Het land van de dorst

[p. 202]

Markt

Ik heb met Torelli een wandeling gemaakt, maar op de hoek van de markt liet hij me, wijs en vriendelijk, alleen. Tenslotte is het niet wel mogelijk een juiste, onopgesmukte, op de feiten gebaseerde kijk op de zaken te krijgen, wanneer men zich tusschen de bevolking begeeft aan de zijde van haar volstrekte gebieder.

Torelli commandeert een gebied, waarbij Nederland maar kinderspel is, is rechter, burgemeester, gouverneur, opperbevelhebber, raadgever, scheidsrechter, beschermer en belooner van het goede en meedoogenloos straffende onderdrukker van het kwaad. Een man kortom, ten overstaan van deze bevolking met schier bovenaardsche macht bekleed, en daarom natuurlijk met eerbied en schuchterheid tegemoet getreden.

Als hij met zijn onafscheidelijk karwatsje, (veel van de officieren hier hebben die eigenaardige, meer uit Oost-Afrika stammende gewoonte, heel den dag door met een plumeau-achtig kwastje naar echte of denkbeeldige vliegen te slaan) de weg inslaat naar zijn residentie, kijk ik met oprecht respect zijn hooge gestalte na, overal begroet door de dorpelingen, die zich onmiddellijk van hun zitplaats op stoep en straatrand verheffen, wanneer hij langs komt.

Dan loop ik het marktje op, dat hij liet maken, nadat de vroegere, niet overdekte marktplaats onbruikbaar geworden was. Het is er druk als op alle andere dagen. In een oude notitie, vastgelegd direct na de reoccupatie van Murzuch door de Italianen, vond ik als

[p. 203]

toenmaals verhandelde koopwaar opgegeven: drie paknaalden, zooals die door de Italianen gebezigd werden om de zandzakken dicht te naaien, waarmede de stellingen werden opgebouwd; een krom fietswiel, zonder band of spaken; en het pedaal van een verouderd type Singer-naaimachine.

De man die het noteerde, stond er schijnbaar versteld van, dat zulke afval nog handelswaarde had, maar hij vergat dat in de woestijn dezelfde voorwerpen nu nog groote waarde hebben, en dat zij die ook al hadden, eer ooit een Italiaan een voet in Murzuch had gezet.

Want de woestijnbewoner, die als specialiteit en aangewezen ruilmiddel het smidsvak koos, maakt nu met behulp van zijn klein houtskoolvuur uit het fietswiel nog handige messen, en uit het stuk naaimachine misschien het ploegblad, dat de kooper gelegenheid geeft de eerste vermaledijde stap op de weg naar efficiency te zetten.

Eigenaardig en direct opvallend is, dat de markt aan de vrouwen is voorbehouden. Mannen komen er wel koopen, maar er neer te zitten en iets te koop aanbieden.... ik geloof dat zij van schaamte sterven zouden, werden zij er toe verplicht.