Mijn leven

Den Heer en Mevrouw Van Deventer, Soerabaya.
Brussel, 14 Februarij '70.

Beste Van Deventer en Jenny!

Deze keer wil ik eens aan u beiden te zamen schrijven, om u hartelijk dank te zeggen voor uwe allerliefste propositie om over te komen, en mijne Brusselsche woning tegen de uwe in Indië te verwisselen. Regt dankbaar ben ik u allen voor het goed dat gij mij doen wilt, maar behoef ik u, na mijn vorig schrijven, nog te zeggen, welk besluit ik genomen heb?

Mijne artiste-carrière éénmaal zóó nabij gekomen zijnde, is het mij niet mogelijk al die studies, en plannen, en hoopjes, ja zelfs al die duizende moeijelijkheden en soesas der toekomst, zoo op eens vaarwel te zeggen voor een geheel ander leven, waar ik mogelijk bitter weinig voor berekend ben. Ik heb getobd en gewerkt tot dat ik het middelmatige in mijn vak bereikt heb; en om daar boven te komen ben ik van plan om van den zomer naar Parijs te gaan, en dáár de laatste hand aan mijne musicale opleiding te leggen, niet zoo zeer voor mij zelve als wel voor de menschen, die, over het algemeen, zulk een ridicul respect voor het woord Parijs hebben, dat voor hen niets deugt dan hetgeen van dáár komt.

.........................

Gij zult deze plannen zeker onwelvoegelijk of minstens excentrique of dwaas vinden, maar wat wilt gij met eene vrouw aanvangen, die niet trouwen wil en geene de minste roeping gevoelt tot het opvoeden van kinderen of het bestieren eener huishouding? Zij is déclassée, van het oogenblik af dat zij met zulk eene

[p. 134]

bekentenis voor den dag durft te komen. En nu ik eenmaal tot deze déclassées behoor, och, laat mij nu maar zingen om verder de wereld door te komen, dat is toch het eenige, waar ik op den duur van houd. En heb ik eene loopbaan gekozen, waarvan elke pas eene moeijelijkheid, elke triomphe eene tegenwerking medebrengt, welnu, dan is het niet malgré die doorgaande worsteling, maar mogelijk juist om dien strijd zonder einde, dat ik die carrière liefheb boven alle anderen. Ik deug niet voor dat drooge, saaije, ziellooze leven, dat de menschen huiselijk¹ noemen, en dat ik zelfs nooit dragelijk heb kunnen vinden dan met deze geheime gedachte: ‘Wacht maar, het zal toch eenmaal veranderen!’ - En zal het nu eindelijk veranderen? - Nous verrons. Ik hoop het!

.........................

Mina.

1 Ik heb van jongs af het zoogenaamde ‘familieleven’ als een zedelijke moord beschouwd, en hoe meer ik in de wereld rondgekeken heb, hoe beter ik begrepen heb dat mijn gevoel zuiver was, en ik juist geoordeeld had, in den tijd toen datzelfde familieleven mij nog verbood te zeggen wat ik dacht. Een van mijn zusters had hetzelfde gevoel als ik en heeft mij meer dan eens gevraagd: ‘Begrijp jij waarom de menschen bij hoopjes leven, en altijd zoo lang mogelijk bij elkaar blijven, om elkander het leven onaangenaam te maken?’ - ‘Omdat het mode is’, gaf ik haar troostend ten antwoord, zelf geen betere oorzaak kunnende vinden. En nu, na jaren geworsteld en gewerkt te hebben om mij aan die mode te onttrekken, nu, na schier in alle huisgezinnen ouders en kinderen of broers en zusters aangetroffen te hebben, die bij elkander bleven zonder bij elkaar te behooren, nu, na de halve wereld rondgereisd te hebben en overal, behalve in Amerika, dezelfde mode weergevonden te hebben, nu kom ik tot mijn uitgangspunt terug en noem ik, met volle kennis van zaken, het zoogenaamd familieleven een ‘zedelijken moord’.
Hoeveel kracht wordt er gebroken, hoeveel énergie verlamd, hoeveel talent gedood in den huiselijken kring! Hoeveel ongelukkige huwelijken worden er gesloten, om ‘weg te komen’ uit het huiselijke leven, dat zoo gelukkig heet! Hoe veel armoede wordt er geleden door de zoogenaamde gedistingeerde families, die al kibbelend en haspelend vereenigd blijven en elkander het leven ondragelijk maken, omdat zij te fatsoenlijk zijn om als zelfstandige wezens op te treden, te werken, en gelukkig te zijn!
Mode!
Ik heb nog geen beter antwoord kunnen vinden!
Fatsoen? - Neen, want ik vind kibbelen, honger lijden uit luiheid, of trouwen voor de kost, in het geheel niet fatsoenlijk.
Voordeel? - Neen; want als zeven personen werken, en leven van de opbrengst van hun arbeid, kunnen zij beter en ruimer leven, dan wanneer er zes van de zeven leeg zitten, en de zevende alleen moet werken voor allen, en per slot van rekening zelf nog gebrek moet lijden om de anderen te onderhouden!
Noot van 1877.