Multatuli Encyclopedie

Nieuws van den Dag, Het-,

dagblad opgericht door *G.L. Funke en *P. van Santen in 1870, na afschaffing van het *dagbladzegel. Het Nieuws van den Dag was jaren lang de meest gelezen krant van Nederland. In 1923 ging het blad over in handen van De Telegraaf.

Simon Gorter (1869-1871) was de eerste hoofdredacteur, de vroegere dominee H. de Veer volgde hem in 1871 op. De Veer publiceerde uiterst negatieve artikelen over m. in dit blad. Funke probeerde als uitgever èn vriend van m., verscheidene malen invloed op de publikatie van deze artikelen uit te oefenen, wat maar ten dele lukte (*De Veer).

Op 28 april 1874 noemt m. het ‘een infaam blad’ in een brief aan C. Vosmaer:

‘Ik zou me moeten inspannen om precies te noemen wat me in zoo'n ding zoo misselyk maakt. Die De Veer riekt altyd naar de preekstoel. (‘O, myne vrienden, laat ons toch... &c.) Z'n zalf kan-i niet afwisschen. En alles wat-i preekt, is valsch, al zegt-i iets waars. De gemoedelykheid, de fermeteit, de welwillendheid, de scherpzinnigheid, de fraseologie... alles is namaak!
Merkt het lezend publiek dit niet? 'n treurig verschynsel! My havent hy waar-i kan. Voortdurend by kwasi achtelooze omissie, maar soms uitdrukkelyk, en als dan Funke die tusschen hem en my zit, hem daarover aanspreekt, geeft-i z'n woord dat hy “'t zoo niet bedoelde” - En 't gehalte van z'n preeken, of ook van 't vulsel! In z'n zondagsblad kregen we onlangs drie nummers “hoofd-artikel” over Victor Hugo's 1793. Dat wordt gegeven als oorspronkelijk werk, en ik zeg dat het vertaalde fransche reclame is. Dit durf ik beweren. Slechts gissen durf ik dat-i daarvoor betaald wordt. Naar myn menschkunde is hy er slecht genoeg toe.’ (vw xvi, p. 535)

In deze brief schrijft hij verder dat hij Het Nieuws van den Dag wel moet lezen ‘omdat De Veer (en V. Gorkum [*W. van Gorkum]) me daarin dikwyls op hun manier zydelings aantasten, en dus weten moet of ze 't weer deden, desnoods Funke “halt” toe te roepen (Hy zit tusschen dat Nieuws en my in den klem.)’ (vw xvi, p. 530).

In het naschrift bij de vierde bundel Ideeën noemt m. het ‘standbeeldbejubelend hoofdartikel’ dat Het Nieuws van den Dag in 1877 aan *J.R. Thorbecke wijdde, een stuk ‘waarin vorm en inhoud zich den voorrang in bespottelykheid betwistten’ (vw vi, p. 390).