Het land van de dorst

[p. 209]

Afzetgebied

De saloon van Pietro Motti, de wild-west bar die wij hier in Murzuch café noemen, en die in waarheid een toko, een met alle voortbrengselen der aarde vervulde smerige schuur is, moet voor de Fezzanneezen wel het paradijs der duizend vreugden zijn.

Ik zag vandaag hoe een vrouw, van trots vervuld, een blik pilchards kocht, en hoe Motti haar geduldig en met veel gebaren aan het verstand trachtte te brengen, dat het ijzertje, dat er aan hing, diende om de bus open te maken.

Ik dacht aan de boschneger, die in Suriname een broek kocht, en acht dagen later uit zijn kamp weer

[p. 210]

naar de stad kwam, om de winkelier te vragen of hij alsjeblieft het slot los wilde maken, zoodat hij eindelijk de pantalon gebruiken kon.

De brave afstammeling van Baron en Joli Coeur had wel geworsteld met de te nauwe boord van zijn nieuwe lijfsbedekking, maar tot het losknoopen van de nette sluiting had zijn vernuft hem niet gebracht.

Er zit anders aan dat blikje pilchards beslist meer vast dan aan de broek van de boschneger. De opruimings-overschotten, die vanuit Nederland naar de West gaan, en die daar, ettelijke modes na dato, aan de bovenloop van de Saramacca, nog als dernier cri gelden, zullen de possibilities van dat land niet vergrooten, en maken het zelfs voor de lapjes geen waardevol afzetgebied.

Dat hier echter een blik pilchards wordt gekocht, beteekent, dat de bevolking op weg is naar de mentaliteit van het meerder eischen, die de wereld tegenwoordig schijnbaar noodig heeft om economisch in de toovercirkel voort te draaien.

Als ik Motti vraag of dat meer voorkomt, vertelt hij me hetzelfde als Torelli: men wil het niet langer meer alleen met dadels doen. Vleesch, groenten en andere vruchten beginnen gebruikelijker deelen van een maaltijd te zijn, en de blikjes zijn meer ingeburgerd dan men uit de hulpeloosheid van deze koopster mocht afleiden.

Zoo voltrekt zich dus ook hier, zij het in langzaam tempo, het proces, dat aan de kust reeds goeddeels, en in Tunis en Algiers reeds geheel en al zijn beslag heeft gekregen: het creëeren van een nieuw afzetgebied.

Voor het moederland?

[p. 211]

Ook hier is de stroom van Japansche, onvolwaardige en ondeugdelijke, maar goedkoope artikelen gevloeid. Al heb ik de legendarische whiskey, van zoowat een gulden de flesch, waarover men in Sheba sprak, en die de Japanners naar een oneerlijk verkregen recept bijna net zoo goed moeten maken als de Schotten, niet gedronken.

Moederland en andere exportlanden zijn echter door een ding gelijkelijk gehandicapt: het transport is schrikbarend duur.

De militaire wagens nemen natuurlijk alleen victualiën voor het bezettingsleger mee, en de ‘burger’-wagens vragen niet meer en niet minder dan honderd en dertig lire voor iedere honderd kilo vervoerd gewicht. Per half fleschje bier, om maar bij iets te blijven, dat ik hier in het bartje direct bij de hand heb, kost dat aan vracht, af Tripoli, zooiets van zeven cent.

Dat, gevoegd bij het feit, dat Motti, juist als zijn fraaie soortgenooten, zoo vlug mogelijk rijk wil worden, om dan als de wind terug te gaan naar de provincie die hij verliet, maakt de geimporteerde boel hier schrikkelijk duur.

En daarom gaat er niet veel bier en niet veel wijn omstaan, maar des te meer bougha, de kleurlooze, brandend-sterke dadeljenever.

Motti, en zijn collega-barkeepers in dit land, incasseeren vlijtig en nauwkeurig het surplus van de redelijk hooge soldij, onverschillig of die aan Italianen of aan Askaris werd betaald.