Multatuli Encyclopedie

Wawelaar, dominee-,

getekend als type van de predikant in de Max Havelaar. Droogstoppel geeft passages uit één van diens preken weer (negende hoofdstuk, vw i, p. 126-131; *Noach). Dominee Wawelaar hield deze preek in een bidstond voor het bekeren van de heidenen (vw i, p. 124). Het was, aldus Wawelaar, de roeping van Israël om de bewoners van Kanaän uit te roeien. De roeping van Nederland is om de heidenen te bekeren, die anders ‘op de eilanden des Indischen Oceaans’ verdoemd zijn. Hij schildert uitvoerig wat dat inhoudt:

‘“(...) Hoort ge niet - ja, gy hoort het, want uit de voorgelezen tekstwoorden hebt gy gezien dat uw God is een machtig God, en een God der gerechte wrake - ja, gy hoort het gekraak der beenderen en het geknetter der vlammen in het eeuwige Gehenna waar weninge is en tandengeknars! Dáár, dáár branden zy, en vergaan niet, want eeuwig is de straffe! Dáár lekt de vlam met nooit voldane tong aan de gillende slachtoffers van het ongeloof! Dáár sterft de worm niet, die hun harten dóór en dóór knaagt, zonder ooit die te vernietigen, opdat er steeds een hart te knagen overblyve in

[p. 507]

de borst van den Godverzaker! Ziet, hoe men het zwarte vel afstroopt van het ongedoopte kind dat, nauwelyks geboren, werd weggeslingerd van de borst der moeder, in den poel der eeuwige verdoemenis...” Toen viel er een juffrouw flauw.’ (vw i, p. 127-128)

Het is de plicht van Nederland ‘beschaving, godsdienst, Christendom, aan den verdoolden Javaan’ te brengen. De Javaan moet door arbeid tot God worden gebracht. Verder wees Wawelaar de toehoorders op hun verdere plichten, zoals het geven van ruime bijdragen aan de zending, het ondersteunen van bijbelgenootschappen, het schrijven van preken en gezangen voor de Javanen (vw i, p. 128-129).

Frits Droogstoppel gaat op katechesatie bij dominee Wawelaar. Deze klaagt over Frits' verwaandheid: hij stelt te veel vragen. Volgens zijn vader is dit te wijten aan de ‘neuswyzigheid’ die hij uit het *pak van Sjaalman haalde. Droogstoppel vertelt hoe Wawelaar bij hem thuis kwam om Frits te waarschuwen (vw i, p. 228-229). De vragen die Frits toen stelde, werden in de eerste uitgave van de Max Havelaar door *J. van Lennep geschrapt. *Ds. Francken kwam op tegen de typering van ds. Wawelaar.