Mijn leven

Mevrouw K. 's Gravenhage.
Station Amsterdam, 9 Mei '73.

.........................

Met Nijhoff is het nog bij het oude, hij is eindelijk tot de bekentenis gekomen dat hij niets doen kan zonder mij. Dat is één stap nader tot den vrede, nu nog een pasje of wat dan zijn wij er.

Verbeeld u dat de geleerden, die wij hier en daar ontmoeten, eenvoudig beweeren, dat niet Multatuli maar wel Van Lennep eigenlijk het geheele werk (Max Havelaar) geschreven had.

‘'t Verwondert mij zeer dat iemand als Van Lennep dan maar één werk geschreven heeft, digne de Multatuli, terwijl Multatuli altijd in het genre van Van Lennep's uitzondering is blijven voortgaan. Ook geloof ik niet dat een “Roos van Dekema” en een “Max Havelaar” ooit uit de zelfde pen zouden kunnen vloeien, of dat zoo'n echte hollander, als Van Lennep, ooit iets dragelijks over Indië had kunnen leveren.’

Men vond dit partij-trekken zeer brutaal, daar het toch zeker was dat er niets van Multatuli terecht gekomen zou zijn, als Van Lennep hem niet had ‘leeren schrijven.’

Hetzelfde had Nijhoff waarschijnlijk van mij willen zeggen, als ik hem de veranderingen in mijn boek had toegestaan, die hij er in verlangde te maken, maar, al was 't daarvoor alleen,

[p. 18]

wensch ik mijn boek in de wereld te brengen zoo als ik het gedacht heb. Ik heb wel begrepen dat men, vooral in de littéraire wereld, iemand nooit een kroon op 't hoofd zet, dan onder voorwaarde van later te kunnen zeggen: ‘Ik heb de kroon gemaakt die ik hem op het hoofd geplaatst heb, om van hem te maken, wat er nu van hem geworden is.’ Tant pis voor hen, die dat ook mogelijk nu gedacht hebben te kunnen doen, want daar komt deze keer niets van in.

Den Bosch, 10 Mei.

Ha! Daar is alweer een epistel van Nijhoff! - Hij réclameert zijn laatste proefblad en noemt het doorhalen der mottos ‘een misverstand’, daar ze in het manuscript allen doorgehaald zijn, en hij niet weet wie dit gedaan kan hebben.

Ook verklaart hij, mij onmogelijk de geheele uitgaaf te kunnen afstaan, daar er reeds 400 van de 500 exemplaren aan boekhandelaren verkocht zijn! - Dan zouden wij er nu reeds bij de 800 noodig hebben, daar ik reeds bestellingen heb voor meer dan 300! Welk een rekening! - Toch ga ik voor, als auteur, daar ik alles in mijn macht heb en de uitgave traineeren kan zoo lang ik wil, des noods tot de tweede uitgave geheel uitverkocht zal zijn! Welk een prekara! De haspelarijen zullen natuurlijk heel vriendschappelijk eindigen, daar N. zonder mijne toestemming niets doen kan, en dus wel wijs genoeg zal zijn, om alle éclat te vermijden.

Morgen gaan wij naar Goes. Adieu, dáár komt Betsy terug, nu moet ik gaan lezen. Men had ons hier een leege zaal beloofd en de mannetjes zitten zelfs op de balustrades van het buffet!

.........................

Mina.