| |
| |
| |
Pastorel
Bly-eyndend-spel, van Cloris en Philida.
Op de sin,
Een Maeght die voor haer kuyscheydt strijdt,
Noyt af-breeck in haer Eere lijdt.
| |
Eerste Handelingh.
Eerste uytkomste.
Koninck, Cloris,
Met eenighe Hovelinghen op de Iacht.
GAntsch moed' en mat gherent, ben ick door 't vluchtich Iaghen,
Soo dat het rusten my sal zijn een welbehaghen:
Hier in dit dichte Bosch; ick set my gins wat neer,
Op dat ick (heel vermoeyt) my mach bedaren weer.
In dien sijn Majesteyt, begeerich om te rusten
Een aengename plaets begheert; hy sal met lusten
En wel vernoeghde vreucht, hier in dit lieflick groen
Sijn welbehaghen, na sijn lust kunnen voldoen:
Indient ghelieven sal, sijn Hoocheyt noch wat verder
Te nemen sijne gangh, alwaer dat menich Herder
Met soet vermaeck en lust, ontschuylt de heete Son,
| |
| |
Verfrissende sich, door de koele Beeck, en Bron.
Wel Cloris spreyt de Bomen
En telghen dicht van een, op datmer door mach komen.
Groot mogend' Majesteyt, 'k volbrengh u heus gebiet;
Dit is de plaets die 'k meen, die ghy hier voor u siet:
Aenschout dees Lomm're groen, ghepronckt met Roos en Bloemen,
En machmen niet met recht dees plaets een vreucht-Hof noemen:
De boompjes om en tom, met bladertjes gheçiert;
En lieffelijck begroet van 't quelende ghediert,
Dat door de tackjes swiert, al schaterend' door de bomen
Waer onder 't soet gheruys der beeckjens waterstromen
Soo lieffelijcke vliet: en met haer vloetjes slaet
De laghe groente, die dicht om haer loop-plaets staet.
Philida, singhende uyt.
Wat aenghenaem gheluyt verheft sich door de Bomen?
Het is een Harderin, die herwaerts schijnt te komen.
Na Thirsvs? neen, ey niet!
Vaert voort, 't is best, O neen; best ist gelaten,
| |
| |
VVat segh ick neen, of ja,
Schoon dat ick suchjes loos, 'k sal gheen verlichtingh krijghen,
Soo langh ghy Thirsus wilt vant soete Minne swijghen:
V aenschijn van het mijn is (leyder!) nu soo vert:
Dat het ghehoor niet brenght mijn suchjens in u hert.
| |
| |
Mijn suchjens kost het zijn,
Mijn hertje by het sijn, oft 't zijn by mijne;
Soo soud' ick tot de smert
Maer ach! nu 't anders is, wil ick mijn suchjes staken,
En hier in 't bosch alleen mijn hertje wat vermaecken:
De wijl mijn Lammertjes gaen graesen in het groen,
Sal ick mijn Ziel, en sin, op Thirsus Minne voen.
Wie sien ick daer in 't Wout, gins achter d'elsen bomen,
Het schijnen Edellien, die hier te jaeghen komen,
Ick gae, en spreeck haer aen: mijn Heeren met verlof,
Dat ick u steuren kom, neemt my niet qualijck of,
Verschoont my dat ick u (wel licht vermoeydt) door 't jaghen,
Te lastich vallen mocht, met mijn onnodich vraghen:
Soo ick bespeuren ken, schijnt ghy versuft van moet,
Wat oorsaeck? hoe na valt de vanghst niet al te goet.
De moet ghesoncken, door u heusselijck aenschouwen,
En sal voort aen de lust het jaghen wel onthouwen,
Waer vond' men soeter Iacht? noyt soeter vangst dunckt mijn,
Als van soo Lieven proy ghevangen selfs te sijn.
Hoe Herderin: wats dit, van waer komt u 't vermoghen,
| |
| |
Dat ghy my levend' Doodt? O tintelende ooghen!
Die my de Ziel ontvoert, en 't herte stoockt met brant,
De tongh van veynsen vry, 't hert herteloos ontmant,
Barst uyt, wat doch! eylaes! Ach! Cloris, zijn u sinne
Niet meed' verandert als de mijne?
De tongh verflaeut in spraeck, mijn hert beswijckt zijn moet.
Een grillingh; die my 't bloet
Doet styghen van beneen tot boven, daer de sinne
De herten van het bloet keeren in brant van Minne;
Ick Brand' eylaes ick brandt, de Min wroet in mijn borst,
Ick noemden u mijn Lief, ach Engel; dat ick dorst,
V aenghenaem ghesanck heeft my de Ziel ontoghen,
V schonheydt my ontmant van 't Konincklijck vermoghen,
Ick ruyl de Croon aen 't Vee, indien u 't ruylen lust:
Ach soete kaeckjes, waert ghy eens van my ghekust,
Ghenadich Vorst, heeft Min u hert so inghenomen,
Of veynst sijn hoogheydt?
Ghy doet een bloosje komen,
Op mijne kaeckjes (door u boerten moghend' Heer)
Een bloosjen, 't welck ghetuyght mijn schaemt.
'k Misdeedt u Hoogheyt licht.
Waer in soud' dat gheschieden?
Maer dat mijn needricheydt mocht schaden u gebieden,
Ten voecht in sulcker wijs, my in het minste deel,
| |
| |
Maer waert met dienst te doen, al waert oock vry wat veel,
'k Voldeedt dan u versoeck, maer wijl ghy spreeckt van Minne,
Past aen sijn Hoogheyt niet de dienst eens Herderinne:
Met u verlof ick gae, vaert Edellieden wel.
Vergissen al mijn tijdt: de wacht is my bevolen,
Om sien waer dat mijn lieve Schaepjes moghen doolen.
Binnen.
Ach? Cloris, brandt u hert niet in de soete Min?
Wat aenghename vreucht gaf my die Herderin,
Als ick haer soet ghesangh, haer minnelijcke rede
Vol lieflijck vermaeck, en 't Lichaem braef besnede
Hier in dit Lom're Wout met siels vermaeck ontfingh,
Vond' ick, ach! Cloris, my oock vol veranderingh;
Ick speur dat hy niet min (als ick in Min ontsteecken)
Met listen trachten sal mijn voornemen te breecken:
Dies veyns ick, als of ick, de Min verfoeyen wou.
Maer dat een schoone Vrou,
Soo door de schoonheyt, als wat meer, in haer gebooren,
Het mannelijcke hert licht ken tot lust bekooren:
En dat d'antreckelijckheyt beweeght, en is niet vreemt,
Maer wyslijck ist wanneer men 't hert de lust ontneemt;
Door 't aensien waer ick laes, in lust op haer vervallen,
Maer nu ick my bedenck, acht ick het niet met allen:
Ick ban de Min uyt my, en thoon een meerder hert,
Dan of ick door de Min verviel in kinder smert,
| |
| |
't Is Cloris tijt om gaen, laet ons ten Hove keeren.
Naer u ghebieden Heer, soo voegh ick mijn begeeren.
Binnen.
| |
Lerinde.
GEurighe kruytjes, die de groene Beemden ciert,
Bepronckte telghjes, daer 't ghevogelt tiereliert:
Ruyschende beeckjes, die u Cristalyne vlieten
Door sandighe Duynen dringhen doet, en schieten
Tot voor dit Elsen Bosch, en bloeyend' Wout,
Met bloem, en kruydt gheciert, cierlijck bedout:
Met silv'rich nat dat d'Hemel neer doet dalen,
En over bloem en kruyde lieflijck stralen,
De schitterende glans, van d'ochtent Son,
Op bomen, bloempjes, Beeck, en Bron,
V vreucht verweckt mijn Ziel met lusten,
Onder u lom're schau wat neer te rusten:
Soo langh mijn Schaepjens gaen in 't klavergroen,
Sal ick hier by de Beeck een slaepjen doen.
Die in 't Wout u Schaepjens weyd', en voet:
Mijn Ziel, mijn leven selfs ick u geven moet,
Ia mijn hert,, vol pijnelijcke smert,
Sie cierlijck bloeyen, in mijn schoone Herderin,
Gaet Echo! gaet en draeght, dees suchjes aen die geen,
| |
| |
Om wien dat ickse loos, ey gaet, en voertse heen,
Of is het niet ghenoech: ick sal wat meerder klaghen.
Indient 't u Echo lust; mijn klaechjens voor te draghen,
Mijn Lief, mijn waerde helft, soo antwoort Echo dan,
Soo ick u dienst versoeck, neemt ghy de bootschap an?
Neemt ghyse Echo an? 't is wel: ach Herderinne,
Nu ick hier ben alleen, sal ick mijn klacht beginne:
Ey Minne suchjes gaet, verselt mijn klachjes doch,
't Gheen ghy my hebt belooft: houdt ghy dat Echo, noch?
Hout ghy dat noch? wel aen, so moet ick u dan vragen,
Of ick vrypostich mach mijn hertens gront uyt klaghen?
Klaghen, wel ick klaegh, om dat ick (leyder!) mis
Lerinde, die mijn Lief, mijn Ziel, mijn leven is,
Waer sijt ghy schoonste Nimph? waer doolt ghy met u schapen?
Of zijt ghy vrolijck nu met and're Herders knapen?
In het gheselschap daer een yeder draeght sijn krans
Ter eeren vande Mey, om singhen aen den dans?
Lerinde, ach! hoe droef ben ick, daer ghy in weelde
Met and're Herders sijt: wiens luck hun blyheyt teelde,
Door 't aenghenaem vermaeck, dat haer u by sijn geeft,
Wijl u Philander (laes!), in duysent pijne leeft:
Lerinde Nimph; kent zijn (dat buyten onse Minne)
De vreucht u vreucht versterckt: ach schoone Herderinne,
Isser tot u vermaeck meer vreucht als is de lust?
Lust die mijn Zieltje voedt, waer in u Zieltje rust?
| |
| |
Ick waenden tot geen vreucht (als my) u sinnen neygen:
En dacht, Lerinde wert gewis Philanders eyghen.
Wert sy mijn eygen, ach: ick sweer, 't wert haer beloont,
Met sulcke Liefde, als oyt Herder heeft bethoont.
Thoont (seght ghy) wel ick sal 'k sal sulcke Liefd' doen blijcken,
Datmen ter werelt noyt ghesien heeft dier ghelijcken:
Maer Echo: voert toch eerst mijn klachjes aen Lerind,
Die selver niet en weet hoe haer Philander Mindt.
Mint; ja ick Min haer soo dat ick de trouste herte,
Die 't Minnen oeffenen, in trouheydt wel mach terte:
Ach Echo; bootst aen haer mijn Minne klachjes nae,
Mint sy my laet dan sijn u lieve weerklanck jae.
Philander, Lief mijn hert.
Lerinde, Lief mijn leven.
Een vroolijck voedtsel geven.
De tijt mijns levens tijdt.
Die ick met vrees, en strijdt,
Ghesleten heb, door 't Minne,
Hebt tot u Lief verkooren,
Een nieuwe vreucht ghebooren.
Hoe sit ghy nu dus stil! Philander, 't dunckt my vreemt?
| |
| |
Dat ghy niet eens van my een kusje neemt,
Het woortjen isser uyt, och hadt ick doch ghesweghen;
Ghy denckt licht dat ick om u kussen ben verleghen,
Philander, soo ghy 't denckt, so speurt ghy wien ick Min.
Dats recht gheseyt mijn Lief, de neygingh uwes sin,
Die thoont ghy ongevalst (tot my) op 't hooghst genegen.
Tot u mijn Lief alleen, mijn hertje woelt en wroet
Vast in zijn legher stee: ach! soete Minne, moet
Ghy duycken onder schaemt! Philander: watser tegen,
Ghy swyght, en antwoort niet, 't schijnt u de spraeck ontbreeckt,
Daer ick u antwoort eys: hoe komt dat ghy niet spreeckt,
Siet ghy niet wat ick wil? wilt ghy niet 't geen ick wou,
Philander, wel hoe ist, en is u Trou gheen Trou?
Bevesticht ghy die Liefd', die ick u loof te thoonen,
Niet met het loon waer med' men Liefd' behoort te loonen.
Mijn Lief, 't ghedacht was wegh, ick sweer,
Dies geef ick twee voor een.
Sleghs kussen, en niet meer!
Soo veel alst u ghelieft.
Bestaet in 't kussen Lief, alleen de vreucht van 't Minne,
Philander, 't schijnt ghy noch mijn meningh niet verstaet,
Noch niet en weet wat onder 't Minnen omme gaet,
| |
| |
Eylaes: mijn vryheydt wilt verschoonen,
De Liefde wil dat ick mijn vryheydt sal bethoonen,
Philander, weet ghy noch niet wat ick seggen wil.
Ia Nimph, ick weet u wensch.
Philander, soetjes, stil,
Dat niemant ons en siet, ach! rover van mijn schaemt,
Veel meer laet ick u toe als maeghden plicht betaemt,
Kust, streelt, en wat u lust te doen ick salt gedogen,
Ach! Min, ach! soete Min, wat teelt ghy lieve vreught,
Philander, boet u lust ter wijle dat ghy meught.
Wijl my de Min ghebiedt te volgen Liefdens wette,
Sal ick, wat doch? de schaemt wat aen een syd' gaen sette,
Nu my gelegentheyt soo gunstich presenteert,
Sal ick de Min voldoen, na dat haer lust begeert.
Lief: sal ick u lusjes boeten,
Laet my eerst met kusjes groeten
Vwe lipjes hier in 't groen,
Soo veel kusjes, als ick kusse,
Op u kaeckjes, tweede ziel,
Soo veel brandt als ick ken blusse,
Af-godin: voor wien ick kniel;
Soo veel lonckjes; soo veel lachjes,
Soo veel gleurtjes, als ick ken
Offeren met soete prachjes,
Mijn Lerindt wiens slaef ick ben.
Soo veel vreughjes, soo veel lusjes:
Als ghy Nimph van my gheniet,
| |
| |
Soo veel soentjes, soo veel kusjes,
Alsser sijn by ons geschiet,
Soo veel Trou wil ick u sweeren,
Lief, mijn lieve Lief, die 'k Min;
'k Hoor gerucht, aey laet ons keeren,
Noch wat verder boschwaert in.
Sy gaen wat verder, sitten weder neer; ondertusschen komt Thirsus uyt.
| |
Thirsus.
VVAer dwaelt ghy ach! mijn Lief? Lerinde die ic Min;
Waerom drijft ghy dus ver u schaepjes boswaert in?
Waerom Lerinde steedts van Thirsus afgescheyde?
Waerom u Lammertjes gedreven aen de Heyde?
En niet in 't klaver gras, dat soeter voedtsel geeft
Als doet de dorre heyd', die schrale drooghten heeft:
Of ist om dat ghy daer (gescheyden vande menschen,)
Liefd's handel pleghen meucht, naer u begheert, en wenschen?
En stelt ghy Thirsus Liefd', en trou beloofde Min,
Soo klackeloos Lerind', lichtvaerdich uyt u sin?
Denckt ghy niet dat het bosch, de bloempjes, en de bomen
Daer onder ghy soo vaeck met Thirsus sijt gekomen,
Verwijten sullen u de Eeden die ghy swoert,
Lerinde hebt ghy my, (eylaes!) my soo vervoert:
Dat ghy mijn lichaem hebt de Ziel, en sin ontogen,
Soo klaech ick, dat ick ben door Vrouwen Min bedrogen:
O Min! 't is u bekent: u die de Min gebiet,
| |
| |
Wat vryheyt tusschen haer, en mijn wel is gheschiet,
Wat Eeden datter sijn geswooren op ons trouwen,
Lerinde: sult ghy u beloft, en eedt niet houwen?
Hoe Thirsus: beelt u selfs niet in sulcx te gheschien,
Want ghy noyt ontrou hebt in u Lerind' ghesien:
Veel tijdts doet Ialousy de Liefde quaet vermoeden,
Maer trouwe Liefde moet dat duyden weer ten goeden:
Ick gae het dichte Bosch wat ver, en dieper in,
Om sien of ick mijn Lief, Lerinde daer niet vin:
Sit daer Lerinde niet? verselt, met wie? Philander,
Ach! Hemel wat ick sie, ô Goden, ick verander
Mijn leven in de doodt: Lerinde hoe kent sijn,
Dat ghy Philander geeft? het geen ghy swoert aen mijn,
Wil ick haer spreecken aen? wel jae: neen best gelaten,
Lerinde is de mijn, hy selse niet bepraten.
Binnen.
|
|