In excelsis

[p. 76]

Lidwina
Maagd van Schiedam

DE PLAATSEN VAN VADER EN MOEDER ZIJN LEEG IN DE KERK. BIJNA IS DE PALMWIJding ten einde, en nog zijn zij niet gekomen. Petronella ligt in het kraambed, en Pieter staat aan het voeteneind. Hij kan niet veel doen. Niets meer dan daar staan, en met zijn heldere ogen naar zijn vrouw zien. Al vier maal vroeger stond hij daar: een meerpaal, een duc-dalf waaraan de boot van het bed vast ligt, en het geeft haar een ver-af, maar duidelijk gevoel van veiligheid.

In de kerk drupt het wijwater langs de jonge blaadjes van de palmtakken. Pueri Hebraeorum... begint de antifoon, en de Schiedammers gaan schuifelend naar voren om hun deel in de nieuw-gewijde palm te ontvangen van de pastoor.

[p. 77]

De oudste van de broertjes moet de palm gaan halen, in vaders plaats. Als de Mis begint zit hij te spelen met de kleine, groene lootjes onder aan het busseltje buxus.

Thuis dwalen moeders ogen nog eenmaal langs vaders sterke recht-op staan. Dan beginnen de smarten die geen man kent, en wrikt de pijn de broze beddehulk verder en verder af van de oevers der zekerheid.

Liduina nadert de wereld. In de kerk begint de bruine, donkere stem aan het altaar: Passio Domini nostri Jesu Christi secundum Matthaeum..., en de woorden van de Evangelist zijn niet mis te verstaan: ‘Mijn vader, indien deze kelk niet kan voorbijgaan, zonder dat Ik hem drink, Uw wil geschiede’.

Het wijde lijden van Jezus Christus de Heer heeft een aanvang genomen, en terwijl Hij nedervalt, tegen de bedauwde grond van de olijvenhof, valt het kind Lijdwijd dat Liduina heten zal, in de lakens van het moederlijk bed. Liduina's eerste val op de aarde, en haar eerste teug aan Jezus' kelk boordevol lijden.

Het is ten dage dat Gods aanschijn is afgekeerd van de wateren, en zij stollen van droefenis. Vissen en wier zijn versloten onder de glazige vloeren, en in de mensen staat 't heimwee naar de zwierende engelen op. Zij binden zich de ijzers onder, en komen voor één enkel uur los van hun daagse zwaarte.

Schiedam schaatst van het uur van de lage ochtendzon, totdat het licht doodbloedt achter de dijk. Het verbroedert zich tot slierten waar-

[p. 78]

in de brave de schuldige trekt, en grift als de winterganzen de grote V van de vorst over de wateren.

Liduina is een mooi meisje. Ze ziet het in de ogen van de jongens, als ze uit de kerkdeur komt, en het hindert haar in de hoofsheid van 's vaders bezoekers. Ze is reeds zo tot een rank van de wijnstok geworden, dat ze zichzelf de bloei misgunt, en slechts steunrank en sap wil zijn van de eeuwige Stam.

Maar ze weet dat de Bruidegom de glimlach mint en de zuivere vrolijkheid, en dat de knieën dieper en deemoediger knielen kunnen, naarmate ze leniger van leven zijn.

Daarbij is ze een Hollandse, en schaatste haar moeder graag. Ze gaat naar het ijs met haar vriendinnen. Ze is de achterste van de sliert, en haar armen staan soepel gesteund op de heupen van een vriendin voor haar. Ze ziet het ijs en de krassen er in, en de dorre rietzoom langs de oever.

Er is niets tussen de Hemel en haar, dan wat ijle rook van de huisjes op de dijk. Ze bidt lachend en ze lacht biddend, en voor God gaan haar voeten uit en uit, en keren en keren, als bad ze een oneindig rozenhoedje over het ijs. Op de einder is de Bruidegom. Ze voelt geen rug en geen lendenen voor zich. Ze voelt geen ijs meer onder de voet. Als zwevend snelt ze vooruit...

Dan trekt de voorste een snerpende krul in het ijs, en de sliert volgt, kort op elkander gedrongen de middelste, tot de laatste de volle snel-

[p. 79]

heid niet remmen kan, en wegzwaait over 't ijs. Liduina ziet een seconde duidelijker de Bruidegom. Dan is Hij weg van haar, en begint een warme pijn te leven in haar borst, als een dier dat zich naar buiten, naar de vrijheid vreten wil. In haar mond is de bittere smaak van de kelk vol lijden, nu zij neerligt in een ster van 't ijs. Een ster in 't ijs... en haar tweede val. Nu is zij wit en doorschijnend geworden als de ciborie, waarmee moeder Clara de Saracenen verjoeg. Een holte waarin God zich bergt op Zijn aarde. Vijfmaal in de week komt de Bruidegom met bescheiden staatsie, en heimelijk komt Hij ieder uur. Doorsidderd van Zijn liefde is zij, en doorvlijmd van de dorens, die aan de Hemelse rozen langer scherper zijn. Zij ligt in het brede bed waarin Petronella haar baarde, en wacht. Dat is haar overzware taak, dat zij wakende de Bruidegom verwachten moet. Haar lichaam een lamp, haar bloed de olie, en haar tedere liefde de zorg voor een heldere, roetloze vlam.

Zij roept Hem voortdurend, en Hij zingt voor haar, en in Zijn eeuwige stem is een koelte die haar pijnen blij en stromend als een lentewater maakt.

Er komen mensen aan haar voeten-eind. De een een jaar na de ander, en het lijkt haar een enkele dag. Koningen staan waar haar vader stond, en haar zag voor de eerste maal. Zij spreekt met hen, maar het is haar stem niet meer. Haar stem sloeg sinds lang naar binnen, en nimmer vindt zij de lage toon van de aarde

[p. 80]

meer.

Dan komt de morgen steeds nader. De rozen in haar vlees gaan bedwelmend geuren, en met een schok weet zij zeker: dat is de geur van haar lijf niet meer.

Het is de thym van de eeuwige velden die haar vlees te kruiden begint, het is de geur van de myrrhe die de Bruidegom lokt, en zij luistert of reeds de tred nadert van Die haar halen komt voor de feesten der Zaligheid. Zij luistert ingespannen, en zwakker wordt de weerstand van haar lijf. Dan met een kort terugbuigen van het hoofd, valt zij in de kussens, in de armen van de trouwe, moe-gewaakte engel die haar steeds na was.

Haar derde val. Haar laatste val. En haar eeuwig opstaan.

Haar juichend en ontbonden heen-rijden over het Hemel-ijs naar de stralende Christus op de einder.