Het land van de dorst

Helden

Het moge dan niet heelemaal objectief zijn, het is toch wel erg begrijpelijk, dat in deze dagen van vertrekkende troepen en geestdriftige vrijwilligers een bepaald deel van de tentoonstelling bijzondere belangstelling wakker roept.

Was er geen Abessijnsche kwestie, ik zou hier uitvoerig schrijven over het meesterlijk portret van Luis de Camoës, een beheerscht cloisonné uit Goa (1584), of over de prachtig geweven kameelzakken en het zeer knappe ivoorsnijwerk uit de dichtbije koloniën. Maar nu een lange zaal vol is gezet met uniformen, met geweren, met mitrailleurs, kasten en kasten vol, terwijl hier en daar als een opwekkende afleiding een wassen juffrouw of mijnheer aan tafel zit met een gasmasker voor, is er direct weer het bewustzijn: dit land wapent zich. Het wil misschien de oorlog niet, en als het de strijd gaat aanbinden, ligt daaraan misschien een consequentiedrang ten grondslag, die slechts in de hoogste leiding van dit régime werkzaam is, maar het wapent zich niettemin zóó tot de tanden, dat vandaag of morgen een deel van al dat fraais toch zeker eens zal moeten worden gebruikt. Wie met mij niet gelooft in de volstrekte waarheid van het

[p. 30]

devies: wie vrede wil, hij zij gewapend, ziet met uiterste bezorgdheid deze militaire activiteit aan.

Er hangen hier honderden omslagen van La Domenica del Corriere, het gezellige weekblaadje met de bonte gruwelplaten op de omslag. En al die bonte, bloederige verbeeldingen roepen de herinnering wakker aan de koloniale fronten, waarop het dappere Italiaansche leger streed en herhaaldelijk verslagen werd.

Het is de schuld van de legerleiding niet, dat de Domenica zijn teekenaars zoo weinig in de hand had, maar het is wel een fout van de tentoonstellingsleiding, al dit fraais hier neer te hangen.

Liedjes als ik er in Locarno een kocht (ik sprak daar reeds eerder over in deze aanteekeningen), werden blijkens deze platengalerij in Napels, tijdens de vroegere Italiaansch-Abessijnsche krijg, op straat gezongen, terwijl de straatbard met zijn stok de met de coupletten correspondeerende gruwelbeelden aanwees op een in vakken verdeeld tableau.

En al die plaatjes zouden zoo erg niet zijn, als de barre werkelijkheid er niet zoo vlak omheen aanwezig was. Want de sergeant van een dezer heldenverbeeldingen, die er per se op staat de vlag te kussen, alvorens te sterven, zal toch waarlijk niet bedoeld hebben, dat men met zijn ietwat overdreven vaderlandsliefde propaganda zou maken voor de bewapening?

Andere helden zijn er ook, stapels en stapels helden, met het gezicht naar beneden in het woestijnzand, met binnen-in ergens iets dat nog leven wil, dat zich wil herstellen om moeder en de kinderen terug te zien, maar de teekenaar wist niet beter te doen dan moeder weg te laten, en al wat een door de dingen

[p. 31]

en de leuzen heen-brandend gezicht heeft, om een meer dan verwerpelijke, karakter- en beteekenislooze Nationale Maagd te laten zweven over die berg van stervenden. En men dankt God, dat die arme kerels dat tenminste niet meer hebben behoeven te zien, evenals men begrijpt dat de onbekende soldaat overal onbekend wil blijven, om niet in één adem genoemd te moeten worden met de monsters van monumenten, welke voor hem zijn opgericht.