In dienst van de 'Koninklijke'

[p. 70]

4.2

Een akker waarover een eg getrokken is van noord naar zuid en van oost naar west - zo ziet dit hoofd er van binnen uit. Telkens weer geploegd en telkens weer geordend en naar de horizon een prachtige, rechte weg waarop ik loop:

‘The triumphal arch through which 1 march...’

en telkens weer een nieuw gewas.

Je kunt een knol bekijken als een vertegenwoordiger van alle andere knollen en zeggen: dit is een goed voorbeeld van... (een of andere soort). Laat je door je aard, je kunt het neurotisch noemen, geneigd zijn je hoofd, als we het voorstellen als een akker, zodanig te bewerken dat het met geen enkel ander hoofd enige overeenkomst heeft, dan doe je dat omdat je je gestuurd voelt door een vreemde, dag en nacht werkzame drang om je van alle andere mensen te onderscheiden. Niet waar? Wie kent je nou? Dat je van tijd tot tijd een boek schrijft, kun je vergelijken met de werking van een geiser: een eigenaardige manier van de aarde om zich mee te delen aan de lucht eromheen: door middel van water. Met dezelfde kracht en met dezelfde regelmaat stoot je elk jaar een boek de wereld in. Als iemand dat leest en hij/zij leest het met genoegen en instemming, dan betekent dit dat hij/zij zich op dat moment, een jaar nadat jij zelf het beleefd hebt - met jou verenigt. Zo lost de ene dwaasheid zich met de andere op.

Om te bewijzen dat je goede cijfers hebt, heb je de originele papieren nodig. Omdat Uitendaal de eerste was die daarom vroeg, kon hij verwachten dat de originele papie-

[p. 71]

ren niet direct te voorschijn kwamen. En áls ze nog ergens bestonden, dan zeker niet in het gloednieuwe hoofdkantoor in Caracas. Eerder in Maracaibo of daaromtrent. Vandaar dat we - en hier sla ik anderhalf jaar over - op weg waren naar Maracaibo. We overnachtten in het universiteitsstadje Merida. Cactussen in de tuin, mooie vrouwen, van marmer en daarboven in de lucht, zwak verlicht door de ondergaande zon, een kam van sneeuw.

Het Shell-kantoor in Maracaibo is een in carré aangelegd houten gebouw met houten balustrades dat doet denken aan tropenhelmen en korte witte broeken. Ook hier moesten we niet zijn, want in deze vertrekken huisde al sinds jaren de Guardia Nacional.

La Paz, daar moesten we wezen. La Concepción. Weer een half uur rijden langs zilverkleurige pijpleidingen en olieplassen. En Uitendaal wou zo graag weten hoeveel olie hier nu sinds het begin, in 1922, uit de grond gehaald was. Dat moest op papier staan. Die cijfers moesten bewijzen dat die grondverzakkingen en die overstromingen in ieder geval níét het gevolg waren van de olieproduktie, maar van iets anders... Stonden we ten slotte terzijde van een oude schuur, om ons heen te kijken naar die dode bomen, naar dat zwarte, ingezakte landschap...

Volgens de man die ons ontving en, horende dat wij Nederlanders waren, zich er, met strohoed en zonder gebit, op beroemde dat hij nog heel goed Hollands sprak: ‘sodeflikker, boerelul’ - waren de boeken die wij zochten al lang door de ratten opgevreten...