, mijn leden rijen mij, al had ick die stuijpen!
 
Ick wederroep al dat mijn tegen gaet,
 
En segt dat Loutgen selden goet vleijsch slaet4)
 
En een goet man is, maer niet vande best5).
Baert
 
So soumen den reeckel jagen ten nest6)
330
En leeren hem met den steeman spotten.
Goossen
 
Ick wou, ick mijn gelt had sonder sotten1),
 
Want ick ducht, ick salt noch qualijck crijgen.
Baert
 
Wadt segdij en wilt ghij noch niet swijgen?
 
Gebreckt u noch wadt meer, so spreeckt met schanden.
Goossen
335
Bijlo neen, ghij hebt te fellen handen.
 
Ghij streeckt mij tvel bij naest vande caecken.
Baert
 
Hout, daer is u vleesch, wilter hutspodt aff maecken
 
En daer is de huijt, een greijn van rinders coeliesen2).
 
Aen u gelt en selt ghij oock niet verliesen;
340
Alst vanden beesten is gefijneert3),
 
So worden u de acht ponden genamptiseert4),
 
Dus durft ghij ons niet meer comen manen,
 
Offt wij sullen noch eens campen als twee qua hanen.
Pausa
Een ander ossencooper
 
Tis wonder, wadt de comanschap can maecken.
345
Ick bedanck mij immer der goeder avontueren.
 
Ick mocht tpaert niet beter int ooge raecken5),
 
Dus spoeij ick mij thuijs, want tis drie uuren,
 
Al souder menich nijdich hart om truuren;
 
Mijn beesten sijn al vercoft, groot en cleijn,
350
Men moet den coopman vaten bijden beijn
 
En alst tijt is moetmen hem om te vercoopen stellen.
 
Maer oft ick mijn gelt al1) heb, so ick meijn,
 
Dat soudick om een haer2) wel gaen sitten tellen.
 
Tis al best gedaen oock, dus wil ick mijn hier nedervellen3)
355
En verlossen mij van sulcke fantasijen.
 
Hoe waert oock mogelijck, oft4) ick most bedijen5),
 
Want vintmen een schalck, ick bender een tegen;
 
Met loossheijt en soument mijn niet ontstrijen6).
 
Maer dese croonen moetmen laeten wegen7).
360
Ick heb rosenobels en ducaten gecregen,
 
Die wil ick gaen reeckenen tot eender som.
Goossen
 
Ick gaff om een mijt wel mijn wellecom,
 
Want onse Beel sal so bijster tieren,
 
En oft ick ijet vremts ging versieren8),
365
Ten sou mij niet helpen, dat weet ick claer.
 
Och, sij sal mijn hooft noch so versetten9) voorwaer
 
En sij sal mijn noch stooten met de neus int slijck.
 
In boossheijt is Baert vleijshouwers wel haers gelijck;
 
Ick gelooff, die twee souden sonder faellen
370
Tsamen wel een rooff voor den hel haelen10),
 
Dus wilden ick, dat sij waeren in daerde gesoncken.
 
Deen had bij naest mijn ruggenbeen gebroocken;
 
Ghij wetet altsamen1), tis genoch gesproocken.
375
Ick moet gaen thuijswaert met herten verbaest2)
 
En sonder gelt. Gans herten, het wijff dat raest;
 
Sij haelt mijn de tonge vuijt der keelen3).
 
Holla, ick moet een bootsgen4) spelen,
 
Daer ick door schutten5) sal veel slagen:
380
Ick sal de huijt om hangen en so thuijs dragen;
 
Al slaetse dan wadt stijff, tgaet so haest niet deur.
 
Ontbeijt, best sedt ick die hoornnen veur
 
En steeck door die beenen mijn armen;
 
Tmes op de zije. Eij, siet toch, bij gans darmen6),
385
Nu ben ick cloeck genoch voor Beel tot mijnder baten;
 
Ick sal mijn als een stier gelaten7).
 
Borra8), borra, wie seijt mij nu eenich lachter?
 
Dit ben ick voor en dit ben ick achter;
 
Nu mach mij genaecken verdriet noch hinder.
Coopman
390
Aij, aij, aij, aij, wadt compt ons ginder;
 
O cruijs van Valckenburch9), waer sal ick vlien?
Goossen
 
Hou, weest niet vervaert; u sal niet misschien10).
 
Ick ben Goossen Taeijaert, en loopt niet seer.
Coopman
 
Och, ick bid genade, Lieve Heer,
395
Wilt doch mijn arme siele helpen.
Goossen
 
Wel, wadt leijt hier? Dit sijn immers geen schelpen?
 
Bij loo, tsijn al ducaten, nobels en croonen.
 
Sou hij oock verliesen, ick sou hem hoonen,
 
Oock begeer ick sijn gelt niet te houwen.
Coopman
400
Och, mijn siel beveel ick Onser Liever Vrouwen.
 
Mijn hert moet van vervaertheijt beswijcken.
Goossen
 
Ken sach mijn dagen noijt man so gaen strijcken.
 
Hoort vrint, vrint, hier is u gelt in u hant.
Coopman
 
Aij mij, aij mij, mijn dunckt, tis de helsche vijant.
405
Och heer en wilt mij doch hier niet plaegen.
 
Mijn sonden sijn mijn leet, och, ick moetet beclagen,
 
Dat ick oijt mijn leven ijemant heb bedrogen.
Goossen
 
Loopt niet so seer, vrient, siet mij onder mijn oogen;
 
Ick ben oock een mensch. U naeckt geen verdriet.
Coopman
410
Neen, neen, ick coom onder u oogen en clauwen niet.
 
Heijlich cruijs van Valckenburch, staet mijn nu bij!
Goossen
 
Hout, hout, hier is u gelt. Wadt man sijt ghij?
Coopman
 
Neen, neen, houttet gelt, op dat ick u wort quijt.
 
Liever en sach ick nimmermeer een mijt,
415
Dan dat ick in desen anckxt sou blijven.
Goossen
 
Mijn daegen en sach ick noijt sotter bedrijven.
 
Nu vind ick, dat waer is, hoe dat ickt rucke1),
 
Dat deen sijn misval is, is dander sijn gelucke.
 
Tis nu al anders gecomen dant verschenen’ was;
420
Bijlo, tgelt compt nu vander quenen’ ras.
 
Nu, hoop ick, sal Beel immers te vreden’ sijn?
 
Och, hoe wellecom sal ick noch heden’ sijn,
 
Als Belij siet alle dese schijven blincken.
binnen.
Belij
 
Waer mach Goossen blijven, mach ick wel dincken.
425
Hij sal sitten en drincken, al sou hij verworgen2).
 
Als hij slechs bier heeft, hij laet fijolen sorgen3).
 
Compt hij huijden oft morgen, tis hem een cleijne saeck,
 
Maer ick wed, ick noch sijn hooft geraeck,
 
Hij compt als hij wil, brenght hij geen gelt.
430
Benedycite dominus4), wadt compt ginder opt velt?
 
Och, noijt so ontstelt’ noijt so confuijs.
 
Best so loop ick hier binnen en sluijt het huijs,
 
Want mijn dagen en was ick noijt so vervaert.
Goossen
 
Hout stee5), Beel, hout stee, weest onbeswaert.
435
Waer wildij loopen? Ick ben Goossen, u man.
 
Blijft staen, hoort mij spreecken dan als dan6).
 
Waerom sluijt ghij thuijs? Heij, laet mij in.
 
Hou, Belij, hou!
Belij
 
Och, ick verlies mijn sin!
 
Schoone Moeder Goods, wilt mijn ontfermen;
440
Tis voor die deur1)! Heijlich cruijs, wilt mijn beschermen!
 
Ick ducht, ick sal mijn sinnen missen.
Goossen
 
Nu sou ick mijn wel van lachen bepissen,
 
Men dorst2) mij maer een weijnich nopen3).
 
Om dat ick ben in dese huijt gecroopen,
445
So meent Belij, ick ben de vijant vander hellen.
Belij
 
Och, oft noch daer is, dat mij daer wou quellen?
 
Best steeck ick mijn hooft eens ter venster uijt.
 
Eij, moort, moort!
Goossen
 
Belij, ick ben Goossen met die huijt,
 
Dus en is u geen vervaernis van doen;
450
Siet nu eens, ick heb affgedaen tcaproen;
 
En kent ghij mij nu niet? Dat geefft mij wonder.
Belij
 
Ramp moet ghij hebben4) van boven tot onder,
 
Al sout ghij versmacken5), segt vuijle loeten6).
Goossen
 
Maer, Belij, ghij soudt mijn wel anders groeten,
455
Wist ghij, waer ick mede com gelaen.
Belij
 
Brengt ghij gelt?
Goossen
 
Maer1) Belij, dats juijst geraen.
 
Ghij behoort mij met recht niet buijten laeten.
Belij
 
Wel, wadt paijement ist?
Goossen
 
Al rosenobels en ducaten
 
En Franse croonen; is dat quaden bucht2)?
Belij
460
So laet ick u dan in metter vlucht3);
 
Tgaff mij wonder, dat ick van u niet vernam.
Goossen
 
Maer Belij, wist ghij, hoe ick aent gelt quam,
 
Ghij sout u verwonderen, dat ickt u seij.
Belij
 
Wel, hoe so Goossen?
Goossen
 
Ick quam daer voor een valeij4)
465
Dus met die huijt en de hoornen opt hoot5),
 
Daer een coopman sij6) gelt telden, cleijn en groot;
 
Mijn siende ginck hij loopen al sijn macht.
 
Ick raepten tgelt op en hebt hem nagebrocht,
 
Maer hij was van herten also verslagen,
470
Dat hij mijn tgelt gaff en lietet mijn draegen
 
Daert mijn belieffde.
Belij
 
Maer riept ghij hem niet naer
 
En presenteerdent hem1) int openbaer?
 
Anders mocht u den baijlliou tvel affstroopen.
Goossen
 
Ja ick, Belij, ick heb hem oock nae geloopen,
475
Maer mits dat ick met de huijt was soo belaen,
 
So most ick hem al sachtgens naer gaen
 
En hij liep altijt effen seer,
 
So dat ick hem niet en mochte volgen meer,
 
Oock en ken ick den coopman niet, tsij duijts offt wael,
480
Anders gaeff ick hem sijn gelt altemael,
 
Want anderluij goet en wil ick niet houwen.
Belij
 
Goossen, so en sou ick oock, in trouwen,
 
Maer nu tso gevaeren is sonder bedroch,
 
So sal ickt bewaeren al waerder noch
485
Twee mael so veel.
Goossen
 
Daerom mach men wel seggen
 
En voor een gemeijn spreeckwoort uijtleggen:
 
Des eens qualijck vaeren is des anders geluck;
 
Want had ick dit gelt niet, ick waer in druck,
 
Dus mach ick mij die reijse wel bedancken.
Belij
490
Goossen, ick wilden niet om twee blancken2),
 
Ghij en hadt Loutgen huijden gaen maennen.
 
Nu gaet vrij drincken drie oft vier vaennen
 
En gaet dan weer wercken, alst u best past.
Goossen
 
Bijlo, hoe is mijn hart nu ontlast!
495
Ick sie wel, tgelt can wel goede vrouwen maecken,
 
En doort tgelt canmen wel aen paijs geraecken;
 
Ter goeder vuijren heb ick de reijs aengeveert1).
 
Nu heb ick van Belij al wadt mijn hert begeert
 
En van vechten en isser nu geen gewach.
500
Ick leeffden mijn dagen noij2) blijder dach;
 
Dus hout met u wijffs paijs, dat raed ick voor best,
 
Want peijs en vree maeckt een stercke vest
 
Int houwelijck so wel voor armen als rijcken.
Belij
 
Hier mede so willen wij naer huijs gaen strijcken
505
En bevelen u altsaemen den Heer der heeren.
Goossen
 
Neempt dit danckelijck van ons wiens3) Trouw moet Blijcken.
 
Hier mede so willen wij naer huijs gaen strijcken.
Belij
 
Isser gefaelgeert,4), wilter niet nau op kijcken;
 
Wilt onse schandt bedecken; tis ons vriendlijck begeeren.
Goossen
510
Hier mede so willen wij naer huijs gaen strijcken
 
En bevelen u altsaemen den Heer der heeren.
 
Dat wij dit deden was om vreucht te vermeeren
 
Alle borgers ter eeren.
 
fijnis lang in dicht 506 regulen
 
Par Trouw moet Blijcken.

Vorige Volgende

Over het gehele werk

organisaties


Over dit hoofdstuk/artikel

titels