Multatuli Encyclopedie

Bruinsma, Vitus Jacobus-,

1850-1916, werkte na zijn promotie in 1875 als leraar te Leeuwarden (meisjesschool en gymnasium), nam in 1891 ontslag en verhuisde, met achterlating van zijn vrouw naar Gorredijk, waar hij ging samenwonen met Frederica Johanna van Uilkens (1854-1919). In samenwerking met haar bewerkte en vertaalde hij natuurkundige werken. Hij was van huis uit roomskatholiek, maar vervreemdde van de kerk tijdens zijn studie en werd vrijdenker. Hij was lid van de vereniging De Dageraad en werd in 1879 gekozen tot bestuurslid en redacteur van het gelijknamige tijdschrift; hiervoor bedankte hij echter. In 1880 richtte hij de Vereeniging tegen de kwakzalverij op, in 1881 was hij een van de oprichters van de Bond voor Algemeen Kies- en Stemrecht. Daarnaast was hij een voorman van de Sociaal Democratische Bond.

Enkele artikelen in de radicale Sneeker Courant brachten hem in 1874 in correspondentie met m. Dit werd het begin van een langdurige vriendschap (Julius Pée verzamelde de brieven van 6 november 1874 tot 1 september 1886, in zijn Brieven van Multatuli aan Carel Vosmaer, R. Kallenberg van den Bosch en Dr. Vitus Bruinsma Rotterdam, 1942). Op 16 juli 1877 trouwde Bruinsma met Hilda Lucia van den Berg. Hoewel zij eerst wat ‘schuwheid’ toonde, aldus m. aan Bruinsma, werd na een logeerpartij bij m. en Mimi in juli van datzelfde jaar met haar het ijs gebroken (brief van m. aan Bruinsma d.d 15 juli 1877, vw xviii, p. 692-693).

In maart 1878 logeerde m. tijdens een voordrachtentoernee bij Bruinsma in Leeuwarden (zie vw xix, p. 307 e.v.). Hier kreeg hij van Mimi het bericht dat zij een kind had geadopteerd (*Wouter).

Met Versluys en Admiraal richtte Bruinsma in april van dat jaar *Tandem op, in 1882 was hij één van de ondertekenaars van het *Huldeblijk. In De Dageraad van 1892 (p. 7-31) publiceerde hij het artikel ‘Ter gedachtenis aan Multatuli’. Fragmenten uit dit artikel zijn opgenomen in vw xviii (p. 693-694) en vw xix (p. 239, 307-308).