Het land van de dorst

Het gebroken geweer

Alle forten langs de weg hebben een historie. Een, die zelfs in Italië bijna onbekend is en die zeker bijna nooit tot het buitenland kwam. Hoe zou het ook?

De boeken van Rodolfo Graziani, ‘Cyrenaïca Pacificata’ en ‘Verso il Fezzan’, zijn teveel militaire vak-litteratuur dan dat ze veel lezers zouden vinden. Blijft er de Zondagmorgen-lyriek van de geillustreerde bladen, welke slechtheid en adeldom te ongelijk onder vijandelijke en eigen troepen verdeelen. En ook maar een enkele keer heeft de historie zulke aspecten en een dergelijk formaat, dat men er belangstelling voor mag vragen aan de buitenstaander. Wie kent de geschiedenis van de krijgsverrichtingen op Atjeh? Duizelingwekkende tochten in de rimboe, avonturen die een menschenleven tot op het eind van de bewuste dagen vullen met een zware herinnering, dood en leven immers verwerden (en verworden) ook in ons land tot een krantenbericht van een paar regels, waarin te lezen stond, dat er een expeditie op uit was getrokken en terug was gekeerd, en dat er zoo en zooveel verzetslieden waren neergelegd.

[p. 185]

En dan, natuurlijk, de medaille. De bronzen of de gouden medaille, die op Koninginnedag op de borst van een oud man nog eenmaal blinken wil, maar die schitteren moet tusschen een publiek, dat de zesdaagsche voor belangrijker houdt dan een veldtocht, en dat een liefdadigheidsspeldje niet onderscheiden kan van een eereteeken voor moed, beleid en trouw.

Is de dienst en de dienstvaardigheid voor het vaderland van minder kwaliteit, als het vaderland bijwijlen de indruk maakt, die dienst niet waard te zijn geweest, en er soms aan doet twijfelen, of het die dienst wel op prijs weet te stellen?

Dat geeft Italië kwistig en met volle hand aan zijn zonen, die met de borst het vaderland beschermen willen en stierven voor iets, dat toch minstens hùn ideaal was: lof, eer en dankbaarheid.

Ik geloof dat ik vaak en duidelijk genoeg heb mogen neerschrijven, hoe doodelijk gevaarlijk ik de suggestie van de wapenrok acht, en hoe ik vast geloof dat keer op keer menschenbloed vergoten werd en wordt voor een zaak, die nog geen hondeleven waard is, maar ik kan me toch voorstellen dat een oud-soldaat de handen jeuken, wanneer hij de meeting-voorgangers hun moties hoort lallen over weerloosheid en volstrekte ontwapening.

Ik zou waarlijk niet weten welk gezicht ik trekken moest, wanneer hier de Arabieren het op hun heilige-oorlog-zenuwen kregen, en mijn escorte bestond uit Stuivelingen en Eijkeboomen, met geen andere wapens dan de kleine gebroken geweertjes op hun principieele looden jas.

Maar, laten we die heeren achter hun schrijftafels en

[p. 186]

achter hun lauwe glas spreekbeurtenwater, en denken we liever aan de historie van Sebha, het hoog gelegen, heerschende fort, dat nu groeiend en groeiend uitbot op de horizont.