Het land van de dorst

[p. 76]

Één minuut stilte

Ook het uiterlijk van het Castello, de steile, grijze wanden, de majestueuze trappen en het krachtig plateau dat water en plein beheerscht, imponeeren bevolking en vreemdeling. En zij doen dit vooral, omdat zich op het plein tweemaal per dag een schouwspel afspeelt, dat er volledig op berekend is, de herinnering aan het moederland Italië en aan de kracht en de wil tot heerschen, die het nieuwe Rome openbaart, levendig te houden.

Om twaalf uur en om zes uur worden de wachten afgelost, beurtelings betrokken door de milizia, de inlandsche troepen of de mariniers, die op de voor anker

[p. 77]

liggende kruiser thuis behooren. De nieuwe wacht komt, met een uitnemend muziekkorps voorop, door de hoofdstraten van Tripoli gemarcheerd, en overal, waar de strakmarcheerende mannen naderen, wordt het publiek opmerkzaam, om, als zij passeeren, romanamente het saluut te brengen aan de corpsvlag, die zij in hun midden meevoeren. Zijn het de arabische troepen, dan slaan hun muzikanten de tamboerijnen hoog boven het hoofd uit, en dragen de trommelaars de darbouka mee, inplaats van de gewone trommels. Op het plein wordt halt gemaakt, met het front van de troep naar de hooge trappen van het Castello gekeerd. De vlag zakt langzaam langs de mast naar omlaag, en de vertrekkende wacht geeft de commando's en het wachtwoord aan de nieuw-gekomene over. Dan stijgt langzaam de vlag weer omhoog, en dondert zwaar en rommelend een kanonschot van het platform over de zee. De muziek speelt eenige maten van de Giovinezza, en ieder brengt de vlag het saluut.

Wat ik nooit elders bemerkte, is, dat overal in de stad, tot in de verre buitenwijken toe, zoodra het schot ten middag en ten avond klinkt, het verkeer stopt, en de wandelaars onmiddellijk stil staan. Alles neemt enkele seconden een absoluut stilzwijgen in acht, en de militairen nemen de houding aan en salueeren.

Men vergeve het mij, ik heb getracht immuun te zijn voor de merkwaardige bekoring, die van dit alles uitgaat, maar ik kon het niet. Als men ziet, hoe oude en jonge menschen, inlanders en Europeanen, mannen en vrouwen, telkens en telkens weer, tweemaal daags zichzelf bedwingen in hun haastige gang, hun gesprekken staken, hun bier en hun krant terzijde zet-

[p. 78]

ten, zonder dat op dit alles eenige druk wordt uitgeoefend en er in de minste mate een verplichting toe bestaat, dan denkt men er toch wel eens ernstig over na, of misschien die allen gelijk hebben, en het normale cynisme en de normale nuchterheid hier misplaatst zijn. Nog wat later blijkt dat zelfs geen vraag te zijn: zij hèbben gelijk. En de bevelhebber, die deze dagelijksche ceremonie instelde, was een uitnemend psycholoog.

Want zoo ergens, dan heeft hier de Italiaansche mentaliteit behoefte aan een zichtbare, steunende en troostende band met het vaderland. Hier, op de vierde kust, waar het geld en de nooddruft moeilijker gewonnen worden dan in het moederland en waar van kolonisten veel meer, onnoemelijk veel meer activiteit, uithoudingsvermogen, volharding, worden gevraagd.

Waar een land wordt ontgonnen, dat ongaarne zijn rijkdom afstaat, en zich eerst tot vruchtbaarheid en mildheid laat dwingen na onnoemelijk veel moeite. In stilte herdenkt men de dooden, en een enkele maal zullen de gedachten wel eens terug gaan naar die hier vielen in strijd met de rebellen, en naar de in arme, harde vrede gestorvenen, die de hardnekkige strijd met de bodem moesten opgeven.

Maar meer worden in deze kleine pauzen temidden van de hevige bedrijvigheid de levenden herdacht. Allen die strijden, lijden en bezig zijn het lot van Lybië te besturen en te bevestigen. Allen die in het moederland werken aan de uitbouw van de fascistische idee, en aan de totstandkoming van Rome's tweede wereldbeeld.