Het land van de dorst

Wijkende einders

Eer wij Hon bereiken, wacht ons de kwelling van de telkens weer wijkende horizon.

Een palmkroon duikt op aan den einder. Precies als op zee: alleen de ronde, geveêrde kruin, en dan, langzaam, de stam pas tot aan de voet. Een, nog een, tien, honderd, duizend....

Hon?

Neen, zegt het chauffeurtje.

Na tien kilometer liggen de palmen achter ons, en staan alweer in de verte nieuwe grijs-groene stipjes op. En weer zijn het alleen maar kleine, verspreide oasen, door een enkele stam bewoond.

Dan komen de palmen in langere, grootere reeksen, als een verre, paradijselijke kust, die tenslotte, eindelijk dan toch, opdoemt uit de gele zee van zand en verlatenheid.

En dan blijken die palmen slechts kruinen te zijn. Want de stammen zijn volkomen overspoeld, bedolven,

[p. 154]

tot onder de laagste bladerkrans verstikt door het moordende stuifzand.

In een paar jaar tijds gingen hier zoo twee dorpen verloren, en mèt de dorpen de duizenden en duizenden dadelpalmen, waarvan de bevolking moest leven, en die aan de dorpen de mogelijkheid en het recht van bestaan gaven.

Her en der staat de kantige lijn van een dakrand nog een handbreed boven het zand. Wat grauwe bedouïnententen leunen tegen de grillige verstuivingen.

Verder en daar buiten is er geen leven meer.

Als ik niet langer achterom wil zien naar de triestige, verraderlijk en geluidloos onder het zand begraven ruïnen, wijst het chauffeurtje me een klein knoopje in de draad van de horizon: het fort van Hon.

Van hieraf ziet het er nog verre van aanlokkelijk uit, al waardeer je hier ieder teeken van leven als een sensatie, in dit land van dorst en stilte. De stip groeit, en nu de motor harder loopen wil, als een paard dat de haver ruikt en de veilige stal verwacht, naderen we snel.

We zwaaien onder de wallen langs, en daveren dan de breede baan over die langs het stadje tot op het voorplein van het presidium voert. Wit, kraakhelder, en vol zelfvoldaanheid staan de gebouwen aan de voornaamste ‘boulevard’ van het stadje, en eer een kwartier van haastig zand weg-spoelen en wasschen en verkleeden voorbij is, zit ik aan tafel tegenover majoor Manusardi, ex-militair attaché in Weenen en Parijs, die alle courteosie en salonfähigkeit van zijn voorbije jaren zorgvuldig en zonder iets te verliezen meevoerde in de woestenij.

[p. 155]

Als ik dit gebouw van de staf zoo bezie, moet ik eerlijk erkennen dat de heeren langs de weg niet gelogen hebben.

Van ijswater tot gebraden duiven en van gecompliceerde spaghettibaksels tot een hartige apéritief, pittige koffie en zachte likeuren toe, moet ik de kok en zijn baas bewonderen.

Praat ik misschien wat veel over eten en drinken in deze bladzijden? Schrijf dat dan rustig toe aan mijn verwondering, hier, zoover van de culiniare beschaving en zoo buiten de grenzen van ieder daaraan bevorderlijk verkeer, een menu aan te treffen, en een levenswijze die een getrouwe copie is van het welgedane leven in de gegoede kringen over there.

Wat moet het verblijf van al deze officieren, en het in stand houden van al deze forten en vooruitgeschoven posten onnoemelijk veel geld kosten aan de Madre Patria!

Of zijn er geen millioenen en millioenen lire noodig, alleen al om de autodiensten te financieren, die vanuit Tripoli tot aan de uiterste grens van de kolonie loopen, met een regelmaat die de vaderlandsche autobusondernemingen haar mogen benijden, en waarvoor toch ieder onderdeel, iedere liter benzine, ieder vat olie, honderden en honderden kilometers ver door het zand moet worden aangevoerd?