Platbook 1. Columns

[p. 14]

Cotta Bemelmans
Besjteit Limburgse literatuur?

Eind 2007 is d'r e book oetgekómme van Adri Gorissen: Limburgs Literatuur Lexicon. Ben van Melick, Hans Op de Coul en Ine Sijben höbbe geprobeerd de Limburgse poëzie te definiëre. Kiek, Limburgse kunstenaers, dat is neet zoeë lestig te definiëre, die woeëne of woeënde hie; meh Limburgse kunst, dat is toch get angesj. Nao det lexicon det de plank good mis sjleit, probeer ich 't mer ins doer vergeliekinge mit de sjitderkunst.

-	D'r zint sjilders die in Limburg woeëne meh vuural Franse landsjappe sjildere. Dat zint waal Limburgse sjilders, ómdat ze hie woeëne, meh dat is gein Limburgse sjilderkunst.
-	D'r zint Franse en Belsje sjilders die ouch waal ins Limburgse landsjappe sjildere. Gein Limburgse sjilders, en wat ze make is gein Limburgse sjilderkunst.
-	D'r zint Limburgse sjilders die vanalles sjildere vanoet e Limburggeveul (Gène Eggen, Charles Eyck). Dat is Limburgse sjilderkunst. Op dae Limburgse achtergrónd, dao kóm ich nog op truuk.
-	D'r zint sjilders die hie woeëne en ouch typisch Limburgse landsjappe en gebroeke sjildere wie vastelaovend, processies, sjötterieje. Eine man wie Jo Havenith. Dudelik Limburgse sjitderkunst.
-	Nónk Harie dae väöl verf of e dook zèt mak gein kunst, dus gein Limburgse kunst ofsjoeën hae waal in Griezegröbbe woeënt.

Noe nao de literatuur. Es Paul Verlaine in 't Frans uëver Amsterdam sjrief, is dat gein Nederlandse literatuur. Ali

[p. 15]

Moestafa dae mit twieë nationaliteite (o.a. de Nederlandse) in 't Arabisch sjrief aevemin.

Es Cees Nooteboom reisverhaole uëver Sjpanje sjrief huurt hae tot de Nederlandse literatuur, en es Maarten 't Hart uëver Nederlandse gebroeke of aafwiekinge sjrief (Psalmenoproer), is dat get Nederlandser, meh hae huurt sjuus wie Nooteboom bie de Nederlandse literatuur, ómdat ze in 't Nederlands sjrieve.

Es ieëmes dae hie woeënt in 't Hollesj sjrief uëver egaal wat, dan huurt dae tot de Nederlandse literatuur. Me kint toch neet mit druuëg ouge bewaere dat Jan Hanlo Limburgse literatuur maakde, ouch al woeënde hae in Valkeberg en kós hae drie Limburgse wuurd: Ooteboe, Moelmer en Tjielp.

D'r zint ouch luuj die in 't Nederlands sjrieve meh vanoet eine Limburgse achtergrónd (Marie Koenen, väöl van Wiel Kusters of Leo Herberghs, Hollesje tekste van Wim Kuipers of Paul Weelen): dat is Limburgse literatuur.

En dan zint d'r Limburgers die in 't plat sjrieve. Dudeliker Limburgse literatuur gieëf 't jao neet. Mits 't literatuur is, en vuur literatuur in 't dialect tèlle natuurlik dezelfde norme es vuur Franse of Nederlandse literatuur. Want d'r wiert in 't plat natuurlik aeveväöl rotzooi gemak es in 't Hollesj. De versjes van nónk Harie zint óntroerend, meh ze hure neet tot de Limburgse literatuur.

Effe get uëver dat Limburggeveul, dae Limburgse achtergrónd. Es Maxima neet wit wat de Nederlandse identiteit is, Guus Urlings van de gezet al jaore zèk mer vergaefs zeukt nao 't typisch Limburgse, wat mótte vier ós dan ummer mer verdedige of Limburgse literatuur besjteit.

[p. 16]

Es 't geit óm Limburgse literatuur is 't dudelik dat dialektsjrievers dao mit bezig zint. Meh die Limburgse sjrievers in 't Hollesj, dao mót ummer gewikt en gewogen waere of dat Limburgse literatuur is in verband mit dae Limburgse achtergrónd. D'r blieve grensgevalle: Connie Palmen, sjuus wie d'r gein dudelike grens is tösje barok en rococo. En es dan 'n Limburgs Literatuur Lexicon oetkump, woeë neet éin werk in dialect in sjteit, dan pist dae sjriever waal erg naeve 't pötje. Of hae mót gein werk in 't dialect tot literatuur raekene, meh dan kint of wilt hae gein dialect laeze. En d'r is toch 'ne Veldeke literatuurpries, allein mer vuur dialectsjrievers. Neet alle aezele höbbe lang oere.