In dienst van de 'Koninklijke'

5.1

Een idee is bruikbaar als etiket van een stuk werkelijkheid als die werkelijkheid niet aanvaardbaar is, maar het etiket wel. Zo'n idee noem je ook wel eens een filosofie. Onnodig te zeggen dat zo'n filosofie een goed middel is om van

[p. 76]

degene die veranderingen voorstelt de ware motieven te verbergen... Door het ene te zeggen wordt het andere gedaan; er is bijna geen plaats in de maatschappij waar deze wet niet geldt, waarvan een variant luidt: als je iets wilt bereiken, zeg je dat je het voor een ander doet; in negatieve zin geldt dit voor alle verboden.

Er zijn mensen die genoemde wet(ten) onderkennen en er zich over opwinden dat dit zo is. Deze mensen zouden blij moeten zijn dat ze voor het leugenachtige van het dagelijkse woord een oor hebben gekregen en er hun voordeel mee doen, maar de grond van hun verontwaardiging is natuurlijk gelegen in hun idee dat die leugens nadelig zijn voor een ander.

Een eigenaardig verhaal is dit, vooral nu ik je ga vertellen hoe ik een ‘systeem’ ontwierp dat, geïnspireerd op de fiets van die operator, geen andere elementen bevatte dan de gebeurtenissen van het dagelijkse leven.

Ik had gehoopt nog een paar weken in Lagunillas te kunnen werken en samen met O., als ik helemaal begrepen had wat hem en zijn collega's bewoog, de dagelijkse gang van zaken te sublimeren tot een helder, rustig schema waarin deze dagelijkse werkzaamheden gewoon plaatsvonden, maar door het rooster waarin ze vielen, of: de vorm die je eraan gaf, niet voortdurend voorzien, opgeschreven, onthouden en besproken hoefden te worden. Ze hoefden alleen maar te worden uitgevoerd, de opdrachten ertoe rolden als knikkers uit de machine. Een systeem dat je toestond een bepaald karweitje te vergeten; een computersysteem dat, als eerste ter wereld, je toestond fouten te maken. Dit zou dan mogelijk zijn omdat alle werkzaamheden ter wereld plaatsvinden in groot verband en als dit verband lineair is, mag je aannemen dat verkeerd uitgevoerde werkzaamheden worden gecorrigeerd door de werkzaamheden die erop volgen. Dat dit niet zo maar

[p. 77]

fantasie is, mag blijken uit het feit dat dergelijke systemen sindsdien op een aantal plaatsen in de wereld zijn ingevoerd.

Het rapport had ik zelf getikt, hetgeen, toen ik ermee bezig was, een van mijn illustere landgenoten de zure opmerking ontlokte dat ik daar ‘toch te duur voor was’. Bovendien vond hij het ‘een gek gezicht’.

Er zijn momenten dat je met je werk moet geuren, namelijk het moment dat een ander, aangetrokken door de schittering ervan, jou je werk betwist. Dat verhoogt de waarde ervan aanzienlijk. Als je er voor kunt zorgen dat die man daarna vertrekt, dan heb je dat werk als het ware op je zelf veroverd en iedereen wil van je weten wat het eigenlijk inhoudt. Maar als in de ogen van een ander je werk alleen maar bestaat uit schittering en als die schittering alleen maar bestaat uit een handig, goedgekozen woord, een titel - je raakt vertrouwd met het verschijnsel dat er mensen zijn die zich verantwoordelijk stellen voor iets dat alleen maar een naam heeft. Daarom moet je, als je aan het werk bent, geen naam gebruiken en als je een naam gebruikt, gebruik dan steeds een andere.

Waar steeds dezelfde namen gebruikt worden, is, daar kun je zeker van zijn, incompetentie komen boven drijven. Bleach, na een jarenlange winterslaap, stelde zich op als degene die zich verantwoordelijk verklaarde voor mijn ideeën.

Om hem te tonen wat mijn ideeën waard waren, heb ik Bleach in contact gebracht met twee reislustige jongens van Baker Oil Tools en ze met elkaar kennis laten maken. Ik arrangeerde een ontmoeting tussen hen en bleef erbij. We aten een stevige churrasco; ik genoot van de whisky die daarbij werd opgediend. Ik genoot nog meer van de conversatie tusen Bleach en de jongens van Baker. Conversatie van twee partijen die elkaar niets te vertellen had-

[p. 78]

den en die genoeg bewees. Hieraan kon Bleach, mocht hij daar nog aan twijfelen, de noodzaak van mijn aanwezigheid afmeten.

Mijn visioenen, hij wilde er per se een naam aan geven. Hij noemde ze: Computer Aided Production Control of Computer Supported Production Supervision of desnoods Direct Digital Control, ik noemde ze ook zo en we dronken er een biertje op, bij hem thuis, mede om de aanvraag voor de verlenging van zijn Nederlands rijbewijs te verzorgen, maar niettemin: met de Schotse liedjes van Kathleen Ferrier, de beroemde zangeres en met Laura en met zijn eigen vrouw, een dik, geestig mens dat steeds maar wilde dat wij aten en dan die verhalen over en weer... Een onverwacht genoeglijke avond.