Multatuli Encyclopedie

Gelijkheid,

Er bestaat volgens m. geen gelijkheid tussen mensen. Allereerst is er namelijk het verschil tussen goede en slechte mensen, waarover hij In Idee 451 schrijft:

[p. 168]

‘Er is verschil, een groot verschil, tussen een mens en een mens. De waarlyk brave man die 't goede wil, die 't betrachtte, die daaraan z'n leven wydt, daarvoor zich opoffert als 't nodig is... o, hy staat niet gelyk met den ellendeling die onder schyn van nederige vergetenheid zich alleen bezighield met het mesten van zyn ik, met rusten zonder ooit te hebben gearbeid.’

Daarnaast verschillen mensen onderling ‘in ontwikkeling van denkvermogen, toon, beschaving, ondervinding, smaak’. Hij betuigt zich voor handhaving van dit onderscheid, waarbij hij echter tegen de afscheiding van standen ‘zoals we die waarnemen in onze maatschappy’ is, omdat de mensen van verschillende standen elkaar niet leren kennen (vw iii, p. 90-91; *standsverschil). Zijn voorkeur om de ongelijkheidheid tussen mensen te behouden, maakte m. afkerig van het *socialisme, dat juist gelijkheid nastreefde.