Mijn leven

Den Heer en Mevrouw van Deventer, Batavia.
Brussel, 6 October '76.

Zoo, eindelijk!!!!!!!!

Familie-lief, wat heeft 't lang geduurd eer we iets van jullie hoorden dat op een décisie geleek! Dus kom jullie nu terug in 't aanstaande voorjaar; goed, dan vertrek ik van hier in Augustus '77; rekent hier vast op, want nu is mijn décisie ook genomen. Ik heb gewacht op tijding van jullie om me dáárnaar te regelen, en nu ik me naar jullie geregeld heb, nu staat mijn besluit ook vast. Hadt gij nooit over thuiskomen gesproken, dan had ik waarschijnlijk ook nooit aan Indië gedacht, maar na al de schoone beloften, die jullie aan Papa hebt gedaan, en na al de heerlijke samenwoon-frazes, waarmee je hem gevleid hebt, heb ik gedacht dat jullie werkelijk plan hadt terug te keeren en samen te gaan wonen met Papa, zoo als gij zeidet. Neemt me niet kwalijk dat ik je geloofde, maar ik kon niet veronderstellen dat jullie lange brieven vol leege frazes aan je ouden vader zoudt schrijven, alleen om hem de moeite van 't lezen te geven, of 't verdriet van een teleurstelling. Enfin, dit alles gaat mij niet aan, wat tusschen Papa en jullie is voorgevallen is buiten mijn boekje, maar wat binnen mijn boekje is, is mijn eigen toekomst, en die staat op 't oogenblik op 't spel.

Van Deventer weet niet, want hij heeft ons niet gekend zoo als wij waren, maar jij weet, Jenny, dat ik mijn leven lang gewenscht heb vrij te zijn en in mijn eigen onderhoud te voorzien. Dáár heb ik voor gewerkt toen jullie soesdet in 't Ginneken, gestudeerd toen jullie uitgingt hier in Brussel, en toen ik eindelijk klaar was om naar Indië te gaan en dáár mijn loopbaan te beginnen, toen werd Fi ziek en vielen al mijne plannen in duigen.

Fi! - Wat had ik met Fi te maken? Wat was Fi ooit voor

[p. 232]

mij geweest? Niets. Wij behoorden niet bij elkander en wij hielden niet van elkaar. Jij was de zuster van Fi, niet ik.

‘Wij zijn inséparables!’ riep jullie lachend, als de ééne weg gaat, gaat de andere dood!’

En de eene ging weg...

Ik ben gebleven.

‘Ja, maar ik was ziekelijk!’ zal je zeggen. - En denk je, als ik in jou plaats was geweest en jij in de mijne, dat ik ook niet gebleven zoú zijn?

Dàt is ééns geweest, nu zijn we aan de tweede keer.

Jullie schrijft 't ‘lieve Paatje!’ lange brieven over 't geluk van met hem samen te wonen in Brussel; voor mij is dat samenwonen talent-doodend, want 't doemt me tot inactie in de krachtigste jaren van mijn leven; toch blijf jullie in Indië malgré je beloften, en zit ik hier, ofschoon ik nooit iets beloofd heb!

Je hebt in de couranten gelezen, zeg je, dat ik in September, met de Prins Henderik naar Java zou vertrekken, dat was mijn voornemen ook, maar aangezien ik begreep dat jullie, wanneer ik hem verliet, 't ‘lieve Paatje’ netjes met je gulden brieven alleen zou laten zitten, zoo heb ik mijn hut afgeschreven, en mijn vertrek uitgesteId tot dat ik met zekerheid zon weten wat gij, van Deventer, besloten hadt te doen. Dit besluit nu neem ik au sérieux, en, of gij komt, of dat gij blijft, in Augustus 77 vertrek ik naar Indië, en wat er verder gebeurt, daar zult gij God van dienen te beschuldigen, die toch ‘alles ten beste leidt’ en de vromen de gelegenheid geeft ter elfder ure hun handen in onschuld te wasschen! Ik heb geen God om op te steunen en dien dus voor mij zelve te zorgen, hetgeen ik dol gaarne doe ook, indien de menschen er mij de gelegenheid maar niet toe benemen! - Dezen winter bijv. kan ik niets doen, daar ik verleden jaar, op jullie terugkomst rekenende, voor goed afscheid van Holland heb genomen en er dus nu niet meer naar toe kan gaan. Dit geeft me een fameuse knak, want een jaar van de baan, is reeds half naar de maan voor een artiste die zijn réputatie op moet houden om er, op zijne beurt, door opgehouden te worden.

.........................

Mina.