Lezen doet je goed. Leerjaar 8c

[p. 33]

6 Naar de tandarts

‘Joris’, zegt mama. Ze ziet hem de trap oplopen in zijn pyjama. Het is tijd voor hem om naar bed te gaan. ‘Morgenochtend mag je iets langer slapen, want we moeten om negen uur bij de tandarts zijn om je kies te plomberen. Pas na het bezoek aan de tandarts zet ik je op school af.’

Joris trekt een zuur gezicht. Die afspraak was hij vergeten. Angstaanjagende gedachten van een man in een doktersjas met een mondkapje op schieten hem binnen. In de ene hand heeft de man een machine die zoemt als een boor. Met de andere houdt hij een spuitje omhoog.

‘Ma, ik hoef niet naar de tandarts’, zegt Joris. ‘Mijn tand is genezen.’ Mama grijnst, omdat ze direct doorheeft dat Joris jokt. ‘Nou, nou. Je hoeft niet bang te zijn. Plomberen doet geen pijn.’

[p. 34]

‘Maar ma... Het doet geen pijn meer, alleen als ik iets zoets eet. Mijn tand is genezen, echt.’

‘Wil je daarmee ophouden! Het gat in je tand kan niet uit zichzelf genezen. De tandarts moet eerst een speciale vulling erin stoppen.’

Joris laat zijn kin op zijn borst vallen en blijft verslagen op de trap staan. Pas na een halve minuut is hij weer zichzelf. Hij heft zijn hoofd stilletjes op en vraagt aan zijn moeder als ze hem een verhaal wil voorlezen. Mama schudt het hoofd.

‘Joris jongen, je bent al twaalf. Je kan toch zelf lezen... ’ Als ze zijn teleurgestelde gezicht ziet, voegt ze eraan toe: ‘Je mag nog even in bed lezen, voordat je het licht uitmaakt.’

‘Maar ik wil dat jij voorleest. Alsjeblieft...’, dringt Joris aan.

Er klinkt een zucht. ‘Vooruit dan maar,’ geeft mama toe. ‘Een verhaal kan geen kwaad. Kom laten we naar boven gaan.’

In de kamer van Joris is boven zijn bureautje een plank aan de muur bevestigd waarop een stuk of tien boeken staan, naast een mens-erger-je-niet bordspel, een game console en actiefiguren uit verschillende games. Joris pakt een kinderbijbel uit het rijtje boeken en geeft dat aan mama. Hij schopt zijn slippers uit en laat zich languit op zijn bed vallen. Ma pakt een stoel en gaat naast het hoofdeinde van het bed zitten.

‘Dat verhaal van David en de reus Goliath’, zegt Joris als mama hem vraagt welk verhaal hij wil horen. Hij heeft het verhaal over David, die met zijn slinger en een kiezelsteen de reus Goliath verslaat al zeker tien keer gehoord en ook zelf gelezen, maar toch boeit het hem elke keer weer.

Als het verhaal uit is, zegt Joris ‘Al ben je nog zo klein, als je slim bent, kan je grote problemen overwinnen.’

‘Precies’, zegt mama. Ze staat op en zet het boek terug op de plank. Dan strekt ze haar hand uit naar de lichtschakelaar om het licht uit te doen. ‘Ma....’ Op de roep van Joris reageert ze niet. ‘Ma-ha!’

‘Joris, ga slapen.’

[p. 35]

‘Maar, maar...’

‘Jongen, wat is er?!’

‘Ik wil je nog wat vragen.’

Mama draait met haar ogen. Verder doet of zegt ze niks. Joris gaat rechtop zitten en kijkt, steunend op zijn ellebogen, naar zijn moeder.

‘Heb jij ooit een tand laten plomberen?’

‘Ja, een paar keer.’

‘Deed het pijn?’

Mama glimlacht. ‘Zo af en toe kan er een raar gevoel door je lichaam gaan als de tandarts met de boor in je mond bezig is. Zoiets als een zwakke stroomstoot, maar pijn doet het niet.’

‘Wojow, wat eng.’

‘Maak je geen zorgen. Het komt goed’, probeert Mama hem gerust te stellen.

‘Als de kleine David het kon opnemen tegen een reus, moet jij toch ook zo'n klein gaatje de baas kunnen.’

Joris beweegt zijn hoofd twijfelend heen en weer.

‘Weet-je-wat’, zegt mama ‘als je flink bent geweest, gaan we samen naar de gamewinkel en mag je een leuke game uitzoeken.’

‘Yes!’ Hoewel Joris plomberen nog steeds eng vindt, grijnst hij van oor tot oor.

‘En nu, slapen!’ Mama drukt op het lichtknopje. Het wordt in één klap pikdonker. Geruisloos loopt ze de kamer uit en sluit de deur.

Wanneer ze de volgende ochtend bij de tandartspraktijk aankomen, is het nog niet druk. De glijdeuren van de ingang gaan automatisch open en dicht. Ze gaan de wachtruimte binnen. Aan de rechterkant is een tiental stoelen naast elkaar tegen de muur geplaatst. Aan de linkerkant zit een mevrouw achter een balie. Ze

[p. 36]

heeft een bril op haar neus en haar dikke, zwarte haar krult om haar hoofd.

‘Goedemorgen’, zegt ze vriendelijk. ‘Hoe kan ik jullie helpen?’

‘We hebben een afspraak om negen uur’, antwoordt Mama. Ze maakt met haar hoofd een beweging naar Joris die intussen naar de stoelen loopt en op eentje gaat zitten. ‘Mijn zoon moet een kies vullen.’

De mevrouw vraagt naar de gegevens van Joris. Dan kijkt ze naar de klok. Het is kwart voor negen. ‘U kunt hier even wachten’, zegt ze tegen mama, terwijl ze haar bril met haar wijsvinger hogerop haar neus duwt. ‘De tandarts komt jullie zo halen.’

Mama gaat naast Joris zitten. Stiekem observeert ze hem vanuit de hoeken van haar ogen. Ze ziet hem zenuwachtig om zich heen kijken. Ze slaat voorzichtig een arm om hem heen en wrijft zachtjes tegen zijn schouder. ‘Je hoeft niet bang te zijn. Denk maar aan de dappere David.’

Klokslag negen uur zwaait de deur die naar de praktijkruimte gaat open. Een lange slanke man in een lichtblauwe doktersjas, met spierwitte klompen aan, kijkt zoekend de wachtruimte rond. Zijn blik blijft op Joris rusten.

‘Joris Harkisoen?’, vraagt hij.

Joris slikt een brok speeksel weg. Behoedzaam laat hij zich van de stoel glijden en loopt met trage stappen in de richting van de tandarts. Van mama krijgt hij een lichte duw in de rug. Hij blijft verstijfd staan alsof hij ineens een monster voor zich ziet staan.

‘Ma-ha, niet doen.’ Zijn gezicht staat strak en bleek.

‘Het zal geen pijn doen’, fluistert mama hem vlug in de oren. Joris haalt diep adem. Voorzichtig en toch een beetje wantrouwig loopt hij verder. Mama komt ook mee. Wanneer ze alle drie in de praktijkruimte zijn, gaat de deur dicht.

‘Neem plaats’, zegt de tandarts. Hij wijst naar een lange stoel in het midden van de ruimte. Trillend en zo traag hij kan, gaat Joris op de lange stoel zitten. Zijn blik valt op het dienblad op de lage kast naast het hoofdeinde van de tandartsstoel.

Daarop staan een boor, een aluminiumkleurige bakje en een set metalen

[p. 37]

tandartsinstrumenten. Schichtig kijkt hij naar de boor en de instrumenten. Een van de instrumenten heeft een puntige haak. Een ander lijkt op een vlijmscherp mesje. De boor is klein, heeft een smalle staaf en een bobbel aan de punt. Vol afkeer draait hij zijn gezicht naar de andere kant van de stoel en blijft zonder reden tegen een rechtopstaande lamp aankijken die daar naast een houten kruk staat. De tandarts merkt op dat Joris nerveus is en gaat op de houten kruk zitten.

‘Jongeman, hoe heet je?’, vraagt hij op een kalme toon. Joris kijkt hem vreemd aan. Dat moet hij toch weten. Hij heeft hem zonet geroepen. Maar dan bedenkt hij dat de tandarts hem misschien met een praatje op zijn gemak wil stellen.

‘J-Joris’, zegt hij beverig.

‘Wel Joris’, gaat de tandarts verder. ‘Bezoek je voor het eerst een tandarts?’

Hij vist twee latex handschoenen uit zijn zak en trekt ze geroutineerd over zijn handen.

‘Nee’, antwoordt Joris. ‘Maar dit is wel de eerste keer dat ik ga plomberen.’

‘O, ok. Eerst even zien hoe goed jij je tanden poetst. Doe je mond open.’ Joris maakt zijn mond wijd open. De tandarts trekt de lamp dichterbij. Het licht gaat aan en vóór Joris weer adem heeft gehaald, zit de tandarts al met een spiegeltje en een haak in zijn mond te wroeten en te krabben. Joris knippert tegen het felle licht dat in zijn ogen schijnt.

‘Doe je ogen dicht als je last hebt van het licht’, zegt de tandarts. ‘Verder doet het geen pijn, toch?’

Joris schudt ongemakkelijk met het hoofd.

‘Zijn gebit ziet er heel goed uit’, zegt de tandarts tegen mama. ‘Alleen dat gaatje in zijn kies moet worden opgevuld, voordat het groter wordt. Als hij het zo laat, kan hij veel pijn krijgen. Als je te lang wacht, kan hij de tand ook verliezen.’

Met een lange duw schuift hij de lamp boven het gezicht van Joris weg en gaat hij recht op zijn benen staan.

‘Als je wil, mag je hierin spuwen.’ Hij tikt op het aluminiumkleurige bakje.

‘Ik kom zo terug, ga even de vulling voor de kies halen.’

[p. 38]

Wanneer de tandarts terug is, heeft hij een plastic kokertje en een zakje watten in de hand.

Joris haalt diep adem. ‘Nu gaat de ellende beginnen’, denkt hij. ‘Nu gaat de tandarts snijden en boren en slaan in mijn mond.’ Rillingen gaan door zijn lichaam en hij krijgt het koud, warm en weer koud. Als hij het nu voor het kiezen had, was hij zonder te twijfelen uit de kamer gevlucht.

‘Nou, nou, jongeman’, zegt de tandarts die de vrees in Joris ziet.

‘Sluit je ogen. Denk aan iets leuks. Of ga tellen. Voordat je bij driehonderd bent, is het voorbij.’

‘Je game’, zegt Mama die vanaf een gepaste afstand alles aandachtig in de gaten houdt. ‘Weet je al welke je wil?’

‘Yes’, knikt Joris. Hij doet zijn ogen weer open. ‘Minecraft.’

De tandarts doet vlug een slabbetje om de hals van Joris en vraagt: ‘Ben je er klaar voor?’

‘Wacht!’ roept Mama. ‘Ik heb een idee. Joris, wil je naar muziek luisteren op mijn mobiele telefoon? Ik heb mijn draadloze oordopjes bij me.’ Ze kijkt naar de tandarts. ‘Mag het, meneer tandarts?’

De tandarts stemt toe en schuift opzij. Joris krijgt de mobiele telefoon en tikt de naam van zijn favoriete zanger in op YouTube. De oordopjes gaan in zijn oren.

Dan trekt de tandarts de lamp opnieuw boven zijn gezicht. Op het moment dat hij zijn oogleden tegen elkaar drukt om het felle licht te weren, voelt hij een zacht getik op zijn lippen. Hij begrijpt wat van hem wordt gevraagd. Hij doet zijn mond wijd open.

‘Goed zo’, zegt de tandarts.

Joris hoort hem niet. Hij is verzonken in de muziek. Klik, klik, klik. De tandarts trapt op een pedaaltje aan de onderkant van de stoel, die bij elk klikgeluid een paar centimeters omhoog schiet. Dan gebeurt het. De tandarts pakt de boor en duwt tegen een knopje. De boor begint te zoemen en te jengelen en verdwijnt een paar keer in de mond van Joris. Met een spiegeltje en een haak controleert hij of de wanden van het gaatje in de kies glad zijn. Dan gaat de plastic koker open en wordt er steeds een beetje van het plombeersel in het gaatje gedrukt tot

[p. 39]

de kies keurig is gevuld. Van de behandeling lijkt Joris weinig op te merken. Af en toe beweegt hij zijn benen. Verder is het alsof hij gesust wordt door de muziek.

‘Zo jongeman, je bent klaar.’ De tandarts duwt het licht opzij. Als blijkt dat Joris de woorden niet heeft gehoord, krijgt hij een zachte por tegen zijn buik. Zijn ogen schieten open en in een reflex doet hij zijn mond dicht. De tandarts glimlacht en zegt: ‘Het is voorbij. Je hebt het heel goed gedaan.’ Onderweg naar school zegt mama tegen Joris dat ze heel trots op hem is. In het weekend zullen ze naar een gamewinkel gaan. Dan mag hij een game uitzoeken. Minecraft zullen ze zeker wel hebben.

‘Yes!’, roept Joris. ‘U had gelijk hé, ma. Plomberen doet helemaal geen pijn. Ik hoefde helemaal niet bang te zijn. Ik ga straks mijn vriendjes op school vertellen over mijn ervaring. Ze hoeven helemaal niet bang te zijn voor de tandarts.’ Hij strijkt met zijn tong over zijn kies, voelt hoe glad de wand ervan is, en grinnikt.