Multatuli Encyclopedie

Aan sommigen myner lezers,

Aan het slot van de eerste bundel Ideeën richt m. zich tot zijn lezers. Hij heeft namelijk van zijn uitgever *d'Ablaing van Giessenburg vernomen dat een aantal lezers geklaagd heeft over het onregelmatig verschijnen van de afleveringen Ideeën. Hij legt uit dat deze onregelmatige produktie veroorzaakt wordt door zijn gemoedstoestand èn zijn geldzorgen. Hij herinnert aan Jezus, die na de zware kruistocht nog tot het volk sprak:

‘Het is hem aan te zien/Dat hy veel droeg, maar kracht heeft meer te dragen,/Dat hy veel leed, maar nog lang lyden kan.’ (citaat uit de Kruissprook, Idee 446, vw ii, p. 654)

En:

‘valt den man niet hard, die deed wat-i kon, in den tyd en met de vermogens die hem overbleven na 't pynlyk tobben over 't nodige voor vrouw en kind.’ (Idee 446, vw ii, p. 656)

Daarop volgt de parabel van Samojedië, waar het de gewoonte was, zich van top tot teen in te smeren met ranzige traan. Een jonge Samojeed verzuimde dit en werd vanwege zedeloosheid mishandeld en moest honger lijden...

‘Maar wyl men in Samojedië geen laster had, geen kopyrecht, geen verdachtmaking, geen domme orthodoxie, noch vals liberalismus, noch bedorven politiek, noch bedervende ministers, noch verrotte Tweede Kamer,... sloeg men den patiënt met de afgekloven beenderen van de robben, die hyzelf gevangen had.
Aan m'n overige lezers myn hartelyke groet!’ (Idee 447, vw ii, p. 658)