Lezen doet je goed. Leerjaar 8b

[p. 59]

9 Hollands winterplezier

Hallo Josta, hoe gaat het met je, meisje? Eindelijk heb ik tijd om je te mailen. Ja, ik weet het, ik heb je beloofd uitgebreid te schrijven over mijn vakantie in Holland, maar er was zoveel te zien en te doen, dat ik nu pas een gaatje heb gevonden om achter de computer te zitten.

We zijn om half drie de stad uitgegaan: mijn vader, mijn neef Edmund en ik.

Oom Milando heeft ons weggebracht met zijn busje. Daarin had hij genoeg plaats voor ons en onze bagage. We hadden alle drie een grote koffer, een trolley en een handtas, vol met onze eigen spullen en cadeautjes voor de familie in Holland.

Oom Milando plaagde me. ‘Loes, je gaat bibberen van de kou, want het is winter daar.’

[p. 60]

Pa zei: ‘Kou is ook leuk, vooral als er sneeuw valt. En we hebben winterjassen bij ons.’

Op dat moment wilde ik best een beetje kou, want het was echt heet op de weg. Indira Ghandiweg had weer file. We waren net op tijd. In het vliegtuig gingen de lichten uit, nadat we wat te eten hadden gehad. Het was slaaptijd. Toen de lichten weer aangingen, waren we in de buurt van Engeland. Ik was nieuwsgierig en keek aldoor naar beneden. Eindelijk zag ik Nederland. Ik zag veel kanalen, veel water, veel wegen. De auto's op de wegen leken wel speelgoedauto's. Om half acht 's morgens (Hollandse tijd) zijn we geland. In Suriname was het half drie in de ochtend.

Na ons vliegtuig of misschien tegelijk met ons vliegtuig zijn meer dan zeven andere vliegtuigen geland. Dat wil zeggen dat veel mensen hun bagage gingen ophalen. Borden gaven aan hoe je moest lopen naar de bagagebanden.

Op tv-schermen stond aangegeven dat de mensen van de vlucht uit Suriname moesten zijn bij bagageband 19.

Oom Frits, een broer van mijn vader, was ons komen ophalen. ‘Mijn auto staat in de parkeergarage, maar laten we eerst iets gaan drinken’, stelde hij voor.

‘Dan kunnen jullie even je ogen de kost geven. Neem dan ook je winterjas uit je handbagage. A kowru dya.’

We liepen door iets als een mall. Bij het café waar we wilden zitten, waren alle stoelen bezet. Alleen bij de bar waren nog vier krukken vrij.

‘Wat zal het zijn?’, werd aan ons gevraagd door de barman. Mijn vader en oom namen koffie. Ik bestelde een kop thee en neef Edmund, die net als ik voor het eerst in Nederland was, zei: ‘Cherry graag.’ Pa en oom Frits keken elkaar op een eigenaardige manier aan.

De kopjes met thee en koffie werden neergezet en neef Edmund kreeg een lang smal glas met iets lichtbruins, doorschijnends erin. Hij rook eraan.

‘Het ruikt naar alcohol, ik heb gewoon rode soft besteld.’

Mijn vader en oom Frits begonnen te lachen. Ze wisten dat dit zou gebeuren. In Nederland weten ze niet dat rode soft, zoals Fernandes Bottling die bij ons maakt,

[p. 61]

‘Cherry’ wordt genoemd. In Nederland kennen ze ‘sherry’ als een alcoholische drank uit Spanje. Oom Frits en mijn vader hebben de sherry opgedronken.

Edmund kreeg een appelsap.

Pa, Edmund en ik blijven bij mijn tante, tante Warsha. Ze is een zus van mijn vader. Ze woont alleen in een ‘doorzonwoning’; daar bedoelen ze in Nederland mee dat je helemaal dwars door het huis kan kijken naar de achtertuin. Tante Warsha woont in Schalkwijk. Het is één van de mooiste dorpen van Nederland. Tante vertelde dat het oude gedeelte van Schalkwijk een lintdorp is. Zo'n dorp heeft één lange straat, zonder zijstraten, en aan beide kanten van de straat zijn er huizen. Vroeger hadden deze dorpen aan de rand een soort plein, waar het vee verzameld werd, voordat de boeren hun beesten naar hun eigen boerderij brachten. Dat plein heette ‘de brink’. Weet je, Paramaribo had vroeger ook zoiets, Het Gemene Land. Dat is nu de Gemenelandsweg. Die ligt niet meer aan de rand van Paramaribo, want er is zoveel bijgebouwd.

Sinds we hier zijn, vriest het. Niemand heeft me gestuurd om in de winter met vakantie te komen in Holland, dus ik moet niet klagen. Maar meisje, het is koud! Het vriest, dat wil zeggen dat alle water ijs wordt, net als ijsblok in de vriezer. Van tante Warsha moet ik van alles aan, voordat ik naar buiten ga. Een T-shirt, daarover een blouse, dan een trui en dan pas je winterjas. Om je nek een sjaal, op je hoofd een muts en aan je handen handschoenen of wanten. Wat een want is? Dat is een soort handschoen, waar de duim een aparte ruimte heeft en de vier andere vingers bij elkaar zijn in een ander gedeelte. Je handen blijven warmer in wanten dan in handschoenen. De meeste kinderen hebben wanten aan.

O ja, sokken ben ik vergeten en dichte schoenen. Van mijn tante moest ik twee directoirs aan, hier zeggen ze ‘slipjes’.

In Holland hebben de meeste huizen een sleuf in de voordeur waar de postbode de brieven door naar binnen kan schuiven. Het heeft hier twee weken achter elkaar hard gewaaid. Zodra ik naar de voordeur liep, hoorde en voelde ik de wind naar binnen waaien door de brievensleuf. Mijn rok waaide er zelfs van op.

Ik moest dan denken aan dat liedje dat mijn tante vroeger zong.

Hoor de wind waait door de bomen,
hier in huis zelfs waait de wind.

[p. 62]

Nu pas begrijp ik wat de woorden van het liedje betekenen.

Het huis van tante heeft centrale verwarming. In een boiler wordt water heel warm gemaakt. Vanuit de boiler gaan buizen met dat warme water erin naar alle kamers. Een soort waterleiding met heet water erin. Zo wordt het huis verwarmd. Met een thermostaat, een apparaat waarmee de boiler aan en uitgezet wordt, kan je de warmte regelen. Tante heeft haar thermostaat op 18 graden. Het wordt niet echt warm zoals bij ons, maar je hoeft in huis geen jas aan te trekken.

Wel een dikke trui. Alleen in de voorzaal vind ik het een beetje lekker warm, want in de voorzaal, hier zeggen ze ‘woonkamer’, heeft tante een open haard. Dat is een soort open stenen kast tegen een muur, waar een vuur brandt. De rook gaat door een pijp helemaal omhoog naar het dak. Dat noemen ze een schoorsteen. Als de haard aan is, komt er rook uit de schoorsteen. Het is heel gezellig.

We drinken koffie en chocolademelk, eten lekkere koekjes of taart en praten tori. Soms doen we spelletjes of we kijken televisie. Ze hebben wel 100 kanalen hier.

De feestdagen waren superleuk. Tante had een mooi versierde kerstboom in de woonkamer en daar lagen cadeautjes onder die we op kerstochtend open mochten maken. Ik had voor tante een kotomisipop uit Suriname meegenomen. Ze was er heel blij mee. Er kwam veel familie op bezoek, nichtjes en neefjes van mij die hier wonen. Op Nieuwjaar was de familie weer op bezoek. We hebben Surinaams gegeten. Het lekkerst waren de batyaw frita. Ik heb tante geholpen een punch te maken.

De meeste fun is hier dus binnen. Als je naar buiten gaat, is het alsof je in een diepvries belandt. De wind is koud, de regen is koud, sneeuw is koud. Sneeuw vond ik altijd mooi op plaatjes en op de televisie. Het is ook mooi in het echt, maar koud! Ik ben met Edmund sneeuwballen gaan maken. We hebben die op elkaar gegooid. Als een sneeuwbal je raakt, gaat het ‘patsj’ uit elkaar.

Buiten is alle water ijs geworden. Zelfs het kanaal langs het dorp is bevroren.

De boten kunnen niet eens varen. Toch houden Hollanders van vriesweer, want dan kunnen ze gaan schaatsen. Een schaats is een soort schoen met een smalle ijzeren staaf eronder. Je kan mooi glijden over het ijs met zo'n schaats. Edmund en ik hebben het geprobeerd. We zijn wel vaak op onze billen gevallen voordat we vooruit konden op de schaatsen.

[p. 63]

Ze hebben hier in Holland iets dat ze Elfstedentocht noemen. Het is een schaatstocht van 200 kilometer lang, langs elf steden in de provincie Friesland.

De steden liggen allemaal aan het water. De tocht kan alleen gemaakt worden als het zo hard heeft gevroren dat het ijs op de route behoorlijk dik is. Elk jaar kijken de Hollanders ernaar uit. Ook dit jaar was er een hype. Op de televisie zag ik hoe de ijsmeesters elke dag het ijs op de route checkten.

De tocht begint in Leeuwarden, de hoofdstad van Friesland. Daarna gaan de schaatsers langs Sneek, IJlst, Sloten, Stavoren, Hindeloopen, Workum, Bolsward, Harlingen, Franeker en Dokkum en terug naar Leeuwarden. Meisje, ik heb de route opgezocht op de kaart, goed voor mijn aardrijkskunde. Maar weet je dat het ijs sinds 1997 niet dik genoeg is geweest om de Elfstedentocht te doen. En ook toen hadden ze problemen.

Wat was er gebeurd? Twee weken had het zo hard gewaaid, dat het water niet overal bevroren was.

Er waren gaten in het ijs. Zo'n gat noemen ze een wak. Dat betekent dat je mooi ijs hebt en dan ineens geen ijs, maar steenkoud water. Levensgevaarlijk, want als je in zo'n wak valt, ben je gauw dood. Je lichaam kan niet lang tegen dat vreselijk koude water. Omdat in 1997 maar op drie plaatsen grote wakken waren en de Hollanders toch een Elfstedentocht wilden houden, hebben ze met vrachtwagens grote ijsblokken van andere plaatsen gehaald.

Deze ijsblokken hebben ze in de drie wakken gegooid. En warempel, de wakken zijn dichtgevroren. Weet je hoe ze dit noemen in Holland? IJstransplantatie!

Het leek er bijna op dat het dit jaar weer zou gebeuren. De Hollanders kraakten echt. Maar als het hard waait, dan beweegt het water in het midden te veel en kan het niet bevriezen, geen ijs worden.

Dus tot nu toe was er dit jaar geen Elfstedentocht. Maar de winter duurt nog tot maart, dus misschien, als het een hele week heel hard vriest, lukt het nog.

Intussen kunnen de Hollanders kortere stukjes schaatsen op natuurijs, dus op bevroren kreekjes, vijvers en meertjes. Het blijft wel uitkijken voor de wakken.

Die blijven gevaarlijk, vooral voor kinderen. Daar hebben ze hier in Holland ook weer iets op gevonden. Ze leren de kinderen in het zwembad hoe ze uit zo'n wak moeten komen. Wat doen ze dan? Ze nemen een groot stuk zwart landbouwplastic en spannen dat over het zwembad en maken daar een of meerdere gaten in, zoals een wak er uitziet als je in het water gevallen bent.

[p. 64]

De kinderen moeten in het water springen en zelf kijken waar ze eruit kunnen komen. Natuurlijk zijn er duikers in het water om de kinderen in de gaten te houden.

Tante Warsha heeft een vijvertje in haar tuin. Ik heb gezien dat er een dikke laag ijs op ligt, maar niet alle water is bevroren. Aan de randen is geen ijs. Gelukkig maar, want als alles dichtvriest krijgen de visjes erin geen zuurstof meer en gaan ze dood. Tante Warsha let erop dat de vijver niet helemaal dicht vriest.

Ik weet het niet hoor, of het wel prettig is om in de winter in Holland met vakantie te komen. Want bij heel veel bomen zie je alleen maar kale takken, alle bladeren zijn weg. Ze lijken wel dood. Alleen de ‘kerstbomen’ zijn nog groen.

Maar die hebben naalden en geen bladeren.

Als je eens een keertje wil gaan, baya, ga alleen in de winter als je van kou houdt. Tante Warsha zegt dat het in de zomer heel anders is. Dan hoef je niet zoveel kleren aan. Dan is het soms nog warmer dan in Suriname. Ze heeft ons al uitgenodigd om ook in de zomer te komen logeren. Maar zo lang hoef ik niet op de warmte te wachten. Volgende week is mijn vakantie voorbij. Dus, lieve Josta, tot gauw bij 30 graden Celsius. Je vriendin, Loes.