In excelsis

[p. 104]

Sint Yvo

JA, OOK DE ADVOCATEN HEBBEN EEN PATROON! HET IS NIET ZO DAT HEEL DE HEMEL ZICH VAN hun bedrijf van papieren en formulieren, replieken en conclusies, beslagen en betekeningen afwendt, en hem rondweg aan de duivel overlaat.

Maar het is wel zo dat een patroon die een bepaald terrein kreeg toegewezen als voorwerp van zijn bijzondere zorg, ook de beschermer is tegen alles wat die belangen zou kunnen schaden. Zo is Sint Yvo dus ook de patroon tegen de slechte advocaten, en mag hij met vertrouwen tegen hen worden aangeroepen.

Een advocaat kan een wetboek zijn, met daarachter een welbespraakte handigaard, en daaromheen een telefoon, een loketkast, een typiste en een brandkast. Het kan ook een mens zijn met hart en verstand, die een wetboek onder

[p. 105]

zijn bereik heeft liggen, omdat daarin nu eenmaal heel veel dingen staan die hij ook niet uit zijn hoofd weet en die men nodig heeft, wil men het er levend afbrengen temidden van de doornwouden van de wet.

Er zijn advocaten als aasgieren en als vredesduiven, als hyena's en als fiere krijgsrossen, als paragrafenbeulen en als mensen wie eer en rechtvaardigheid gaan boven 't papieren gelijk. Sint Yvo werd op 17 October van het jaar 1253 in Bretagne, in 't bisdom van Treguer, geboren. Zijn ouders waren aanzienlijke mensen en zonden hem naar een beroemde Parijse school, waar hij wijsbegeerte, godgeleerdheid en kerkelijk recht studeerde. Op zijn vier en twintigste jaar, na een tijd van ingetogenheid en hard werken, studeerde hij daarna in Orleans burgerlijk recht.

Terug in zijn geboortestreek, benoemde Maurice, aartsbisschop van Rennes, hem tot officiaal van zijn bisdom. Later werd hij door Alain de Bruc, bisschop van Treguer tot priester gewijd, en in 1285 aangesteld tot pastoor van de aloude kerk van Sint Tudual.

Sint Yvo was, - luistert, heren advocaten! -, een toonbeeld van nederigheid. In plaats van een toga droeg hij een grijze, vodderige toog, zo ellendig dat de oude kronieken zeggen dat niemand het ding van de kant van de weg op zou willen rapen. Daaronder was een rauw, harig boetekleed verborgen, dat jeukte bij iedere stap. Het paard dat men hem met veel vriendelijkheid en huldigende woorden aanbood toen hij

[p. 106]

uit Rennes vertrok, verkocht hij even buiten de poort aan een boer, om het geld aan de armen te geven, en zijn sandalen, (hij was lid van de Derde Orde van Franciscus) waren klompvorning van de lappen. In Parijs al, als student, had hij zich afgewend vlees te eten, en gaf hij de maaltijden die het kosthuis hem voorzette, op een mondjevol na, aan de armen. Eenmaal officiaal hield hij ook op, wijn te drinken, en leefde hij alle Woensdagen, Vrijdagen en Zaterdagen van water en brood. Hij at eens per dag, behalve op de grote vierdagen. Dan at hij twee keer een klein beetje, en nam zelfs een enkele maal wat gebakken vis. Zijn bed bestond uit een paar bussels stro, plat en hard gelegen, terwijl hij een steen of een oud graduale als hoofdkussen gebruikte.

Meestal moest hij dat leger dan nog in de sacristie uitspreiden, want daar werden de heilige vaten bewaard en de oude kerkschat van Sint Trudual, waarop de soldaten van hertog Jan de tweede het hadden voorzien. Hun meester betwistte de eigendommen van de kerk aan het bisdom en de eerbiedwaardige, krachtige gestalten van pastoor en officiaal moesten maken dat zij hun diefachtige handen niet aan de kerkelijke goederen sloegen.

God en Sint Yvo waren uitermate hartelijk met elkander bevriend, en herhaaldelijk werden hem blijdschappen en vertroostingen geschonken, wanneer hij Ons Heer in de handen nam, of met zijn ziel vol gebeden alleen was.

De kronieken zeggen dat zelfs de dieren zoveel

[p. 107]

eerbied voor hem hadden dat de vogels op zijn handen vlogen om door hem gezegend te worden. Terwijl hij iedere dag open tafel hield voor de armen, zat hij zelf blij, monter en goedlachs, aan het hoofd, en at alleen een stuk zwart brood en zijn paar happen groente.

Was het verwonderlijk dat hij zo lang officiaal kon zijn, zonder ooit iemand teleur te stellen in zijn vonnissen? Hij begon met de partijen te bewegen toch vrede te sluiten, elkander te vinden in dat wat het geweten en de christelijke verdraagzaamheid als vanzelf gebood, en kon hij daar niet in slagen, dan begon hij als een bedroefde, welwillende vader het proces. Waren er weduwen, wezen, armen in het geding, dan gaf hij vaak zijn tranen de vrije loop, en en vonden zij in hem een verdediger zoals zij eenmaal in Christus hadden.

God liet niet na daarbij getuigenis te geven. Eens gaf Yvo zijn kapotte toog aan een half naakte bedelaar, doch de priesters die met hem waren zagen hoe hij op hetzelfde ogenblik met een betere bekleed werd. Toen Sint Trudual hem in een verschijning gebeden had toch zijn kerk voor verder verval te bewaren, trok hij met zijn leerlingen en wat brave parochianen naar Peter van Rostrenen, een burchtheer die geweldige eikenbossen bezat, om hem te vragen of hij uit die wouden twintig eiken vellen mocht die hij wilde bekappen om er de kerk mee te stutten en sommige delen te vernieuwen. Peter gaf het verlof, maar de rentmeesters duidden hem dit euvel en beschuldig-

[p. 108]

den Yvo ervan dat hij zeker de eiken zou verkopen, om de Hemel weet wat met het goud te doen dat die eeuwen-oude stammen op zouden brengen.

Toen Peter daarop Yvo scherpelijk nog eens ondervroeg, toonde deze hem de plaats in het bos waar zij gekapt hadden. Inderdaad lagen twintig eiken geveld, maar op de plaatsen waar zij hadden gestaan waren uit de wortelstronken zestig nieuwe stammen verrezen, zodat 't bos dichter en schoner was dan tevoren.

Met feest en gejuich werden toen de eiken naar de kerk van Trudual gebracht en de nu overtuigde burchtheer nam op zich stenen, leien en arbeiders te zenden om het werk nog mooier te maken dan Vvo had durven dromen. Op de negentiende Mei van het jaar 1303, nauwelijks vijftig jaar oud, stierf Sint Yvo, in het octaaf van Hemelvaart. De verering die hem tijdens zijn leven gebracht was, vermenigvuldigde en verhevigde nog na zijn dood. Overal ziet men op naar de banderol die hij in de armen draagt en waarop zijn heerlijkste eretitel staat geschreven: Verdediger der armen. Allen die met het recht van doen hebben, advocaten, rechters, notarissen, deurwaarders, mogen toezien dat Sint Yvo hen straks inhaalt wanneer over hen het bijzonder oordeel is geveld. Dat hij hun verdediger zij, wanneer zij voor het eerst van hun leven hun mond moeten houden, en zelf gedaagde zijn.