Mijn leven

Mej. Lucie Baart.
Brussel 5 Maart 1877.

Beste Lucie!

Ik leef maar half! Neen, dat niet eens! Ik ben geheel in een schrijfmachine veranderd en moet dat blijven tot April. Vergeef jullie me dus maar, als ik niet meer schrijf, ik ben boos op niemand en heb niets met Lize gehad als verschil van opinie, zoo als ik steeds met Korteweg heb, maar dit beteekent niets; elk mensch heeft eene andere opvatting van het leven, en moet dus zien te komen waar hij wezen wil volgens zijn eigene opvatting en niet volgens die van een ander. Voilà tout.

Je brief aan Leentje vind ik uitstekend. Verwacht niet te veel van haar studeeren, dat ‘alleen zitten’ beteekent naar mijn idée zooveel als niets doen, vergis ik me, tant mieux!

.........................

Dit is mijn verschil van opinie met Elize ook. Zij heeft verleden jaar, of een paar jaar geleden, rondreizende, zich meer dan ééns over het huwelijk uitgelaten als over de grootste aller dwaasheden, en zich niet gegêneerd ronduit te zeggen: ‘Als ik ooit trouw, doe ik het zonder de wet.’

Goed, ik heb er niets tegen dat iemand een andere opinie heeft dan ik en geheel overeenkomstig die opinie handelt. Maar Elize kan en wil en mag niet handelen overeenkomstig de opinies, welke zij zelve geprôneerd heeft. Zij heeft gesproken over vrije liefde en huwelijken zonder de wet, alsof het onmogelijk ware dat zij zelve zich ooit in het ordinaire schikken zou. En nu staat zij in de volle ordinairheid van een dames-engagement tegenover een publiek dat haar au sérieux genomen heeft en beoordeelt naar haar eigen opinies! Aan wie ligt hier de schuld? En wie heeft hier geen recht van klagen meer?

Ik verwijt Elize noch haar vrije gedachten, noch haar alledaagsche handelingen, maar ik wilde éénheid in haar leven hebben, en dáár waar de alledaagsheid vóór moet gaan, wilde ik de vooruitgang alledaagscher maken, om een zuiver geheel te krijgen. Dit heb ik haar altijd voorgehouden, zij schijnt mij niet geloofd te hebben.¹

Het is niet genoeg om een voorbeeld te preeken, men moet dat voorbeeld zijn; en als men het niet wezen kàn, dan moet men het niet preeken ook, want dan heeft le premier venu het

1 Harmonie tusschen voelen, denken en handelen is grootheid.

[p. 271]

recht om van je preek een wapen te maken en er je mee overhoop te steken. Zoo als nu met Lize gebeurd is! Zie zelfs den brief van Leentje.

Och, ik vind dat alles zoo jammer! Wat behoeft men opzettelijk den schijn te zoeken van iets wat niet is, om daardoor in de publieke opinie lager te staan dan men inderdaad staan zou, als men niet anders schijnen wilde, dan men werkelijk was.

Elize heeft meer dan iemand anders de publieke opinie noodig, om haar te steunen in haar loopbaan; zij heeft dit vroeger niet geloofd, maar zij heeft het nu gevoeld. Steun jij haar, Lucie, jij bent bij haar, en je kunt haar, op het oogenblik van handelen zelf, stuiten in haar vaart; leer haar vóór alles den schijn vermijden.

Stuur me je stukje niet voor April.

Adieu, ik heb geen tijd meer, in April hoor je weer van me.

Tot zoo lang au revoir!

Dank voor de lektuur. Leentje heeft zeker gehoord dat Van Deventer komt, schrijf haar niets over mij, als je blieft, dan blijft alles bij het oude.

.........................

Mina.