Het land van de dorst

[p. 11]

Grenzen

In Airolo begint het gezegende land van Ticino al, dat me zoo vaak en zoo volledig de horizon naar het Zuiden was. Ik vraag me, als zoo dikwijls reeds, af, of hier Italië niet begint? Want een kanton van Zwitserland.... ik weet het wel, dat het dat is. En ik weet ook dat in de loop der jaren wat er aan vrijheidszin en drang naar zelfstandigheid in de Tessineezen leefde, ongeveer gestorven is. Het bestaat nog wel, sluimerend, maar de milieu's, waarin het ligt bewaard en verborgen, zijn de kamers, waarin veel boeken en papieren liggen.

Het volk leeft in een tijdperk van niet-beter-weten, en dáárom niet-beter-willen. Het is als in Vlaanderen, zestig jaren geleden, en mogelijkerwijze treedt het ooit weer naar buiten, gelijk in het Vlaanderen van nu. Maar het krantje dat Popolo e Liberta heet, is een

[p. 12]

burgermansblaadje met dorps-politieke aspiraties, en geen stem verheft zich tegen het goddeloos en tergend bederf, dat de touristen brengen in een met de genade zoo zichtbaar beschreven en geteekend land. Tusschen het massief van de Gothard en de groote-stads-cultuur van Milaan ligt het geklemd, als een land van melk en honing, waarin de geest van hemel en paradijs verloren ging.

Maar.... waar Italië begint? Als het niet achter de Gothard is, is het toch zeker niet in Milaan. Want er is geen enkele stad die zoozeer een commercieel voorportaal is, een stapelplaats van boven de bevolking zwevende ideeën en mogelijkheden. De Dom staat er tenslotte maar vrij eenzaam temidden van een jeugd, die de suprematie van hersens en handel huldigt, en die de doctrine van het fascisme uitbouwt naar juist die kant, welke tenslotte misschien volledig vreemd zal blijken aan de structuur der Italiaansche mentaliteit. Neen, ook in Milaan begint Italië nog niet. Het is de vol trots en allure naar beneden gevouwen kap van de laars, het dichtst bij het Europeesche lichaam, maar het verst verwijderd van de plaats waarop ditzelfde Europa krachtig en soepel steunt, van de hoog gewelfde voet die dreigend naar het Zwarte Werelddeel is uitgestoken.