In excelsis

[p. 18]

Prisca
Maagd en Martelares

DE KRONIEKSCHRIJVERS VERTELLEN GAARNE OVER DE SCHOONHEID VAN HEILIGEN.

Niet alleen over de schoonheid van hun zielen, over de helderheid van hun hart en de blankheid van hun gemoed, maar ook over de schoonheid van hun menselijke gestalte. Zij schilderen gaarne de lichte tred, de rankheid van het wezen, de zuivere verhoudingen van het lichaam en de openheid van het gelaat.

Zó vertellen zij ons van de heilige Prisca, dat zij in schoonheid uitblonk boven al haar vriendinnen.

O, het leven van een jong meisje kon in het heerlijke Rome zo vol weelde en aardse vreugden zijn. Van de geurige zalven van het ochtendbad tot aan het lied-omkranste avondmaal was de dag vol genot. En als de slavin-

[p. 19]

nen des avonds de spangen namen uit het haar en het vergulde schoeisel losgespten, was er alweer de nog onvervulde droom van de volgende dag, die immers ook tot aan de rand toe vol zou zijn met zorgeloosheid en juichend leven.

Hoe kon het dan dat Prisca die, als haar lijfslavin haar wekken wilde, reeds knielde met de smalle handen voor het gezicht, en die nimmer veel zorgen wenste voor haar nagels of het plooisel van haar kleed, tussen de meisjes van haar leeftijd opviel door haar aantrekkelijkheid?

Zij bewaarde een groeiend geheim, en dat straalde en flonkerde zo in haar binnenste, dat dit vele licht als het ware door haar huid naar buiten trad.

Het maakte haar ogen diep en donker, het maakte haar kleine schreden tot een hertenloop, het maakte haar handen zacht en haar gebaren rond en sierlijk.

Want de liefde die in het geheim gekoesterd wordt, zoekt zich een uitweg uit die verborgenheid. En Prisca beminde in het geheim.

Niemand dan de kleine slavin die, haar dienend, met haar was opgegroeid, wist dat de Minnaar haar slechts een klein hard kruis als Zijn liefste teken gegeven had, en dat zij uren lang tot Hem sprak en dat haar dan de tranen van blijdschap over de wangen liepen.

Ook voor Prisca was Jezus Christus de allerheerlijkste Bruidegom. Maar hoe dieper Hij haar met zich voerde in de verre tuinen van

[p. 20]

een bovenaardse blijdschap, des te meer openbaarde Hij haar hoe zij niets zou mogen behouden. Haar leven en haar lichaam zelfs moest Hij vragen opdat zij geheel en al met Hem en voor Hem zou zijn.

Toen Prisca een aardse minnaar had afgewezen, werd deze haar aanklager: toverij en christendom waren de schulden die zij verantwoorden moest. Maar de rechters kenden haar vader, de fiere consul, en zij meenden dat zó edel bloed gespaard moest worden.

In een Apollotempel, die vol hing van rozengeur, bood men haar kostbare wierook in een gouden schelp. De tempel was gesloten voor het volk, en niemand als alleen de oudste, vriendelijke rechter zou immers zien hoe zij de wierook strooide in het kleine vuurbekken.

Dat was genoeg. Maar Prisca's afkeer was zo groot dat zij de wierook van zich wierp en den oude een duivelse verleider noemde.

Daarop werd zij door de onthutste, woedende rechter naar de gevangenis gevoerd, en om haar murw te maken werd in haar plaats, maar voor haar ogen, de kleine slavin gegeseld. Men moest Prisca bij beide armen terug dringen tegen de kerkerwand, want zij wilde de slagen op hoofd en armen vangen die voor haar slavin waren bestemd.

De volgende morgen bracht men haar wederom in de tempel, maar sterker dan tevoren was haar weerstand en plots deed zij een stap naar voren om te glimlachen tegen een onzichtbare getuige die eensklaps heel haar wezen met

[p. 21]

rozige blijheid overtoog.

Die dag werd voor haar ogen de trouwe slavin gedood, en zij zelf werd met wilgentwijgen gegeseld. Maar terwijl de huid werd gestriemd en op de blanke rug diep gescheurd, scheen het als kwam er uit alle wonden licht in plaats van bloed naar buiten treden. Licht dat zo hevig werd dat beulen, rechters en allen die toeschouwden als met blindheid werden geslagen.

Toen kwam er een schurk naar voren - de kroniekschrijvers hebben zijn naam, Limenius, ter eeuwige walg en schande bewaard - die de beulen zei de lampen over haar lichaam te ledigen. Met de vette gebruikte olie smeerden zij haar in. Maar de walgelijke lucht van de olie was eensklaps verdwenen en zó sterk was de zomerse geur van anjelieren en jasmijn, dat de slechtsten nog terugdeinsden en onzeker werden.

Toen gaf men haar over aan de beulen dat deze alles zouden doen met haar wat hun lust was. Haar vlees werd geschonden en verscheurd en tenslotte wierp men haar over de muur voor de leeuwen. Slechts haar Bruidegom kon toen haar schoonheid nog herkennen onder de korst van bloed en het krimpen der geteisterde leden. Maar de dieren likten haar de verscheurde voeten en grauwden naar de beulen.

Na twee dagen werd zij als een jammerlijk wrak uit de kuil gehesen. Men schoor haar de gouden haren af en stelde haar in een helder

[p. 22]

verlichte tempel ten toon.

Op 19 Januari van het jaar 57 werd zij buiten de poort van Ostia onthoofd, en terwijl een dichte wolk van vogels zingend de wijk nam naar de verte, zweefde haar ziel als een zuivere Gedachte Gods op haar Schepper en Beminde toe.