In excelsis

[p. 23]

Veronica van Bignasco

BIGNASCO LIGT IN HET DAL VAN DE MAGGYA. DE MAGGYA IS DE ZUIVERSTE EN STOUTMOEdigste rivier in het kanton Ticino. Het kanton Ticino is een land van Zaligen, Heiligen en Vervoerden.

Wie des morgens vroeg uit Locarno trekt, om na een dagreis wandelen Bignasco te bereiken, hij is in de late namiddag nog niet halverwege, of hij moest een hardnekkig en ongevoelig mens zijn. Want op zijn weg kiert zo vaak de hemel, langs zijn paden liggen zo de schoonheid en de goedheid van het verleden, de eenvoud en de vroomheid van vandaag gestrooid, dat zijn wandelen dwalen wordt, en dat hij reeds gevonden heeft, nog eer zijn zoeken is begonnen. In het Bignasco van de vijftiende eeuw woont, in een van de o zo zuivere bouwsels van zwerfsteen en gespleten rots de kleine Veronica. Het

[p. 24]

gezin, waarvan zij het oudste, bloemigste dochtertje is, is arm. Arm, zoals heel Ticino arm is als zijn grond. Maar overal zijn de hellingen toegedekt met de troost van de wingerd, en waar de druif niet komen kan, blauwt de gentiaan en sterrelen de anemonen. En zoals de bergen gelukkig en tevreden zijn met wat zon en regen aan hun flanken toveren, zo zijn de mensen tevreden in de rust van hun eenvoudig hart.

Veronica's vader snoeit de druif en hakt de grond van zijn klein stuk kostgrond. Op de wei loopt een kleine, grijze koe, en als ze naar het weitje stijgen, draagt moeder zeven hoenders in de rugmand.

Er zijn rijkeren in het dorp. Maar als Veronica's vader eens in de week zes uren loopt naar de markt in Locarno, bidt hij onderweg, en nog eer een koper iets gevraagd heeft, wijst hij hem aan wat er aan zijn koopwaar mankeert. Zie, de eieren zijn zo groot niet als ze konden zijn, en de kaas is wat al te snel gedroogd daarboven. Ja, het scheelt een paar duiten, en soms wel een schelling, maar hoe zou hij op de terugweg de Madonna's die hij tegenkomt durven groeten, had hij een koper in de waan gelaten? Veronica's kinderdagen gaan in werkzaamheid voorbij. Ze helpt in dagloon overal, waar men haar gebruiken kan, als de druiven geplukt moeten worden, het hooi verzameld, of het onkruid gewied. Maar het liefst is zij bij de grijze kerk, en, verweg naar boven of naar beneden, op de stille weien, waar alleen het ruizelen van

[p. 25]

de kleine stroompjes hoorbaar is, en waar ze van duizenden crocusjes de mooiste kiest om straks Maria een verse kroon te brengen.

Ze droomt daar, en is bezig met een altijd eendere mijmering: hoe er hooger dan de bergen een hemel is, hoe er in de ziel steiler hellingen zijn, hoe de liefde overstromender en onstuimiger kan zijn dan de stroomversnellingen in de Maggya. Tante Peppa heeft haar verteld van de vrede in het klooster. Hoe dichtbij daar Jezus is. Hoe de ziel op reis kan gaan in een landschap buiten de wereld en daar beminnen kan en bemind kan worden totterdood. En nu wil zij bij de Augustinessen van Sinte Martha zijn, in haar klooster in Milaan, om daar met de lamp in de hand te wachten op de Bruidegom. Maar, heeft tante Peppa gezegd, dan moet ze toch eerst leren lezen en schrijven. Er zijn o zo heilige, weldadige geschriften in de kloosterboekerij. Een fontein die iedere dag nieuwe lafenis en nieuwe vreugde schenkt.

En vader heeft van beneden uit de stad wat losse bladen meegebracht. Adam en Eva, en de aanbidding van het gouden kalf, en een Maria met haar Kind temidden van anjelieren en vogels. Maar Veronica kan de uit hout gesneden letters niet lezen, en er is niemand in Bignasco aan wie ze hulp durft vragen.

In de dagen van dat hevige, verborgen verlangen komt dan, o zo vanzelfsprekend in dit genaderijke land, het wonder in haar leven: de Moeder Gods die tussen de wilde rozen staat en met haar lichtende glimlach tot Veronica

[p. 26]

zegt: ‘Er zijn maar drie letters, lief kind, die je moet leren, en die moet je onthouden. De eerste is de zuiverheid van hart, zodat we God beminnen boven en voor al het andere. De tweede is dat we gebreken van onze naasten verdragen, geduldig zijn en voor hen bidden. De derde is dat we iedere dag denken aan het lijden van Jezus Christus.’

Zo simpel en eenvoudig was Maria's raad. Drie jaar leerde Veronica dat kleine alphabet van de heiligheid. Dan ontvangt ze het kleed van de Augustinessen en munt in haar klooster uit door haar gehoorzaamheid, door haar hemelbestormend bidden, door de stilte waarin zij zich vrijwillig begraaft, en door de tranen die als een bergbeek in haar dagen zijn.

Zij is de gelukkigste onder de zusters, want de Bruidegom schenkt haar visioenen zonder tal, openbaart haar verleden en toekomst, en doet haar door Zijn Moeder en Zijn engelen als op vleugels voeren naar de plaatsen, waar zich Zijn aardse leven heeft afgespeeld. Op twee-en-vijftigjarige leeftijd breekt haar hart onder de storm van zoveel liefde.

Tweehonderdvijftig jaar na haar dood (in 1497) schrijft Benedictus de Veertiende haar naam in de kalender.

Haar gebeente gaat na de sluiting van het Augustinessenklooster terug naar Bignasco, naar het stille dal van de Maggya, waarin het klare lied van haar leven eens begon.