Lezen doet je goed. Leerjaar 8c

[p. 40]

7 Een nieuwe vriendin

De orthopeed hield de röntgenfoto's stuk voor stuk tegen het licht. Hij bekeek ze allemaal zorgvuldig. Ten slotte zette hij met zijn linkerhand zijn bril af. Hij kuchte even heel zacht. Moeder en Heleen wachtten vol spanning op wat hij zou zeggen.

‘Uw dochter heeft een scoliose.’ Zijn stem klonk serieus, maar bij het zien van de twee paar ogen die hem niet-begrijpend aankeken, moest hij even lachen. ‘Neem het mij niet kwalijk’, zei hij, ‘in gewone taal heet dat een ruggengraatsverkromming.’

Heleen haalde opgelucht adem. Ze was al bang dat die scoliose één of ander eng beest in haar lijf was. Maar wat was een ruggengraatsverkromming? Was haar rug krom? Dat had niemand eerder tegen haar gezegd.

‘En wat nu?’, vroeg moeder. Ze klonk zenuwachtig, maar hield zich kranig. ‘Nou,

[p. 41]

er is in feite niet veel aan de hand hoor. Heleen zal alleen af en toe wat pijn hebben. Meer niet. Tenzij het verergert, maar dat hopen we natuurlijk niet.’

Even was het stil in de spreekkamer van de specialist. Dokter Sandriman gaf Heleen en haar moeder de tijd om zijn woorden te verwerken. Hij hoefde gelukkig geen medicijnen voor te schrijven. Hij moest wel wat doktersadviezen geven. ‘Ik adviseer u om uw dochter zwemlessen te laten nemen. De bewegingen bij het zwemmen zullen de rugspieren aansterken. Hoe vaker ze zwemt, hoe groter de kans dat ze in de toekomst minder last heeft van de verkromming. Het is heus niet het einde van de wereld hoor.’ Zijn stem klonk serieus, maar toch ook geruststellend.

Moeder bedankte de specialist voor zijn onderzoek. Drie uren hadden ze doorgebracht in het Academisch Ziekenhuis Paramaribo, om te vernemen hoe het kwam dat Heleen 's ochtends wakker werd met een stijf gevoel in haar rug. Lang nadat ze uit bed gekropen was, leek het alsof haar rug nog sliep. En dat elke dag weer. Ten einde raad had haar moeder haar meegenomen naar dokter Wijnand, hun huisarts. Die had, nadat hij het verhaal had aangehoord, hen een verwijsbriefje gegeven voor dokter Sandriman, een orthopeed. Deze dokter was gespecialiseerd in afwijkingen van het bewegingsapparaat van de mens. Hij wist veel over spieren, gewrichten en beenderen.

‘Dokter Sandriman kan meer onderzoek doen om de oorzaak van Heleens rugklachten op te sporen’, zei dokter Wijnand.

En inderdaad. Nu wisten ze het. Heleen had een scoliose, een ruggengraatsverkromming. Heleen herinnerde zich het bezoek aan de orthopeed als de dag van gisteren, terwijl het al langer dan een jaar terug was. Ze was toen net twaalf geworden. Kort na het bezoek aan de specialist was ze begonnen met het nemen van zwemlessen, zoals de dokter geadviseerd had. Ze ging twee keer per week naar zwembad Parima. Ze hield niet echt van zwemmen. Ze vond het een gedoe met aan- en uitkleden en haarverzorging. Maar ja, het was voor haar eigen gezondheid, dus ging ze toch trouw ernaartoe.

Waar ze wel van hield, was lezen. Ze had haar moeder gevraagd of ze zich mocht inschrijven bij een bibliotheek. Moeder vond het een prima idee. Toen ze de eerste keer langs de rijen met boeken dwaalde, had ze een rek ontdekt met

[p. 42]

medische boeken. Ze vond een boek met informatie en foto's over afwijkingen van de ruggengraat. Sindsdien werd ze bij elk bezoek naar dat boek getrokken.

Steeds nam ze zich voor om het boek te lenen, maar op de één of andere manier kon ze zichzelf er niet toe brengen om dat te doen. Ze nam verhaalboeken mee naar huis - sciencefiction, reisverhalen, historische romans - gewone boeken die haar leeftijdsgenoten ook leenden. Mama vroeg haar meestal wat ze had geleend. Het boek over scoliose bekeek ze liever in de bibliotheek, waar niemand haar stoorde, en ze haar gedachten kon laten gaan over wat er eigenlijk met haar aan de hand was. En dan hoefde ze er ook niet met mama over te praten. Die deed altijd overbezorgd. Eigenlijk wist Heleen nog steeds niet precies wat er met haar aan de hand was. Dokter Sandriman had wel serieus gekeken, maar ook gezegd dat het niet zo erg was. Ze moest alleen zorgen dat het niet erger werd.

Maar wat was ‘erger’ eigenlijk? Pas toen ze het boek over scoliose had gevonden, had ze daar een idee van gekregen. Het was toch best een nare aandoening, die je er heel raar liet uitzien.

Vandaag zat ze weer met het boek aan één van de leestafels van de bibliotheek. Ze zat aan het eind van de tafel, een beetje alleen. Aan het andere eind zat een jongen, die geconcentreerd bezig was aantekeningen te maken in zijn schrift. Hij had geen aandacht voor Heleen. Heleen keek naar de omslag van haar boek. Er stonden foto's op van vrouwen bij wie de buik op een onnatuurlijke wijze was gaan opbollen, met een zwenk naar links of rechts. Dat hing helemaal van de verkromming af. Het leek haar vreselijk om er zo uit te zien. Ze opende het boek en las over de persoonlijke ervaringen van vrouwen en meisjes met een scoliose.

Ze herkende bepaalde dingen van zichzelf in hun verhalen. Bijvoorbeeld dat het slapen met meerdere kussens prettig is. Zelf had ze wel drie kussens in bed. Haar hoofdkussen was het zachtst. Het tweede kussen was wat steviger en dat plaatste ze onder haar buik wanneer ze niet op haar rug lag. Dat gaf wat verlichting van de pijn die ze altijd voelde wanneer ze op haar buik sliep. Maar ze kon niet anders.

Op haar buik viel ze het makkelijkst in slaap. Volgens de dokter kwam de pijn die ze voelde wanneer ze op haar buik lag, door het feit dat haar rug dieper naar binnen lag dan bij de meeste meisjes van haar leeftijd. Liggen op je buik, en dat was nogal logisch, maakte dat de wervel alleen maar dieper kwam te liggen. Dat deed pijn, want op die manier werd er druk op uitgeoefend. Een stevig kussen zorgde ervoor dat de wervel ondersteund werd en zo had ze dus vanzelf minder

[p. 43]

pijn. Het derde kussen had niet echt een functie in haar bed. Ze omklemde het simpelweg en viel dan lekker in slaap.

Het geluid van een stoel die over de vloer werd getrokken, onderbrak haar gepeins. Ze keek verstoord op. Een meisje van ongeveer haar eigen leeftijd ging op de plaats naast haar zitten. Heleen vond het vervelend. Ze wilde liever niet dat anderen zagen hoe gefascineerd ze was door het boek. Maar het meisje schonk haar een stralende glimlach. Heleen glimlachte beleefd terug en keek snel weer in haar boek. Maar ze kon zich niet meer concentreren. Iets aan het meisje had haar aandacht getrokken, maar ze wist niet wat dat was. Het zou onbeleefd zijn om haar aan te staren. Heleen deed alsof ze weer verdiept was in haar boek.

‘Hallo, ik ben Carol.’

Nu moest Heleen wel opkijken. Het meisje had haar hand naar haar uitgestoken.

‘Ik ben Heleen’, zei ze hees, terwijl ze de hand even drukte.

‘Heb ik je laten schrikken?’, vroeg het meisje.

‘Nee... niet geschrokken’, was het enige dat Heleen kon mompelen.

Carol keek naar het boek in Heleens handen en glimlachte weer. ‘Ik vroeg me af waarom jij steeds hetzelfde boek leest. Zo vaak heb ik je hier gezien en je kiest echt steeds hetzelfde boek uit.’

Heleen was veel te veel met zichzelf bezig geweest om op de andere bezoekers van de bibliotheek te letten. Maar blijkbaar was ze de andere bezoekers wel opgevallen. ‘Echt waar?’

‘Ja, je komt altijd tegen een uur of vijf de bibliotheek binnen en je loopt regelrecht naar de boeken over medische onderwerpen. En steeds weer lees je over scoliose.’

Heleen keek onthutst. Het meisje sprak ‘scoliose’ uit alsof het de gewoonste zaak van de wereld was. Heleen zelf had het woord voor het eerst gehoord bij dokter Sandriman. Ze sprak niet over haar ziekte met haar vriendinnen op school, omdat de kromming van haar ruggenwervel niet echt opviel. Ze wist bijna zeker dat geen van ze wist wat scoliose was. ‘Wat weet jij daarover?’, vroeg Heleen.

[p. 44]

Terwijl ze de vraag stelde, viel het kwartje. Dat was wat direct haar aandacht had getrokken toen ze Carol zag. Carol kon zó van de omslag van het boek zijn gestapt.

Carol ging naast haar stoel staan. Ze stond heel raar, gewoon schuin eigenlijk, en had een bochel. Ze volgde Heleens blik en nog voordat die iets kon zeggen, zei ze: ‘Wij zijn lotgenoten.’

Verward keek Heleen haar aan. ‘Wat zei ze nou? Lotgenoten? Bedoelde ze...’

‘Bedoel je dat...’

Carol knikte.

‘Maar dat betekent...’ Het leek wel alsof haar tong het liet afweten.

‘Ja, ik heb net als jij scoliose. Ik heb een kromming van 25 graden in het bovenste deel van mijn ruggengraat’, vulde Carol aan.

‘De mijne is wat kleiner, 15 graden, en het zit in het onderste deel van mijn rug!’, riep Heleen verbluft uit.

Hiermee was het ijs gebroken. Het volgende half uur werd een gesprek over scoliose en alles wat daarmee verband hield. De twee meisjes spraken onafgebroken alsof zij elkaar al jaren kenden of na jaren weer eens tegen het lijf gelopen waren. Het voelde voor Heleen als een bevrijding. Eindelijk had ze iemand van haar leeftijd met wie ze vrij over haar aandoening kon praten. Carol zei dat ze Heleen ook kon helpen om op het internet naar informatie over hun aandoening te zoeken. Dat deed ze wel vaker. Carol was onder behandeling van een fysiotherapeut. Daar moest ze drie keer per week heen om oefeningen te doen voor haar rug. Ze had een ergere vorm van scoliose dan Heleen. De pijn was soms ondraaglijk. Carol zwom ook, maar dan bij het zwembad Wi Kontren.

Heleen luisterde vol bewondering. ‘Wat is Carol een moedig meisje’, dacht ze.

Ze had zoveel medelijden met zichzelf gehad, omdat ze dacht dat zij in heel Paramaribo de enige was met een kromgegroeide ruggengraat. Wat had ze zich vergist! Ze was de enige niet en haar toestand was al helemaal niet de ergste.

Carol was er vele malen erger aan toe en toch straalde zij als een zonnetje. Terwijl zij zich vol zelfmedelijden had teruggetrokken met het boek, had Carol haar opgemerkt. Wat was ze levendig en wat babbelde ze gezellig.

[p. 45]

Carol lachte. ‘Ja, je keek niet op of om, liep rechtstreeks naar het boek en daarna had je nergens meer aandacht voor.’

Heleen keek haar aan. Ze kon het niet helpen: ze moest ook lachen. Samen zaten ze als twee gekken te lachen, compleet vergetend dat het in de bibliotheek stil moest zijn. Maar het gaf niks. Het was niet druk; de jongen met zijn aantekeningen was al vertrokken. Het voelde goed aan om te lachen. Lachen vanwege hun krommingen en de opluchting die het delen met zich mee had gebracht.

Carol pakte Heleens hand en hikte: ‘En je dacht dat je alleen stond?’

De tranen liepen over Heleens wangen terwijl ze antwoordde. ‘Wel, ja!’

Al lachend en hikkend liepen ze de bibliotheek uit. Toen ze wat gekalmeerd waren, haakte Carol haar arm in die van Heleen. ‘Vanaf vandaag ben jij mijn vriendin. Mijn vriendin met een kromming van 10 graden minder.’

Heleen keek haar aan. ‘Een vriendschap gesloten op basis van een ruggengraatsverkromming?’

‘Zo zou je het wel kunnen stellen, ja.’ En weer moesten ze lachen om Heleens nuchtere opmerking.

‘Niet erg stabiel hoor, maar mij best!’ En met die woorden kneep ze in Carols hand. Ze had nu een nieuwe vriendin en er was geen meisje gelukkiger dan zij.