Lezen doet je goed. Leerjaar 8b

[p. 131]

20 De grootste kunstroof

Het was een grote expositie, met werk van Surinaamse topkunstenaars zoals Soeki en Sri Irodikromo, Jules Chin a Foeng, Nola Hatterman en Erwin de Vries. Ook Manisha's vader deed eraan mee! Dat was iets waarover Manisha voortaan flink kon opscheppen.

‘Mijn vader is een beroemde kunstenaar!’

De expositie werd gehouden in een oud koloniaal huis van rode bakstenen. Ook het erf was benut. Onder grote tenten waren standjes ingericht voor de media, die veel belangstelling had, en waar een hapje of drankje kon worden genuttigd. Manisha hielp haar vader zijn kabinet in te richten. Hij had geschilderd op canvassen, grote doeken die gespannen waren over een houten frame.

Ze waren zwaar.

[p. 132]

Manisha kon maar één per keer naar de exporuimte dragen.

Daar was het een drukte van belang. Arbeiders waren bezig de canvassen van de andere schilders op te hangen. Tegenover het kabinet van haar vader pronkte een schilderij van Soeki van een hindoestaans koppel in traditionele huwelijkskleding. Toen Manisha dichterbij kwam, zag ze een explosie van kleuren in strepen en cirkels op het canvas, die waren samengesmolten tot gewaden en schitterende juwelen. Manisha deed weer een stap achteruit. Opeens zag ze de ogen van een tijger tussen de vormen, en een trommel, en een bos fayalobi's. Het schilderij nam haar zo in beslag dat ze niet zag...

‘Manisha, let op!’, waarschuwde haar vader, maar het was te laat.

Een arbeider die een schilderij droeg, botste tegen haar aan. Hij struikelde en viel. Zijn arm schampte het doek.

‘Wat doet dat rotkind hier!’, schreeuwde hij.

Manisha stond er verlegen bij. Ze kon het toch niet helpen. Waarom schreeuwde die man zo? Opeens merkte ze iets vreemds op.

‘Welke idioot brengt een kind hier! Meneer, stuur je dochter naar huis, voordat ze nog meer vernielt!’, schreeuwde de man nu tegen de vader van Manisha.

Speeksel flitte uit zijn mond. Boos liep hij verder.

Manisha's vader zuchtte.

‘Ik weet het Manisha, het was gewoon een ongelukje. Die man was gemeen tegen je, maar let voortaan beter op.’

‘Ja pa, zal ik doen. Maar hebt u ook iets opgemerkt?’

‘Wat dan?’

‘Er was verf aan zijn hand, pa. Toen hij viel, smeerde de verf van het schilderij uit.’

‘Dat kan niet, Manisha. Hij droeg een schilderij van Nola Hatterman.

[p. 133]

Die zijn jaren geleden gemaakt.’

‘Toch zag ik het, pa! Ik weet het zeker!’

Haar vader haalde zijn schouders op.

‘Kom, er is nog heel wat te doen.’

Toen ze bijna klaar waren, belde Manisha's moeder.

‘Ik kom jullie zo halen. Zaïna is hier. Ik neem haar mee.’

Zaïna was Manisha's beste vriendin. Ze woonde in dezelfde straat, zat in dezelfde klas en vond dezelfde dingen leuk, zoals detectiveverhalen lezen en mysteries oplossen.

Toen Manisha's moeder en Zaïna er waren, stelde haar vader voor naar de Waterkant te gaan. Die was vlak in de buurt.

‘Ik trakteer op patat met barbecuekip’, zei hij.

Even later zaten ze bij de Marinetrap naar de Surinamerivier te kijken, terwijl ze genoten van de traktatie.

‘Wil je de expo zien voordat die opengaat?’, vroeg Manisha aan Zaïna.

‘Mag dat wel?’, vroeg Zaïna twijfelend.

‘Natuurlijk, mijn vader is een beroemde kunstenaar! Ze moeten ons doorlaten!’

Manisha's vader zei dat hij naar huis wilde om uit te rusten. Hij stelde voor dat de meisjes zelf wat gingen rondkijken bij de expo. Moeder kon hem naar huis brengen en de meisjes later ophalen.

Er was niemand die de meisjes belette de exporuimte binnen te komen. Het voorerf was leeg. Binnen was nog een enkele kunstenaar bezig de laatste hand te leggen aan zijn kabinet.

[p. 134]

‘Kijk! Dit zijn de Nola Hattermans!’, wees Manisha. De schilderijen waren vooral portretten van Surinamers. Manisha vertelde Zaïna over de man die zo tekeer was gegaan tegen haar. ‘Dit is het schilderij dat hij droeg!’

Ze keken naar een portret van een man die aan een tafel zat. Hij droeg een ouderwets bruin pak en een hoed.

‘Hier hield hij vast’, wees Manisha, ‘maar ik zie geen beschadiging.’

‘De verf is droog, niets is uitgesmeerd. Misschien had hij eerder een nat schilderij aangeraakt?’

‘Nee, de verf had dezelfde bruine kleur als de schilderij; zeker weten.’

‘Het kan een soortgelijk schilderij zijn. Laten we zoeken!’

Ze liepen het hele huis door, gingen naar buiten, dwaalden langs de standjes op het voorerf om tenslotte te belanden bij een schuur op het achtererf. De deur stond open.

‘Hè, dat is vreemd’, merkte Zaïna op. ‘Er lijkt een trap daar te zijn.’

‘Kom, laten we een kijkje nemen!’, reageerde Manisha enthousiast. ‘Manisha, dat mag toch niet!’, protesteerde Zaïna

‘Ach, niemand ziet ons. Even maar’, drong Manisha aan.

Ze trok haar vriendin mee de duisternis in. Ze maakten de flashlights van hun telefoons aan. De trap ging naar een kelder. Het rook er oud. De geur bracht hen honderden jaren terug in de tijd; naar de gevangenissen van Fort Zeelandia, waar slaven werden opgesloten.

Manisha griezelde. Zaïna klampte zich vast aan haar arm. Hun lichtjes beschenen oude meubels en verrotte wijnvaten.

‘Manisha’, vroeg Zaïna, ‘heeft het vandaag geregend? Of gisteren?’

[p. 135]

‘Nee, voor zover ik weet, was het de hele week droog. Waarom?’

‘Er is een modderige voetafdruk hier...., van een grote voet.’

Manisha volgde het lichtje van haar vriendin. Op de kurkdroge vloer waren duidelijk voetsporen te zien.

‘De voetstappen gaan naar de trap toe, maar niet van de trap af. Vanwaar komen ze?’, vroeg Manisha luidop.

Zonder iets te zeggen, volgden de meisjes met hun lichtjes de stappen in omgekeerde richting tot... een muur?!

Zaïna legde haar hand tegen de muur.

‘Voel Manisha, is dit steen?’

Manisha streek met haar handen over het materiaal. ‘Ik ken dit. Pa gebruikt het in zijn schilderijen. Het is gipsplaat. Het lijkt op steen, maar is heel licht.’ Met haar nagels kraste ze enkele gipsknobbeltjes weg.

‘Het is zo beschilderd, dat het op oud steen lijkt.’

‘Laten we kijken wat erachter is!’

Zaïna's nieuwsgierigheid had het gewonnen van haar angst.

Ze vond een gaatje in het gips. Daardoor kon ze de plaat vasthouden en verschuiven. Voor hen lag een donkere gang.

‘Kom!’, zei Manisha.

Zaïna probeerde de stappen te tellen die ze maakten, maar de gang was zo lang dat ze de tel kwijtraakte. Ergens lekte er water. De grond was nat. ‘Manisha, ik denk dat we in de buurt van de Surinamerivier zijn.’

‘Weet je wat voor tunnel dit is, Zaïna? Kijk naar die rode bakstenen

[p. 136]

‘Net als die van de koloniale huizen?’

‘Ik heb van pa gehoord dat ze vroeger tunnels onder de stad hebben gebouwd om goederen te smokkelen en na de afschaffing van de slavenhandel ook slaven. Dit moet zo een tunnel zijn!’

De tunnel maakte een bocht en de meisjes zagen in de verte vaag een licht schijnen. Ze roken verse olieverf en terpentine. Ze kwamen in een ruimte die ongeveer even groot was als de kelder waar ze de gipsplaat hadden ontdekt. Het licht kwam van een kleine Tl-buis die half van het plafond hing. Er stonden overal schildersezels met canvassen en tegen de muur leunden nog meer canvassen.

Op een tafel met een glazen blad stonden spraycans en potjes met penselen.

Aan de andere kant van de kelder was er een trap die naar een deur leidde.

Door de spleten in het hout schenen streepjes zonlicht naar binnen. De deur had een handvat aan de binnenkant, maar kon toch niet open. Hij moest van buiten afgegrendeld zijn!

Zaïna ontdekte een studiolamp, zoals je die op filmproducties ziet. Ze knipte het aan. De meisjes waren eventjes verblind door het felle licht.

Toen ze weer kon zien, riep Manisha verbaasd: ‘Kijk dat schilderij van Soeki van dat hindoestaanse echtpaar en daar die van Nola Hatterman!’

Manisha bekeek de Nola Hatterman van dichtbij. Het felle licht verraadde een natte plek op het canvas.

‘Hé, dit is pas geverfd!’

‘Wat gebeurt er hier, Manisha?’, vroeg Zaïna, terwijl ze haar hoofd alle kanten opdraaide. Ze waren omringd door schilderijen die ze op de expo hadden gezien. Manisha pakte een schildersmes, en liep naar een schilderij. Ze kraste er een beetje verf af.

‘Deze verf lijkt droog, maar is nog nat van binnen. Pa zegt dat het een jaar duurt voordat olieverfschilderijen goed droog zijn. Ik denk dat deze pas een maand geleden geschilderd zijn. Zaïna, het canvas is een print! Ze hebben de schilderijen op canvas geprint, en ze overgeschilderd met olieverf.

[p. 137]

Dit zijn allemaal vervalsingen!’

De meisjes schrokken op toen ze geluiden bij de deur hoorden, alsof een grendel werd weggeschoven. Zaïna knipte snel de lamp uit. Ze verscholen zich achter een stapel canvassen in een hoek. Ze hoorden gestommel op de trap.

‘Die is nog nat, waar ik moest bijwerken! Dat schilderij gaan we niet meer kunnen verwisselen’, klaagde iemand.

‘Idioot, je hebt ons miljoenen laten verliezen!’, zei een andere stem.

‘Het is niet ik! Het is dat meisje...’

‘Ach, het eenvoudigste werk kan je nog niet goed doen. Je hoefde alleen maar uit te proberen hoe snel je een schilderij van hier naar daar kon brengen en verwisselen. Dat zelf heb je verpest!’

‘Gaan we nu de schilderijen verwisselen, baas?’, vroeg weer een andere stem. Er is nu bijna niemand.’ De man die sprak, moest een vierde crimineel zijn.

‘Nee, de expositieleiders voeren straks een inspectie uit. Die mensen zien het direct als een schilderij vals is. We hebben een mannetje in de hal, die ons gaat bellen zodra de inspectie voorbij is. Dan verwisselen we snel de schilderijen. Heb je van de piloot gehoord?’

‘Het vliegtuig landt om zeven uur.’

‘Oké, we zijn op schema. Nu is het wachten op het telefoontje. Laten we buiten zitten. Die terpentinelucht geeft me hoofdpijn.’

De mannen gingen weer naar buiten. Zaïna en Manisha hielden zich muisstil achter de canvassen. Zelfs toen de deur weer dicht was, durfden ze niet te praten. Manisha haalde haar mobiel uit haar zak. Ze appte Zaïna.

- politie bellen -

Zaïna appte terug

- waar zijn we -

Hulpeloos keken de meisjes elkaar aan.

[p. 138]

Toen appte Manisha.

- w8, kweet wat -

Ze stuurde een smiley voor Zaïna.

Manisha kwam achter de canvassen vandaan. Haar blik ging naar de tafel. Ze zette de verfspullen op de grond. Het glazen blad zat los op het onderstel.

‘Help me het rechtop te zetten’, zei ze tegen Zaïna.

Manisha greep een spraycan met zilververf en bespoot de achterkant van het glas. Zo maakte ze een spiegel. Ze wilde dat de boeven haar spiegelbeeld moesten zien, als ze weer beneden zouden komen. Daarbij moest ze ervoor zorgen dat ze niet ver van de trap stond. Ze zei Zaïna om de studiolamp op te stellen en in haar buurt te blijven.

Boven, op het achtererf van een verlaten woning, zaten de vervalsers op een bankje bij de uitgang van de tunnel. Ze dronken bier en keken naar de voorbijvarende schepen op de Surinamerivier.

Plotseling klonk een luide meisjesstem.

‘Wat doen deze schilderijen hier?’

De mannen keken elkaar met grote ogen aan. De leider van de bende stond als eerste op. Hij liep naar de deur. De anderen drongen achter hem aan. Het was donker in de kelder, totdat plotseling het studiolicht aanging en hen verblindde. Tussen hun vingers door zagen ze een meisje met angstige ogen staan.

‘Het is dat meisje!’, riep de man die Manisha had geschreeuwd. Hij rende naar haar toe.

KLING! KLANG!

Het glas brak en de man schreeuwde het uit van pijn, toen de scherven hem sneden.

[p. 139]

‘Kom!’ Manisha rende de trap op met Zaïna op haar hielen. Ze gooiden de deur dicht. Manisha schoof de grendel op lock.

Binnen vloekte de bendeleider. Ze waren voor de gek gehouden!

In het felle licht was het alsof er iemand midden in de kelder stond, terwijl het een spiegelbeeld was!

De vervalsers konden maar één kant op. Dankzij Manisha en Zaïna, die de politie hadden gebeld, liepen ze bij de andere uitgang in de val.

Manisha kon voortaan niet alleen opscheppen dat haar vader een beroemde kunstenaar was; ze had ook de grootste kunstroof in Suriname tegengehouden!