|
| |
| |
| |
Pastorel
Mvsyck-spel.
Eerste Uytkomste.
Amarillis.
ICK sal op u begraesde kant
Met Elsen tackjes dicht beplant
Wat rusten mijn vermoeyde leen,
In soete vreughd mijn tijt besteen,
Wt vreucht mijn vreuchd' genieten.
Wel op, wel op mijn soete fluyt,
En blaest het lieve deuntgen uyt
Het welck ick onlanghs hoorde;
Dat deuntge 'twelck mijn geesje dwongh,
Dat het in vreughde soo ontsprongh,
Te neurien de woortjes na
Die ick nu uyt mijn Fluytje sla,
Op maet, op Rijm, op Nooten;
O Voysje dat my speelt in 't hooft,
Veel soeter als ick had ghelooft,
O vreuchd' in 't hert gheslooten.
| |
| |
Hoe wast, hoe ist? ick weet, laet sien;
De thoon begint uyt, en soo 'k mien
En hoop ick salt wel raecke:
Wel aen dan Amaril vangh aen,
'k Sal met mijn voet de maet wel slaen
Wilt selfs u self vermaecke.
Amarillis speelt op een Fluytjen, ondertusschen komt Grucella verselt met Coridon, by hem hebbende een Vyool.
GRucella lieve Nimph, wat aenghenaem geluyt
Verspreydt sich door 't gheboomt?
't Schijnt Amarillis Fluyt.
Soo ist, kom laet ons gaen, en Amaril versellen;
Ick sal Grucella mijn Vyool daer onder stellen,
En ghy met uwe stem, wy maecken soet party.
'k Ben Coridon te vre'en, wy sijn hier dicht by
De Lommer, wel versien van Eyck, van Els', en Linde,
Waer onder 't soet geruys van soele Zuye winde
De stercke hetten breeckt, en 't steecken vande Son
Verhindert door de Vliet, van koele water Bron:
Daer sien ick Amaril: die (soo langh hare Schape
In klaver grase gaen) schijnt sorgheloos te slape.
Grucella dat is waer, ick gae eens soetjes heen,
(Wijl Amarillis rust) gins inde Lommer treen,
Om samelen Bloem, en Kruydt, daer 'k Amaril me grase,
Die uyt haer lieve mondt Vyolen schijnt te blase;
Indien (Grucella) ick eens op haer Borsjes raeck,
| |
| |
Sult ghy oock klappen, segh?
Gaet my in 't minst niet aen.
Sult ghy 't oock yemant seggen?
Maer dat ick mijn neer gingh leggen
Waerom, wat raeck mijn dat?
Wat vreuchde soudt my zijn als ick haer borsjes vat?
Grucella meughjet spreecke?
Maer by haer boesem steecke
Dit Roosje, wit als snee.
Om sien wat witter is, dit Roosjen, of haer Vel:
Dan heb ick noch een bloem, een vers gepluckte Roose,
Die sal ick legghen op de kaeckens lieve bloose
Die Amarillis draeght, verr' boven eenich Mens,
Om sien wat schoonder bloost, haer Kaeckjens, of Provens:
Ick weet, Grucel, ick weet haer bloos, en wit te samen
Ghemengelt onder een, sal selfs de Roos beschamen.
Tijt Coridon te werck, en doet ghelijck ghy seght.
Niet durven, Arme knecht,
Indien ick u recht ken, en salt u daer niet letten,
Kom Coridon 't is best dat wy ons neder setten;
Weckt Amarillis op, de tijdt die gaet vast voort.
Mijn dunckt Grucella, dat u Amarillis hoort,
| |
| |
s'Ontwaeckt, en na het schijnt, soo wilse weder speelen.
Wel Amarillis, hier dus eenigh?
De oorsaeck die my doet in eensaemheyd steeds zijn,
Ghy komt seer wel te pas Grucella, hier by mijn;
Laet ons met sangh, en spel den ander wat vermaecken.
Wel Amarillis, soo 't u lust in dese saecken
V lusten te voldoen; ick ben voor 't mijn te vreen.
Laet ons de Veel, en Fluyt dan stellen onder een;
'k Weet niet wat ick sal singhe.
'k Heb yets met dryen, dat mijn dunckt seer fraye dinge,
Wel Coridon, ick bid u seght my eens van wien
Ghy dees Parthye kreeght.
Van eender die de woorden
Nu onlanghs Rijmden als hy 't voysjen singhen hoorden
Kom aen Grucella singh, ey! lieve slae de maet,
En hoor een reys hoe soet dat dit met dryen gaet.
Sy speelen en singhen, ondertusschen komt Iuliana in Boerinne kleedingh seer verbaest uyt.
OY me! eylaes! waer heen, waer heen sal ick my wenden?
Den Hartogh heeft de Stadt, en soeckt mijn eer te schenden;
| |
| |
'k Ben van mijn goet berooft, mijn eere lijdt gevaer:
Ey Hemel! Heerscher; stiert my in het herte, waer
Dat ick mijn berghen sal, en dit gevaer ontkomen;
Krijght my den Hartogh, ach! mijn leven wert genomen:
Oy me! waer keer ick heen? daer ginder Huysliens zijn,
Die sal ick spreecken aen, versoecken dat sy mijn
In 't een of 't anders huys soo langh willen versteecken,
Op dat ick doch ontkoom des Hartoghs snoode treecken:
Luck wensch ick u te saem, zijt hertelijck gegroet
Ach! van een Koninghs Kint, dat droevigh swerven moet
In dees Boerinne schijn; ick bid u lieve vrinden,
(Indien my yemant mocht vervolghen, ende vinden,)
Dat ghy my doch niet melt, maer seggen wilt, dat ghy
Mijn Broeder bent, en ick u aller Suster zy;
Om daer door 't leven, en mijn Eere te verschoonen.
Wy sullen u in als ons trouwicheydt bethoonen:
Seght ons u naem, en wie ghy zijt, bedroefde Vrouwe.
'k Hoop immers (Harder) dat ick mach op u vertrouwe.
In alles vryelijck, ghetrouwicheyt ick u sweer,
En sal (waer dat ick ken) beschermen uwe eer.
'k Ben Iuliana, Koninghs Dochter van Athenen.
Zijt ghy des Koninghs kint, wy sullen u verleenen
In alles onse hulp, waer dat ghy die begheert.
Ick danck u op het hooghst, mijn Vader is verheert,
Berooft, van Croon, en Rijck, van erfdeel, en Landen,
Den Hartogh Phylomeen, die heeft het in sijn handen:
Mijn Vader vlucht als ick, mijn Broeder van gelijck,
Dwaelt droevich achter landt, verstooten uyt het Rijck;
Den Hartogh speurt ons na, hy soect mijn eer te schenden:
Dies ick bedroefde Maeghd by na smoor in ellenden,
| |
| |
Ick hoor gherucht, oy me! dit sal den Hartogh zijn,
Ick bid u meld my niet, maer thoont u gunst aen mijn.
Den Hartogh met eenighen Adel, hebbende Marcellvs ghevanckelijck.
GHY Huysluy, seght my eens, oft ghy niet hebt vernomen
Ghevluchte luyden, van Athenen af-ghekomen.
'k Heb desen dagh (mijn Heer) geen and're luy gesien
Als hier den Hartogh siet, ghenadigh Vorst, indien
V Majesteyt gelieft wy op de saecke letten,
Sullen ghedienstigh achtervolghen uwe wetten.
Dat met Landt-bouwery het schamele kosje wint:
Soudt ghy my willen dienen?
Mijn dienst (waert u ghelieft) wil ick aen u verlienen
Grootmogend Majesteyt; wat dienst ken ick u doen,
die niet ge-oeffent ben als Vee, en Schapen voen.
V heusheyt is te eel, u waerde is meer waerdigh;
'k sach onder Harders noyt een Harderin soo aerdigh
Ach! 't is mijn Kindt (eylaes!) Hoe wilt dit gaen.
Ach! schoone Harderin, ick ben u toegedaen,
Kom reyst met my ten Hoof, ick sal u staet verheffen.
Eylaes! het ongeval dat wil my noch eerst treffen;
Ick sie mijn Vader daer ghevangen.
| |
| |
Wat spreeckt ghy dus alleen?
In overpeynsingh hoe dat ick mijn best sal dragen,
Om met mijn diensten uwe Hoogheydt te behagen;
Dewijl ick ben getrout, dees Harder is mijn man,
Soo dat ick qualick my ten Hoof begeven kan;
Oock heb ick Kinders Heer.
Bevind ick soo, dat ick niet wel sal kunnen raecken
Tot mijne wensch, om van u dienst gedient te zijn;
Hartogh met al de sijnen binnen.
't Luck dient in onluck mijn,
Mocht nu mijn Vader, ach! in sijne oude dagen,
Van sijn gevanckenis bevrijt zijn, en ontslaghen:
En dat ick weten mocht hoe 't met mijn Broeder gaet,
Soo vaer ick wel gherust in dees bedroefde staet;
Ick hoop den Hemel sal het al ten besten voeghe,
Ick sal met Godes wil mijn willigh vergenoege:
Wel doet hy die als 't luck niet wil gelijck men wou,
In ongeval aen God sijn dienst thoont even trou;
Ghy opper Hemel Godt, hebt my mijn luck benomen,
Alst u belieft soo ken ick tot geluck weer komen:
Ist niet in werelds eer, 't ken wesen in een saeck
Die mijn bedroefde staet ken troosten met vermaeck:
Aey! Harderinne wilt mijn vryigheydt verschoone,
Ick bid u wilt my doch u hulp en bystant thoone;
't Is my een sware pijn dat ick van Konincks bloet
Gheteelt, eylaes! eylaes! om nootdruft bedelen moet:
| |
| |
Ey! brenght my doch ter plaets, waer ick mijn dorst mach laven.
Ick wenschten ons Princes soo wel bedeelt met gaven
Van het gheluck, dat wy, u wisten te voldoen.
Ick heb ghenoch als ick het leven weet te voen,
Al waert maer Kaes, en Broodt.
Dat's Menschen leven is soo vol veranderinghe:
Genadige Princes, lust u met ons te gaen?
Ghy sult naer onse macht van ons werden voldaen.
Al t'samen binnen.
| |
Claudiaen
in Bedelaers ghewaedt.
SOO langh de voorspoedt dient, en 't luck blijft by de Menschen,
En deelt haer gaven uyt naer wil, en hartens wenschen
Soo langh, eylaes! soo langh, soo langh, en langher niet
Bevind' ick dat een Mensch van Menschen hulp geschiet
O wonder wanckel radt, hy doolt in zijn vertrouwen,
Die op het hooghst gebracht, u hooghte waent te houwen
Hy doolt die in 't geluck 't verand'ren niet be-ooght
Dat hy weer dalen ken ghelijck hy is verhooght;
Wel doet hy die in luck, het onluck stelt voor ooghen;
Wel doet hy die sich niet vertrout op sijn vermooghen,
En bind' sijn lusten aen de gaven van 't geluck,
Op dat, als 't nood-lot komt, een onverwachte druck
Hem niet en overvalt; maer dat hy sich na mate
In onluck dragen ken, als 't luck hem heeft verlate:
Troost nu, ha! Claudiaen, in 't onluck, u met reen,
| |
| |
Hebt ghy niet 't geen ghy hadt, zijt evenwel te vreen:
Indien ghy wel door-siet de wereld, en haer saecken,
Ghy keunt van 't ongheluck noch u gelucken maecken:
'k Acht werelds luck, gheen luc, 'k acht werelds eer gheen Eer,
Die als sy sijn op 't hooghst, seer schielijck dalen weren:
Wat heb ick menigh Vorst, en Prins, op deser Aerde
Ghekendt, die zijn gheweest in luck, en grooter waerde:
Ge-acht, ge-eert, ontsien, als Gooden aengebeen,
Maer (leyder!) op een kort gleeft al die glory heen:
Soo gaet het met de Mensch, die heden is verheven,
Wert morghen uyt sijn staet verstooten, en verdreven;
En die den oorspronck wil van dit ellent ontgaen
Die moet niet al te vast op zijn vermogen staen;
Lucksaligh is dat landt, Godtsalich sulcke Menschen
Die niet uyt anders nood haer luck, en glory wenschen;
Godtsalich sulck een Prins, gezegent sulck een Landt,
Daer men de bittere krijgh onthoudt een wrede handt:
Maer daer de vrede bloeyt, en daer de Vorsten trachten
Meer luck door vrede, te verkrijgen als door krachten:
Daer rijckt Rijck, Landt, en Stadt, een yeder leeft na lust,
En d'Eelste staet op Aerd' gaet nimmer boven rust;
Hoe rustich soud' ick zijn dat ick mijn mocht begeven
Te leyden op het landt een arrem Harders leven:
Had ick mijn Suster Iuliana hier by mijn,
En waer mijn Vader wel ick soud' gherustich zijn:
'k Betracht geen Hoogheydt meer soo lange als ick leve:
Ick sal in sooberheyt mijn soecken te begeven
Hier op het Landt, en by de Harders in het groen,
Daer ick mijn lusten ken in kleynicheyt voldoen.
| |
| |
Juliana uyt.
'k Sie daer een Harderin, oft Boermans Vrouwe komen:
Ha Claudiaen! by u dient wel in acht genomen
Te veynsen; op dat ghy u niet en maeckt bekent,
Oft yemandt mercken ken, ghy 's Konincx Soone bent.
Ghy die dus achter landt loopt bidden ende bedelen,
Hebt beter daghen als wel hebben veele Ed'len,
Indien mjn niet ontbreeckt
Boerinnetje, het geen waer van men dickmaels spreeckt
Dat is 't genoegen, 't welck ick in my wel bevinde:
Voorwaer gheen Konincx staet oyt yemand soo beminde
'k Geloof het geen ghy seght,
Versoeck aen u dat ghy my doch eens onderrecht
Oft wel soo Goddelijck, als 't gerustelijck is, ken wese.
Wat dat belanght, ick sal Boerinnetjen in dese
(Na mijn vermoghen) beantwoorden uwe vraegh:
't Is Godlijck als gerust.
Veel menschen in dat oordeel anders hooren segghen.
Wanneer men dese saeck in redens schael wil leggen
En ballanceeren die, soo ist gelijck ick spreeck,
Ick oordeel van mijn selfs; ick die in d'armoed steeck,
Soud' gaerne (soo ick kost) yets eerelijcx beginne,
Om mijn nootdrufticheyd met meerder eer te winne;
Dan doch gelegentheyt, 't zy hoe veel dat ick doe,
En laet my in het minst geen and're middel toe,
| |
| |
Midts ick niet anders ken, voegh ick my na de rede,
Daer ick het meeste derf, stelt my het minst te vrede;
Maer soo ick meerder kost, daer ick het minder socht,
Om dat het minder my het meest gemack aenbrocht,
Soo waert soo Godlijck niet.
De waerheyt doet het blijcken,
Dat wijsheyt soo wel is in Armeluy, als rijcken:
V reden die zijn klaer, en grondigh gefondeert,
Soo dat ghy door u reen aenprickelt mijn begeert,
Om meerder redeneringh (Vrund) met u te maken.
'k En dacht noyt op het landt so grooten luck te raken,
Dat ick soo rijcken schat in d'Armoed vinden sou,
Dat om mijn redeneringh my soo lieven Vrou
Soud' smeecken, schoon ghy zijt een Harderin, u zeden,
V kennis, u verstand, u wijsheydt, en u reden
Doen my bedencken, oft wel soo een heus gemoedt
Soud' kunnen werden, by de Harders opgevoedt.
De gaven des verstants sijn voedtsels van goe zeden,
Ghelijck als uyt verstant voort-comen wijse reden;
Soo ist verstandt het geen de wetenschappe voedt;
En uyt de wetenschap, soo komt een heus gemoedt,
Des heusheyts oorspronck, is verstant van God gegeven,
Soo wel die, die te Landt, als inde Hoven leven
Genoten dese gaef: dies oordeel ick voor mijn
Dat wel goe zeden kunnen by de Huysliens zijn,
Indien sy met verstandt begaeft zijn.
Wat luck ist my dat ick hier spraecke met u houwe,
Al schijn ick ongeacht, soo is nochtans mijn hert
Geneyght tot wetenschap, die by de Wijse wert
| |
| |
De grootste schat ge-acht die yemandt ken bekomen:
Ick ben een Bedelaer, maer heb steedts by de vromen
(Als wijse) mijn vervoeght; ten tijden als het luck
My noch bevrijdt had voor des Armoets droeve druck.
Te slijten, sonder dat ghy Echt'lijck soeckt te paren?
Ick weet niet Harderin, hoe dat noch loopen ken.
Sal ick u Harderinne, garen openbare;
Ick ben een Fransman, doch heb sint mijn vijfthien Iaren
Wel Celidon dat's vreemt,
Wijl ghy een Krijgsman zijt, dat ghy geen dienst en neem
't Waer meerder Eer, als dus te beed'len achter lande;
De Krijgh geeft Edeldom, en 't Bed'len dat is schande.
'k Soeck Edeldom, noch Eer, noch Staet, noch Werelds pracht;
Maer sulcke Edeldom, die Godt self Edel acht;
Ick soeck mijn wille, na de wille Godts te voeghen,
'k Heb in mijn arremoedt een rijckelijck ghenoegen:
'k En soeck geen Hoofsche Staet, 'k en wensch gheen werelds Eer,
Maer dat ick hebben mocht van Gode mijn begeer;
Een Goddelijcke wensch soud' ick van Godt betrachten.
| |
| |
Maer dat ghy mijn woud' achten
Soo waerdich, indien ghy noch zijnde onghetrout,
My in u liefdens dienst voor slaef aen-nemen wout:
Hoe wel op 't duysenst ick mijn selfs onwaerdich kenne,
Soo grooten gunst van u, sal ick nochtans gewenne
Mijn leven t' uwen dienst, mijn wille na u wet
Te voeghen: lieve Vrou, indien my niet belet
Eens anders trou verbondt, mijn trou aen u te thoonen.
d'Aenbiedingh uwes dienst is waerdich te beloonen
Met danckbaerheyt: wat trous verbondt aengaet,
Ick ben noch vry en los, en leef een Maeghden staet;
En draegh u gunst, midts ick speur u genegenthede,
Die even ghelijck ick, in kleynheyt zijt te vrede:
Wilt ghy een Harders staet aenvaerden neffens mijn,
En met mijn kleyne macht, en gunst te vreden zijn;
Ick sal u (waer ick ken) dat meught ghy vry vertrouwen
Mijn hulpe bieden: diets dat ghy u sult verhouwen
Hier op het landt, en my in als u diensten doen.
Ick sal (ha! lieve Nimph) met u de schaepjes hoen:
Ick sal u alle dienst, en alle liefd' doen blijcken,
Ick sal u eeren, en soo eeren dat geen rijcken
Ia Princen op der Aerdt, meer eere kunnen bien
Aen haer Princessen, als ghy wel van my sult sien,
Ick bid u (waerde Nimph) dat ghy my doch laet weten
Hoe dat ghy zijt genaemt.
Een ouderloose Maeght, by d'Huysliens op-gevoet,
En by de Harders, die seer aengenaem, en soet
Hier oeffenen de Musyck: verkeer ick alle dagen,
Dewijl ick in die vreucht heb groot'lijcx mijn behagen.
| |
| |
Die Kunst, (ha! lieve Nimph) ick metter harten min,
En redelijcker wijs ick oock ervaren bin:
Ick singh, en speel wel me, 't zy wat my voor mach komen
Wy hebben Celidon op heden voorgenomen
Een treftige Musyck te maecken, dies ghy meught
V voegen neffens ons, op dat de soete vreught
Wt goe genegentheyt, met hert, met Ziel, en sinne;
De Liefde tot de Kunst, teelt Liefde die u mindt,
Soo mindt, dat Celidon sijn Liefde vast verbindt
Om Silvia alleen, als een Santin te eeren.
Kom (Celidon) laet ons na het geselschap keeren;
Neemt aen een Harders Kleedt, en voeght u na de tijt;
Veynst waer ghy komt, en seght dat ghy mijn Broeder zijt
Houdt onse Liefd' secreet, en gantschelijck verborgen,
Van kleedingh, en van als sal ick u wel versorgen.
Binnen.
|
|
Auteursrechtvrij