Afrikaanse spreekwoorde, gesegdes, ens.

S.

SAAD: Kwaad saad saai (strooi): Probeer om moeilikheid te veroorsaak: To cause disagreement.

SAAI: Iemand laat saai: Iemand vinnig laat wegvlug: To make someone run. Wie nie saai nie, sal nie maai nie: 'n Mens moet handel (werk) as hy sukses wil hê: He who does not sow, shall not reap. Wat jy saai, sal jy maai: Jy sal die gevolge van jou dade moet dra: As you sow, so you shall reap.

SAAK: Dit maak nie saak nie: Dit kom nie daar op aan nie: It does not matter. Dis sy saak: Dit gaat hom alleen aan: That's his own look-out.

[p. 118]

Gedane sake het geen keer nie: Aan wat reeds gebeur het, kan niks verander word nie: It is no use crying over spilt milk. Bemoei jou met jou eie sake: Moenie ongevraag jou met die besigheid van 'n ander bemoei nie: Mind your own business.

SAAL: Vas in die saal sit: Die publiek se volle vertroue geniet: To enjoy the full confidence. Iemand uit die saal lig: Op een of ander manier iemand uit sy posiesie kry en dit dan self inneem: To oust a person. Iemand in die saal help: Iemand help om sy verlore posiesie weer terug te kry: To put a person on his legs.

SAALBOOM: Saalboom ry: Aan die saal vas hou as jy bang is dat jy van die perd sal afval: To hold on to the saddle.

SAAMBLAF: Altyd saamstem met wat ander sê: To agree to everything.

SABBATSREIS: Dis 'n hele sabbatsreis daarheen: Dis ver daarheen: The place is very far distant.

SAF: Iemand is saf: Dronk: To be intoxicated.

SAK: Sy hand in sy eie sak steek: Self die onkoste dra: To bear the expense. In sak en as sit: In die grootste droefheid gedompel wees: To be in sackcloth and ashes. Met sak en pak vertrek (aankom): Met alles wat hy besit: To depart (arrive) with bag and baggage. Iemand in die sak hê (kry): Met iemand doen net wat 'n mens wil: To do just what you like with a person. Iemand uit jou sak skud: Iemand wat jou in die sak het, weer op sy plek sit: To keep a presumptuous person in his place. In sy sak steek: Ter harte neem: To pocket an insult. Dit vat aan 'n man se sak (tas): Dit vra baie geld: That is rather expensive. Hy het sy hand diep in die sak gesteek: Hy het baie gegee vir die saak: He gave much for that cause. Dit bring hom iets in die sak: Hy trek daar voordeel uit: He profits by that. Sak Sarel: Moenie so baie jok nie: Come down a peg or two.

SALF: Aan hom is nie meer salf te smeer nie: Dis hopeloos om te proboeer om hom reg te kry: He is a hopeless case.

SALIGER: Dis saliger om te gee as om te ontvang: Dit gee as om self deur ander, gehelp te word: It is more blessed to give than to receive. meer bevrediging om 'n goeie diens vir 'n ander te doen,

[p. 119]

SALIGHEID: Sy saligheid hang daarvan af: Dis baie belangrik vir hom: His eternal happiness is at stake.

SAMBREEL: Terug onder die ou sambreel: Terug na sy oorspronklike party of kerk, ens.: Back to the old fold. 'n Sambreel ophê: 'n Baie groot hoed ophê: To wear a very large hat. Hulle boer onder een sambreel: Soos die een maak, maak die ander: They agree in everything.

SAMESPREKING: Kwade samesprekings bederf goeie sedes: Slegte geselskap kan 'n goeie mens slegmaak: Evil communications corrupt good manners.

SAND: Sand (gras) vreet: Afval: To be thrown off a horse. Iemand sand in die oë strooi (gooi): Iemand bedrieg: To throw dust in somebody's eyes. Skuld soos sand hê: Baie skuld hê: To have much debt. Op sand kou: 'n Onplesierige ding doen: To have to do something unpleasant.

SANDTRAPPER: Bynaam vir 'n Nataller: Nickname for an inhabitant of Natal.

SAT: Sat vir 'n affêre: Moeg daarvoor: To have enough of an affair.

SATERDAGAAND: Hy het Saterdagaand klaargekom: Hy is 'n sukkelaar: He is too slow to catch a snail.

SÊ: Dit sê nie: Dit maak nie saak nie: It does not matter. Hy laat hom niks sê nie: Hy luister nie na 'n ander se raad nie: Not to listen to reason. So gesê, so gedaan: Die daad volg onmiddellik op die besluit: No sooner said than done. Dis nie te sê nie: Daarmee word nie juis beweer nie; dit maak nie saak nie: It does not follow that.....; it does not matter.

SEËL: Die seël op (aan) iets druk (sit, heg): Iets goedkeur; die laaste opmerking maak: To approve; to make the final remark.

SEËN: Sy seën aan iets gee: Iets alle sukses toewens: To bless something.

SEEP: So glad soos seep: Baie glad: Very smooth, slippery.

SEERRUG: 'n Onderwerp seerrug ry: Gedurigdeur oor dieselfde onderwerp praat, ens.: To harp continually on the same string.

SEIL: Die seil na die wind hang: Party kies na die omstandighede: To trim one's sails to the wind.

[p. 120]

SEKER: Seker van sy saak wees: Weet dat dit seker sal gebeur: He knows what he is about; his case is certain. So seker as 'n handvol vlieë: Baie onseker: Very uncertain. Alte seker! Dit is so! Precisely! Quite so!

SEKRETARIS: Sekretaris-bene hê: Lang, maar dun bene hê: To have long but thin legs; legs like broomsticks.

SEMELS: Meng (besmeer) jou met semels, dan vreet die varke jou: As jy met slegte geselskap omgang het, word jy self ook sleg: Evil communications corrupt good manners.

SENUWEE: Dit op jou senuwees hê: Opgewonde wees: To be excited.

'N SENUWEE-ORREL: 'n Senuweeagtige persoon: A nervous person.

'N SEURKOUS: Iemand wat baie lol: A bothersome person.

SIEK: Jou siek lag: Hartlik lag: To laugh heartily. Siek wees vir iets: Iets nie kan verdra nie: To be sick of something. Jy is skoon siek! Jy is heeltemal verkeerd! You are quite mistaken!

SIEKE: Die sieke dra die gesonde: Die persoon wat hulp nodig het, help die een, wat dit minder nodig het: The less privileged helps the privileged.

SIEL: Siel en liggaam aanmekaar hou: Lewe: To keep body and soul together. 'n Goeie ou siel: 'n Goeie persoon: A good old soul. Hoe meer siele, hoe meer vreugde: Hoe meer mense daar in 'n geselskap is, hoe lekkerder: The more the merrier. Iemand se siel uittrek: Iemand baie terg: To tease somebody continually. Met jou siel onder jou arm rondloop: Niks te doen hê nie: To have nothing to do.

SIEN: Dis die laaste sien van die blikkantien: Gebruik van iemand wat stilweg, spoorloos verdwyn: To take French leave. Sien is glo: Eers glo as 'n mens die ding gesien het: Seeing is believing.

SIEP-SOUS: Siep-sous (Siep-sop) en braaibout kry: 'n Pak slae kry: To get a hiding.

SIGARET: Sigaret-beentjies hê: Baie dun beentjies hê: To have very thin legs.

SIKS: By my siks (siksewaar): Dit is regtig so: Upon my word! Well, I never!

[p. 121]

SIKSPENS: Soos 'n splinternuwe sikspens lyk: Netjies aangetrek ens. wees: As clean as a new pin. Iemand is nie eers 'n sikspens werd nie: Baie min werd: To be worth very little.

SIN: Hy doen dit teen sy sin: Hy doen dit omdat hy moet en nie omdat hy lus daartoe het nie: He does it against his will. Van sy sinne beroof wees: Nie by sy volle verstand wees nie: To be mad. Sin in iets hê: Van iets hou: To admire something; to desire something.

SING: 'n Toon laer sing: Minder aanmatigend wees: To come down a peg or two. Jy sing toe nie! Skertsend gesê aan iemand wat onnodig kwaad word: You surely did not get annoyed.

SIT: Iemand sit daar goed in: Hy is taamlik welaf: He is well-to-do.

SKAAKMAT: Iemand skaakmat sit: Iemand so vas hê dat hy nie 'n uitweg het nie: To checkmate.

SKAAP: Een brandsiek-skaap steek die hele trop aan: Een slegte persoon bederf die toon van 'n geselskap: One bad apple destroys the whole basket. Sy skapies op die droë hê: Taamlik welaf wees: To be well-to-do. Skape van die bokke skei: Die slegte van die goeie skei; seuns van meisies skei: To part the bad from the good; to separate boys from girls. Hy ja skape aan: Hy is dronk: He is intoxicated. Daar gaan baie mak skape in een kraal: Vreedsame mense woon maklik saam: A patient crowd can be packed into a very small space. Hulle het hulle skapies in een klomp (kraal): Hulle is getroud: They are married.

SKAAPSTERT: Hulle moes onder die skaapstert deurloop: Hulle moes gestraf word: They had to run the gauntlet.

SKAARS: Hom baie skaars hou: Baie min kom: He seldom comes here.

SKADE: Dis 'n skade in die boedel: Dis 'n groot verlies: That is a great loss. Ver van jou goed, naby jou skade: As 'n persoon sy eie sake nie waarneem nie, dan moet hy skade verwag: The master's eye makes the horse fat.

[p. 122]

Deur skade en skande word 'n mens wys: Deur onaangename ondervinding leer 'n mens: Experience makes fools wise. Skade inhaal: Opmaak vir wat jy verloor het: To make up for lost time.

SKADUWEE: Iemand se skaduwee: Gesê van iemand wat 'n andereen gedurig naloop; iemand se nooi: Said of a person who dogs another's footsteps; his sweetheart. Iemand in die skaduwee stel: Iemand oortref: To eclipse a person. Bang vir sy eie skaduwee: Baie baing: A coward; afraid of his own shadow. Nie in iemand se skaduwee kan staan nie: Gladnie sy gelyke nie: Far from being his equal. Soos 'n skaduwee verbygegaan: Dit het baie kort geduur: To pass like a shadow.

SKANDE: Iemand in die skande steek: Iemand deur ons optrede besonder skaam maak; iemand oortref: To put one to shame.

SKAT: 'n Mens waardeer die skat eers as hy verlore is: 'n Mens stel nooit 'n persoon (saak) regtig op prys nie voordat hy (dit) vir altyd van ons weg is: One does not value somebody (something) until he (it) is lost for ever. Iemand hoogskat: 'n Hoë opienie hê van iemand: To esteem somebody highly.

SKEDEDDEL: Ons moet nou skededdel (skediedel): Weggaan, loop: We must go.

SKEEF: As sake skeef loop: Verkeerd gaan: When matters go wrong.

SKEEL: So skeel soos 'n skaap wees: Baie oormekaar kyk: To squint very much.

SKEEPSREG: Driemaal (derde maal) is skeepsreg: As 'n mens vir die derde keer iets doen dan moet dit geluk: Thrice done is well done.

SKEP: Te veel skep: Te veel drink: To be addicted to drink.

SKERING: Skering en inslag vorm. Die gewoonte wees: To be the order of the day.

SKERM: Agter die skerms sien: Sien wat in die geheim gedoen word: To see behind the screen.

SKEUR: Die wêreld skeur: Baie vinnig hardloop: To run very quickly.

SKEWE: Skewe bek trek: Deur allerlei figure met die mond te maak, 'n mens se veragting vir iemand anders uitdruk: To pull faces.

SKIET: Iemand skiet gee: Iemand meer toelaat: To give him enough rope to hang himself.

[p. 123]

SKIK: Baie in sy skik met iets wees: Baie tevrede wees met iets: To be very much taken up with something.

SKILD: Iets in sy skild voer: Geheime planne hê: To have something up one's sleeve.

SKILPAD: Soos 'n skilpad loop: Baie stadig loop: To go at a snail's pace. Van 'n skilpad vere probeer pluk: Die onmoontlike wil kry: To try to do the impossible. Die skilpad het gou in sy dop gekruip: 'n Minder hoë toon aanslaan: To come down a peg or two.

SKIP: Wag tot my skip (met geld) aankom: Wag tot ek baie geld kry (skertsend gebruik): Wait till my ship comes home. Daar kom altyd beter skepe in as wat daar uitgaan: Daar kan nog baie beter kanse en geleenthede kom as wat verby is: Still better opportunities may come. Sy skepe agter hom verbrand: So'n stap neem, dat dit onmoontlik is om terug te kom: To burn one's boats.

SKOBBEJAK: 'n Skurk; 'n niksbeduidende persoon: A rascal.

SKOEN: As die skoen jou pas, moet jy hom maar aantrek: As jy skuldig is, moet jy die woorde ter harte neem: If the cap fits, put it on. Nie in iemand se skoene wil staan nie: Nie graag in sy plek wil wees nie: Not like to stand in another person's shoes. Die stoute skoene aantrek: Iets waag: To screw up one's courage. Moenie ou skoene weggooi voor jy nuwes het nie: Moenie iets ouds en slegs wegmaak of loslaat voor jy 'n nuwe het nie: Do not drop the substance for the shadow. Elkeen weet die beste waar die skoen hom druk: Elkeen ken sy eie moeilikhede die beste: No one knows where the shoe pinches like the wearer. Te groot vir sy skoene: Gesê van 'n kind wat hom allerhande vryhede veroorloof: Too big for his boots.

SKOENMAKER: Skoenmaker hou jou by jou lees: Bemoei jou met jou eie sake; moenie 'n saak onderneem wat jy gladnie verstaan nie: Cobbler, stick to your last!

SKOENRIEM: Nie werd om iemand se skoenriem vas te maak nie: Soveel slegter as 'n ander wees, dat 'n mens nie eers goed genoeg is om hom 'n klein diensie te bewys nie: Not worthy to tie his shoestrings.

SKOF: Die laaste skof gery het: Dood wees: To be dead.

SKOFFEL: Hulle het die hele nag deur geskoffel: Hulle het die hele nag gedans: They danced the whole night.

[p. 124]

SKOOL: Uit die skool klap: Allerlei geheime openbaar: To tell tales out of school.

SKOOLGELD: Nog baie skoolgeld moet betaal: Deur skade nog baie ondervinding moet opdoen: To have to learn by hard experi[en]ce. Jy moet jou skoolgeld gaan terugvra: Jy is so dom, dat jy uit die onderwys wat jy ontvang het min waarde getrek het: You ought to ask your school-fees back!

SKOOLKIND: Iemand soos 'n skoolkind behandel: Iemand behandel asof hy nog nie opgegroei is en selfstandig kan dink nie: To treat someone like a schoolchild.

SKOON: Iets skoon vergeet: Heeltemal vergeet: To escape one's mind entirely. Al die seewater kan hom nie skoon was nie: Dis so'n groot fout, dat dit hom nooit vergewe kan word nie: The sea can't cleanse him.

SKOONHEID: Skoonheid (mooi) vergaan, maar deug bly staan: Mens moenie te veel van uiterlike dinge hou nie, dit verander so gou: Beauty is skin deep. Skoonheid is die twede goddelikheid: Skoonheid en reinheid is van die hoogste deugde: Cleanliness comes next to godliness.

SKOONMOEDER: Al is 'n skoonmoeder hoe gesuiker, sy bly maar suur: 'n Skoonmoeder neem nooit die plek van die eie moeder in nie: A mother-in-law is never the true mother.

SKOONSKIP: Skoonskip maak: Alles verkoop, wegneem: To sell lock, stock and barrel.

SKOONVELD: Skoonveld wees: Skielik verdwyn: To take French leave.

SKOOR: Skoor soek: Rusie soek: To look for trouble.

SKOORSTEEN: Daar sal die skoorsteen nie van rook nie: Dit bring nie kos in die pot nie: That does not help to make the pot boil.

SKOOT: Mooi skoot! Skote! Skote Pretoors!: 'n Uitroep as iemand iets goed doen: Well done! Die skoot hoogdeur hê: Dronk wees: To be intoxicated. Goed onder skoot wees: Dit was 'n geleentheid om hom goed aan te val of te berispe: To be within striking distance.

SKORRIE-MORRIE: Die gespuis; slegte mense: The rabble.

SKOTTELGOED: Iemand moet skottelgoed was: Gesê as iemand nog eet, terwyl die ander al klaar het: He is the last to finish his meal.

[p. 125]

SKOUER: Hy het breë skouers: Hy kan baie werk doen òf hy kan baie laster dra: To have broad shoulders. Skouer aan die wiel sit: Hard werk: To put one's shoulder to the wheel.

SKRAALHANS: Dit is by hom maar skraalhans: Hy is behoeftig: He is needy.

'N SKREEBALIE: 'n Kind wat gou en baie huil: A cry-baby.

SKRIFGELEERD: Skrifgeleerd wees: Geslepe, slim wees: To be a sly (clever) fox.

SKRIK: Iemand die skrik op die lyf ja: Iemand bang maak: To scare a person. Die skrik was nog in sy lyf: Hy het nog aan die gevolge van die skrik gely: He has not yet recovered from the fright.

SKRIKBEWIND: 'n Regering wat regeer deur skrik aan te ja: A reign of terror.

SKRIKKELJAAR: So elke skrikkeljaar: Nou en dan; baie selde: Once in a blue moon. Dis nie aljaar skrikkeljaar nie: 'n Mens kan nie net plesier wil hê nie: Christmas comes but once a year.

SKROBBEER: Berispe: To rebuke.

SKROEF: Daar is 'n skroef los (by hom): Hy is nie heeltemal by sy verstand nie of daar is 'n fout: There is something wrong in his top-story, or there is something radically wrong.

'N SKUIFMEULE: Iemand wat 'n mens die skuld kan gee: A scapegoat.

SKUIM: Die skuim van 'n volk: Die laagste klas: The rabble.

SKUINSOOR: 'n Nooi skuinsoor (stompoor) sny: Die oog hê op 'n nooi en meen dat sy al joue is: To appropriate a girl.

SKULP: In sy skulp kruip: 'n Minder hoë toon aanslaan: To come down a peg or two.

SKYN: Skyn bedrieg: Die uiterlike bedrieg: All is not gold that glitters.

SLAAF: Hy is nie 'n slaaf van sy woord nie: As hy iets beloof het en vind later uit dat dit nie goed was nie dan breek hy dit: He is not the slave of his promises.

SLAAI: In 'n mens se slaai krap: Iemand benadeel (veral in liefdesake): To encroach upon a person's rights (in love affairs).

[p. 126]

SLAAN: Slaan is twee man se werk: As iemand wil baklei, moet hy weet dat die ander persoon ook slaan; altwee kan seerkry: Touch me and you will see what will happen. Slaan is niks nie, maar die oor-en-weer slanery: Skertsend gesê as iemand bedoel, dat die ander man ook kan slaan: Two can play at that game.

SLAAP: Jy kan maar gaan slaap: Al probeer jy ook hoe erg, jy sal dit tog nie uitvind nie: Put it out of your head. Oor iets slaap: Goed nadink oor iets: To take counsel of one's pillow; to sleep on, or upon a question.

SLABAK: Hulle slabak: Hulle doen nie hulle bes nie: They loaf.

SLAG: Die slag hê om iets te doen: Hy verstaan die kuns om dit te doen: To have the knack of doing it. 'n Slag slaan: 'n Goeie kopie maak: To make a bargain. Op slag kom: Dinge begin verstaan: To come in form. 'n Slag om die arm (elmboog) hou: Hom nie finaal bind nie; hy het geheime planne: He does not bind himself finally; he has secret intentions. Hy het in die slag gebly: Hy is gevang; hy is gesneuwel: He was caught; he was killed in action. Sonder slag of stoot: Sonder die minste moeite of teenstand: Without a hitch. Lelik onder die vyand slag: Baie van hulle doodskiet: To kill a great number of the enemy.

SLAGTING: Daar was 'n slagting onder die kandidate: Baie kandidate het gedruip: Many candidates failed in, or to pass the examination.

SLANG: Daar is 'n slang in die gras: Daar skuil gevaar: There's a snake in the grass. As dit 'n slang was, dan het hy jou al lankal gebyt: Gesê as 'n mens iets soek wat by jou is: Mind, it will bite you!

SLAP: Nie laat slap hang nie: Moed hou en jou bes doen: Keep courage and persevere.

SLEEPTOU: Iemand op sleeptou neem: Hom mislei deur gedurig uit te stel: To put off somebody continually in order to deceive him. 'n Hele sleeptou: 'n Hele klomp: Quite a number.

[p. 127]

SLEG: Iemand sleg maak: Maak asof iemand baie sleg is: To chide a person. Die slegste afkom: Oorwin word: To be beaten. Iemand slegsê: Iemand berispe, aanval: To rebuke somebody.

SLIMPRAATJIES: Slimpraatjies verkoop: Oor allerhande niksbeduidende sake praat: Small talk.

'N SLOERIE: 'n Slegte, slordige vrou: A slovenly woman.

SLOT: Agter die slot sit: In die tronk wees: To be in prison. Per slot van rekening: Alles in aanmerking geneem: After all.

SLUIER: Die sluier oplig: Iets verklaar, openbaar: To explain, reveal something.

SLUK: Dit is al 'n hele sluk op 'n bottel: Dit help baie: That will be a great help.

SMAAK: Dit smaak na teer (gewoonlik met die toevoeging ‘en ek vra na meer’); Dit smaak na meer: Dit smaak baie lekker: That tastes good!

SMAL: Die wêreld het toe te smal geword: Daar was so baie moeilikheid dat hy benoud geword het: He was in sore straits.

SMART: Gedeelde smart is halwe smart: As twee mekaar help om hulle smart te dra, is dit soveel ligter: Company in distress makes sorrow less.

'N SMEERLAP: 'n Slegte vent: A cad.

SMOOR: Dit het smoor gegaan: Baie swaar: It was an exacting task.

SMOUS: Die kêrel smous daar: Hy gaan daar om te vry: That fellow goes there to make love.

SNAAKS: Hy wil (probeer) snaaks wees: Probeer om grappig te wees: He tries to be funny.

SNAAR: Altyd op dieselfde snaar speel: Altyd oor dieselfde onderwerp praat: To harp on the same string. Die regte snaar raak: Die ding sê wat die regte weerklank vind: To touch the correct note. 'n Gevoelige snaar aanroer: Oor iets praat, wat 'n ander hartseer maak: To touch upon a sensitive spot. 'n Ou snaar! So 'n ou kêrel! What a fellow! Snaar en st(r)amboel: Te voet: Shank's pony.

'N SNIP: 'n Meisie wat skerp antwoorde gee: A girl who has a sharp tongue.

SNUIF: Snuif in iemand se oë blaas: Iets onaangenaams aan 'n persoon doen: To do someone a shot in the eye.

'N SNUITER: 'n Jong kind: A young child.

SNY: Sny of wind sny: Vinnig weghardloop: To run away quickly.

[p. 128]

SOEK: Ek soek nie wat ek nie verloor het nie: Ek steur my nie aan dinge, wat my nie aangaan nie (gew. 'n bang persoon): I do not bother myself with the affairs of others.

SOEN: Elke man soen sy vrou op sy eie manier: Elkeen doen 'n ding op sy eie manier: Every person has his own way of doing things.

SOETKOEK: Alles vir soetkoek opeet: Alles glo: To take for gospel.

SOMMER: Sommer het nie rede nie: Aan iemand gesê wat die rede vir sy handelwyse aangee as ‘sommer’: Because, is a woman's reason; because Y is a crooked letter and you can't make it straight.

SON: In iemand se son staan: Iemand onaangenaamheid veroorsaak; iemand hinder: To be a nuisance. Die son staan stil: Dit is baie warm: It is very hot. Die opkomende son aanbid: Iemand huldig wie se mag aan styg is: To worship the rising sun. Sy son het ondergegaan; Die son het vir hom ondergegaan: Hy is dood: He is dead. As die son is aan die weste, is die luiaard op sy beste: kyk Luiaard. Die son trek water; Die son haal water: Dis baie warm, daarom sal dit reën: The sun promises rain.

SONDAG: Dis nie elke dag Sondag nie: 'n Mens kan nie elke dag wil rus nie: One has to work too.

SONDAGSKIND: Hy maak of hy goed is, maar agteraf vang hy allerlei slegte streke aan: He is a goody-goody.

SONDAGSPAK: Sy Sondagspak (Godsdienspak) aanhê: Hy het sy beste pak aan: To wear one's Sunday best.

SONDEBOK: Die sondebok wees: Die skuld kry as iets verkeerds gedaan is: All things are laid at his door.

SOORT: Soort soek soort: Persone met dieselfde karakters gaan graag met mekaar om: Birds of a feather flock together.

SOP: In die sop wees: In die moeilikheid wees: To land in the soup.

SOUL: Is Soul ook onder die profete! Het jy so verander, dat jy dit ook nou doen: Is Saul among the prophets?

SOUS: Van die hele sous niks weet nie: Van die hele saak niks weet nie: To be ignorant of the whole affair.

SOUT: Sy sout verdien: Iets goeds doen: To do something worth while. Sout op 'n voël se stert gooi: 'n Voël probeer vang: To put salt on a bird's tail. 'n Sak sout met iemand opgeëet het: Saam met hom

[p. 129]

swaargekry: To have passed through many difficulties together. Iemand het sout nodig: Hy is laf: To be insipid. 'n Sout-en-peper kleur: 'n Grys kleur: A grey colour. Iemand is sy sout werd: Hy beteken iets: He is worth something. Iemand sout: 'n Nuwe student of 'n ander persoon die inwydingsproses laat deurgaan: To salt or initiate somebody.

SOUTPILAAR: Soos 'n soutpilaar staan: Stil staan sonder om te roer of te praat: To stand like a dummy.

SOUTPLEK: 'n Groot soutplek hê: Al baie kaalkop wees: To be bald.

SPAANDER: Laat spaander: Vinnig weghardloop: To take to one's heels.

SPAN: Uit die span spring: Van politieke standpunt verander: To change one's political opinion.

SPAT: Laat spat; Die spat neem: Wegvlug: To take to one's heels.

SPEEK: Die onderste speek kom ook bo: Elkeen kry 'n kans: Each one gets his chance. 'n Speek in die wiel steek: kyk Stok.

SPEEL: Jy speel met my: Jy sê maar so, dis tog nie die waarheid nie; jy hou my vir gek: You jest; you try to fool me.

SPEK: Met spek skiet; Hy skiet nie alleen met spek nie, maar hy gooi met die hele vark: Hy lieg, oordryf baie: To draw the long bow. Vir spek en boontjies: Sommer vir die grap; sonder om meegereken te word: For show. Dis kool sonder spek: kyk Kool.

SPEL: Daar is baie op die spel: Baie hang van die afloop van die saak af: There is much at stake.

SPELD: Iemand sit op spelde: Iemand is in nood, is onrustig: Someone is on tenterhooks. 'n Mens kan 'n speld hoor val: Dit was baie stil: One might have heard a pin drop. Soos 'n groot speld verdwyn: Ongemerk wegraak: To take French leave.

SPIEËL: Hulle sit onder die spieël: Hulle staan op die punt om te trou: Their banns are published.

SPIETS: Dit was 'n hele spiets: Dit was 'n baie groot grap of 'n hele opskudding: That was a great joke or a fuss.

SPIL: Die spil waarom alles draai: Die persoon wat die leiding gee: The person on whom everything depends.

SPIT: Die spit afbyt: Die moeilikste of gevaarlikste werk verrig: To bear the brunt.

[p. 130]

SPLINTER: 'n Mens sien die splinter in 'n ander se oog, maar hy vergeet die balk in syne: 'n Mens sien maklik die klein tekortkominge van 'n ander raak en vergeet sy eie foute: To see the mote in another's eye and forget the beam in your own.

SPLINTERNUUT: Heeltemal nuut: Brand new.

SPOED: Haastige spoed is selde goed: Dit help nie om te haastig te wees nie: A thing done in haste is repented at leisure.

SPOOK: Ons sal moet spook: Ons sal moet hard werk: We'll have to exert ourselves.

SPOOR: In sy spoor trap: Hy mag nie 'n fout begaan nie: To mind one's p's and q's. Uit die vier spore; uit die staanspoor; uit die vierspoor: Van die begin: From the very beginning, from the start. Twee (rye) spore loop: Dronk wees: To be intoxicated. Op iemand se spoor wees: Iemand probeer in hande kry; min of meer weet waar hy is: To be on someone's track. Sy spore verdien: Bewyse van bekwaamheid lewer: He has won his spurs.

SPOTTER: Spotter kry sy loon; Spotter se huis brand ook af: As jy met die ongeluk van 'n ander spot, kan jy daarvoor gestraf word: If you mock at another's misfortune, you may be punished for it.

'N SPOTVOËL: 'n Persoon wat baie graag terg: A tease.

SPRAAKSAAM: Spraaksaam wees: Bietjie dronk wees: To be intoxicated.

SPRING: Spring nie verder as wat jou stok lank is nie: Moenie probeer, om meer te doen, as wat jy kan nie: Don't bite off more than you can chew.

SPRINGTEUELS: Iemand met springteuels ry: Iemand nie baie vryheid toelaat nie: To curb, restrain a person.

SPROOK: Hy sprak g'n sprook: Hy het niks gesê nie: He was tongue-tied.

SPYKER: Die spyker op die kop slaan: Net die regte ding doen: He hits the nail on the head. Spykers op laagwater soek: Vit; uitvlugte soek: To cavil. Spykers met koppe slaan: Regte bewyse aanvoer: To speak to the point. 'n Spyker in iemand se doodkis: Gesê van iets (iemand) wat 'n ander se dood sal verhaas: That's another nail in his coffin.

[p. 131]

SPYSE: Verandering van spyse (kos) laat eet (gee eetlus): As ons elke dag dieselfde dinge moet doen, dan word ons daarvoor moeg: Change is the essence of life.

SPYT: Spyt is 'n goeie ding, maar hy kom altyd te laat: Iemand is spyt oor wat hy gedoen het, maar dan is die daad al verrig: Remorse comes always too late.

STAAN: Staan jou man: Gedra jou dapper en wys wie jy is: Show your mettle. Staan of val by iets: Iets tot die bitter end toe steun: To support something till the very end.

STAANSPOOR: Uit die staanspoor: Van die begin: From the very beginning.

'N STAATMAKER: Iemand op wie se hulp en medewerking 'n mens altyd kan reken: A mainstay; a sheet anchor

STADIG: Stadig maar seker: Gesê van iemand wat stadig is, maar sy werk goed doen: Slow but sure.

STANG: Die stang vasbyt: Net maak wat 'n mens wil deur nie na ander se raad te luister nie; handel sonder om te dink: To act rashly.

STANK: Stank vir dank kry: Aangeval word tenspyte van die goeie werk, wat 'n mens gedoen het: The world pays with ingratitude.

STAPEL: Goed van stapel loop: Goed afloop: To pass off without a hitch.

STEEK: 'n Steek op tyd, spaar nege uit: As iets op die regte tyd gedoen word, dan word baie moeilikhede daardeur voorkom: A stitch in time saves nine. Iemand in die steek laat: Iemand nie help nie as hy in ongeleentheid verkeer: To leave someone in the lurch. Nie 'n steek meer sien nie: Niks meer kan sien nie: Unable to see well. Hou nie steek nie: Dis nie waar nie òf geld nie vir alle omstandighede nie: Not to hold good. Iemand 'n steek onder die water gee: Iemand op 'n skelm manier bedrieg: To hit a person below the belt. Nie 'n steek gedoen nie: Glad niks nie: He did not do a stitch of work.

STEEKS: Soos 'n steeks perd; Altyd steeks wees: Onwillig om iets te doen: To be unwilling to do something.

STEEN: 'n Steen des aanstoots: 'n Ergernis: To be a stumbling-block. Steen en been kla: Verskriklik baie kla: To complain bitterly.

STEL: 'n Stel aftrap: 'n Onaangename ervaring hê: To have an unpleasant experience.

[p. 132]

Niks met iemand te stel wil hê nie: Niks met iemand te doen wil hê nie: To refuse to have anything to do with a person. Op stel en sprong: Dadelik: There and then.

STENIG: Iemand kan stenig: Baie kwaad wees vir hom: To be very cross with a person.

STER: Sy sterre dank: Baie dankbaar wees vir die geluk, wat hom oorgekom het: To thank one's stars. Iemand laat sterretjies sien: Iemand 'n slag met die vuis gee: To give someone a severe blow; to make him see stars.

STERK: So sterk soos ou botter: Skertsend gebruik van iemand, wat met sy krag te koop loop: Said in jest of a person who boasts of his strength. As 'n mens nie sterk is nie, moet hy slim wees: As 'n mens nie 'n saak met krag kan regmaak nie, moet hy sy verstand gebruik: Where strength is of no avail, one has to use one's brain.

STERT: Iets by die stert beet hê: Die saak verkeerd aanpak: To take hold of the wrong end of the stick. Iemand vlug stert tussen die bene: Heeltemal bang en verskrik: To take to one's heels.

STERWE: Die dier is op sterwe na dood: Die dier is so-te-sê dood; die dier is baie stadig: The animal is more dead than alive.

STEWEL: Vier stewels in die lug lê: Onderstebo of dood lê: To lie stiff and stark.

STIEBEUL: Sy voet in die stiebeuel hê: Die eerste stap tot iets gedaan hê en op pad wees, om sy doel te bereik: To have one's foot in the stirrup.

STIEFMOEDERLIK: Iemand stiefmoederlik behandel: Iemand baie sleg behandel: To treat someone in stepmotherly fashion.

STILVELD: Stilveld wees: Weggeloop hê: To have taken French leave.

STOEL: Op twee stoele sit: Nie party kies nie, maar probeer in altwee se guns bly: To ride two horses. Dit nie onder stoele of banke wegsteek (prop) nie: Geen geheim daarvan maak nie: To make no secret of. As jy op twee stoele tegelyk wil sit, kom jy op die grond te lande: As iemand twee dinge tegelyk wil doen, voer hy niks uit nie: To fall between two stools.

STOF: Nie weer sy stof daar laat sien nie: Hy het nooit weer daar gekom nie: He never made his appearance again. Iemand onder stof loop: Iemand onderstebo loop; iemand baasraak: To get the better of a person.

[p. 133]

Loop dat die stof so trek (staan): Baie vinnig hardloop: To run very swiftly. Iemand kan nie in 'n ander se stof kom nie: Hy word deur die ander ver oortref: To surpass everybody.

STOFFASIE: Wys van watter stoffasie iemand gemaak is: Wys wat hy kan doen: To show one's mettle.

STOFWOLKE: Stofwolke opskop: Maak asof 'n mens baie doen: To create a fuss without doing anything.

STOK: Iemand voor stok kry: Iemand berispe: To rebuke someone. Iemand 'n stok (speek) in die wiele steek: Iemand teëwerk: To put a spoke in a person's wheel. Stok alleen; Stoksielalleen tuisgebly: Heeltemal alleen: All by oneself. 'n Mens kan dit met 'n stok voel: 'n Mens sien dadelik: It is very easy to know. Met iemand iets aan die stok hê: Rusie hê met iemand: To have a bone to pick with a person. 'n Stokkie daarvoor steek: 'n End aan iets maak: To put a stop to. Na dieselfde stokkie mik: Dieselfde doel hê: Two minds with but one thought. Stokkies draai: Sonder verlof uit die skool bly: To play truant.

STOKDOOF: Baie doof: As deaf as a doorpost.

STOKOUD: Baie oud: Very old.

STOKPERDJIE: Iemand ry op sy stokperdjie: Hy praat alweer oor sy geliefkoosde onderwerp: To ride one's hobby.

STOMPOOR: kyk Skuinsoor.

STOOK: Die kêrel stook kwaai: Hy drink (rook) baie: He is a heavy smoker or drinker.

STOPPELS: Op iemand se stoppels oes: Na 'n meisie vry wat iemand afgesê het: To make love to a girl who has been jilted by someone. Sy sit op die stoppelland (stopland): Sy is 'n oujongnooi: She is an old maid. Iets op die stoppelland ja: Iets nie meer van groot waarde beskou nie en dit dan laat verwaarloos: Not to value something any more.

STRAAT: Die straat meet: Dronk wees: To be intoxicated.

STREEK: Een streek deur: kyk Stryk.

STREEP: Hy het 'n streep: Hy is 'n bietjie mal: He is a bit cracked. Iemand 'n streep trek: Iemand kul: To deceive a person.

[p. 134]

STREEPSUIKER: Iemand streepsuiker gee: Iemand 'n pak slae gee: To give someone a hiding.

STRIK: In die strik sit: Gevang wees: To be caught. woord nie: A catch.

STRING: Sy stringe styfloop: kyk Riem.

STROOI: So droog soos strooi: Baie droog: As dry as a bone. Sy invloed is soos strooi in die wind: Hy het gladnie invloed nie: He has no influence at all. Niemand 'n strooitjie in die pad lê nie: Niemand kwaad doen of lastig val nie: To do no one any harm. Nie eers 'n strooi breek nie: Absoluut niks doen nie: Not to stir a finger.

STROOIHUIS: Iemand het kort voor die strooihuis (struis) omgedraai; Iemand ruik na die strooihuis: Hy het swart bloed in sy are: To have a touch of the tar-brush.

STROOM: Met die stroom saamgaan (dryf): Met die meerderheid saamgaan: To sail with the wind; to go with the stream. Altyd stroom-op gaan: Nooit soos ander maak nie: To be continually opposed to what others suggest.

STROOPKWAS: Iemand met die stroopkwas bewerk: Iemand vlei: To flatter a person.

STROOP-SOET: Baie soet: Very good.

STROP: Die strop om die nek hê: In moeilikheid verkeer: To be in difficulties. Iemand sal nog stroppe draai: Hy sal dit nog moeilik hê: He is bound to have a hard time.

STRYK: Hy hou nog stryk: Hy hou nog aan: He is still keeping straight. Van stryk wees: Nie heeltemal gesond wees nie: Not quite well. Dit wil nie stryk nie: Dit gaan gladnie goed nie: We are not getting on as well as we should. Hulle twee kan nie met mekaar stryk nie: Hulle kan nie met mekaar klaarkom nie: Those two cannot hit it off with one another. Nog een stryk (streek) deur: Sonder ophou: Without a break. Dit gaan nog maar ou stryk: Dit gaan nog maar net soos altyd: Things are still taking the old course. Weer op stryk kom: Weer regkom: To get into form again.

STUIPE: Die stuipe kry: Regtig kwaad word: To be very angry.

STUIWER: 'n Stuiwer in die armbeurs gooi: Ook iets te sê hê: To have something to say.

[p. 135]

STUK: 'n Man uit een stuk: 'n Man van beginsel: A man of principle.

STUKKE: Op sy stukke wees: Baie vrolik en gelukkig wees: To be in a very happy mood.

STUKKEND: Iemand stukkend loop: Hom ver wen: To win by miles. Iemand is stukkend: Hy is dronk: To be intoxicated. Stukkend wees: Verlief wees: To be in love. Iemand stukkend kyk: Baie kwaad wees vir iemand: To be very angry with a person.

STUUR: Iemand van Pontius na Pilatus stuur: kyk Pontius.

STUURMAN (-LUI): Die best stuurman (-lui) staan aan wal: Solank as iemand 'n werk nie self hoef te doen nie, verbeel hy hom dat hy dit beter as 'n andereen kan verrig: Bachelor's wives and old maid's children are the best trained.

SUIKERTANDE: Die suikertande uittrek: Sonder of met minder soetigheid moet klaarkom: To do without (or with less) sweet things.

SUKKELAAR: 'n Arme ou sukkelaar: Gebruik van 'n persoon wat almelewe kla: A stick-in-the-mud.

SUS: Iets (sy gewete) sus: Allerlei ekskuse soek om hom van alle skuld te onthef: To salve one's conscience.

SUUR: Na suur kom soet: Na die moeilikheid kom daar geluk: The sweet follows the bitter. Dit sal jou suur bekom: Jy sal daarvoor moet betaal: You will have to atone for this. Vir iemand die lewe suur maak: Dit vir iemand baie onaangenaam maak: To make one's life a burden. Waarom is jy so suur vandag? Waarom is jy so nukkerig vandag?: Why are you so surly to-day.

SUURKNOL: Iemand is 'n regte ou suurknol (suring): Hy lyk altyd of hy kwaad is: He is a surly fellow.

SUURLEMOENSOP: Daar het suurlemoensop deurgeloop: Daar was skelmagtigheid aan die gang: There was some cheating in the game; there was some sharp practice. 'n Gesig soos 'n suurlemoen hê; 'n Suurlemoen-gesig hê: Kwaad lyk: To be surly.

SWAAR: Iemand se hand is swaar: Hy het baie invloed: He has much influence.

SWAARD: Met swaarde en stokke: Goed gewapen: Armed to the teeth.

SWAEL: Hy swael baie: Hy drink baie: He is a heavy drinker.

[p. 136]

SWAELTJIE: Een swaeltjie maak nog nie somer nie; Een swaeltjie kan nie somer maak nie: 'n Mens kan nie van een geval 'n algemene gevolgtrekking maak nie: One swallow does not make the spring.

SWART: Dit swart op wit sien: Dit op skrif hê: Black on white. So min soos die swart van sy nael: Baie min: A wee bit. Jou swarte tater! Jou swart ding: You black rascal! Iemand swart smeer: Iemand agteraf slegmaak: To blackguard a person. Die swart skaap van die famielie: Die persoon wat sy famielie tot skande maak: The black sheep of the family.

SWARTMERRIE: Die lokomotief: The engine of a train.

DIE SWARTSPAN: Die kerkraadslede: The members of the council of the church.

SWEM: Swem in goud: Kyk Goud.

SWERM: Saam met die swerm vlieg: Met die meerderheid saamgaan: To side with the majority.

SYNE: Die hele pad is syne: Hy is dronk; hy is baie hoogmoedig: He is intoxicated; he is conceited.