Mijn leven

Aan Mej. Elize Baart.
Amsterdam 20 Nov. '74.

Maar, maar Elize! wat een wankelbrief! Is die in harmonie met je optreden hier? N'importe, wankel maar en denk nog eens ernstig over je toekomst na, eer je verder gaat. Ik zal je helpen met alles, heb ik je beloofd, ik zal 't ook nu doen met wankelen.

Er staan drie wegen voor je open, op 't oogenblik; je kunt kiezen welke van de drie je 't meeste geluk belooft, welke 't meeste geld, welke den meesten roem gedurende je leven. Ik zal je geen raad geven in je keus, maar ik zal je steunen in welke richting je ook verkiezen zult, al is 't ook die welke lijnrecht tegen de mijne inloopt. Je hebt gedébuteerd in mijn richting en Meester Kritiek heeft je onkiesch genoemd, natuurlijk! - Zijn heele recensenten-lijstje bestaat uit vijf woorden: onkiesch, zedeloos, dubbelzinnig en gewaagde stellingen, een grooter répertoire heeft 't mannetje niet; maar, dit wist ge immers vooruit? - Wilt ge voortgaan op den weg dien ge ingeslagen zijt, prépareer u dan op meer dan één échec en op beleedigingen van alle soorten, die u, vooral in publiek, zullen worden aangedaan, maar reken ook op duizend triomfen, die u zullen staande houden, en u kracht zullen geven elken tegenstand het hoofd te bieden. Mijn leven is één doorgaande worsteling tusschen verloren gaan en zegepralen; ik sta als 't ware buiten mijn tijd en kan dus van 't tegenwoordige niets verlangen als strijd; dien strijd heb ik gewild, ik ben hem begonnen bij mijn eerste optreden en ik zal hem volhouden tot mijn dood. Gevoelt gij u niet sterk genoeg om zoo'n leven - ‘één kamp met het lage’ - door te worstelen, verwijder u dan van mij, nu 't nog tijd is. Je zult niets begrepen hebben van mijn triomfeerend échec misschien? - Ik was heel blij dat je zoo iets eens van nabij zag; zulke groote worstelingen komen zelden in 't leven van een artist voor, maar àls ze voorkomen zijn ze beslissend voor zijn geheele leven; gij zult later zien hoe beslissend ze voor mij geweest zijn. Wat u betreft, wilt ge een anderen weg inslaan, ne vous gênez pas. Niet alle menschen zijn phyziek en moreel bestand tegen een leven als het mijne, en hetzelfde wat mij ophoudt, zou u dooden misschien.

Wilt gij hier op 't tooneel uw carrière maken, ga dan naar de tooneelschool, ik zal je recommandeeren en je zult er dadelijk als de hoop der school ontvangen worden, daar men mij om

[p. 287]

élèves gevraagd heeft. Maar schrijf dan niets meer in 't genre waarmee ge begonnen zijt, want dat is radikaal en de school is..... behoudend. Zeg ook dat je, wàt je geschreven hebt, op mijn aanraden gedaan hebt, en verklaar berouw te hebben over je wild début. Zóó zullen al mijn vijanden jou pousseeren, en je zult op je slofjes komen waar je wezen wilt: op 't tooneel, waar je succès zult hebben.

Wil je te Brussel studeeren, ook goed; maar dan zal je zonder mij ook den schijn hebben alsof je bij mij behoorde en mijn vijanden zullen de uwen worden. Je zult hooger staan als artiste, maar je zult meer strijd hebben en minder succès.

Antwoord nu dadelijk welke keus je gedaan hebt, dan zal ik zorgen dat je geposeerd wordt in de richting die je gekozen zult hebben.

De tooneelschool belooft protectie en geld.

t. à t.

Mina.